واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری پانا: فهرستنگاری کتابخانه آستان قدس؛ پیشرو در فهرستنویسی مصاحف شریفه خبرگزاری پانا: بخش فهرستنگاری کتب و قرآنهای خطی کتابخانه آستان قدس رضوی از سال ۱۳۰۵ شمسی شروع به فعالیت کرده است که در واقع قدیمیترین بخش فهرستنویسی کتب و قرآنهای خطی کشور به شمار میرود.
۱۳۹۳ يکشنبه ۲۸ دي ساعت 08:40
به گزارش خبرگزاری پانا به نقل از روابطعمومی و امور بینالملل سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، نسخههای خطی، سرمایه و پشتوانه فرهنگی هر ملت است که نمایانگر تاریخ علم و ارزشهای هنری در قرون مختلف است و نیز نسخههایی هستند که خط خوشی دارند، به ویژه اگر خطاطان بزرگی مانند میرداماد و میرعلی هروی آنها را نسخهبرداری کرده باشند، اهمیت این آثار چندین برابر میشود همچنین وجود مینیاتور یا تصاویر زیبا در بعضی نسخ، آنها را ممتاز کرده است.
فهرستنگاری کتب خطی شامل دو اصل اساسی کتابشناسی میشود که مشتمل بر قسمتهای معنوی کتاب(عنوان، زبان، موضوع، مؤلف و...) بوده و جنبه علمی دارد و نسخهشناسی مشتمل بر قسمتهای ظاهری کتاب(کاغذ، نوع خط، کاتب، تاریخ، محل تحریر و ...) است که جنبه تجربی و عملی دارد. نسخ خطی ارزشهای فراوان تاریخی، علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی داشته و تحقیق و بررسی بر روی این آثار ما را به دنیای گذشته وارد میکند ولی متأسفانه تاکنون دراین باره به طور جدی قدمی برداشته نشده است.
بر این اساس، در گزارش پیش رو با بخشهای فهرستنویسی و نیز جمعآوری و نگهداری نسخههای خطی کتابخانه آستان قدس رضوی به صورت اختصار آشنا میشویم.
سیدمحمدرضا فاضلهاشمی، رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در خصوص تاریخچه فهرست کتب خطی کتابخانه عنوان کرد: از دوره صفویه و افشاریه این منابع خطی در کتابخانه آستان قدس موجود بوده و کتابدارها به صورت مختصری صورتبرداری میکردند که نشان دهنده کنترل اموالی نسخ و یادداشت عرض دید کتابهاست.
رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اشاره به اولین فهرست چاپ شده در ایران اضافه کرد: در دوره قاجاریه فهرست نسخههای خطی و چاپ سنگی آستان قدس رضوی در سه جلد رحلی سلطانی به وسیله فهرستنگاران و علمای برجسته کتابخانه معرفی شدند. وی با معرفی عماد فهرستی و شیخ محمدخالصی به عنوان فهرستنگاران برجسته دوره قاجاریه ادامه داد: بعدها در سال 1325 شمسی کتب فهرستی به چاپ رسیدند و در حال حاضر هم 42 جلد فهرست نسخ خطی منتشر شده است.
محمد وفادارمرادی، کارشناس و مشاور سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با بیان روشهای جذب کتب و قرآنهای خطی کتابخانه آستان قدس رضوی اظهار کرد: وقف و اهدا، نخستین و کهنترین روشهای جذب قرآنها و کتب خطی به کتابخانه آستان قدس رضوی است. وی خرید را روش دیگر جذب مصاحف شریفه و کتب خطی کتابخانه آستان قدس عنوان کرد و گفت: با شناسایی مجموعهداران کتب و قرآنهای خطی و اعزام کارشناسان و متخصصان نسخ خطی کتابخانه آستان قدس به شهرها و بلاد مختلف، مجموعههای مورد نظر قیمتگذاری، ارزیابی و خریداری شده و به مجموعه کتب و موزه آستان قدس رضوی افزوده میشوند. وفادارمرادی با معرفی بخش فهرستنگاری کتابخانه آستان قدس رضوی ابراز کرد: کتب و مصاحف شریف ورودی به کتابخانه در این بخش ابتدا کتابشناسی و نسخهشناسی شده و سپس شناسنامه مختصری برای آنها تهیه میشود. وی همچنین به روند فهرستنویسی کتب خطی این مجموعه پرداخت و افزود: در مرحله بعد از ثبت نسخه و اختصاص شماره اموالی آستان قدس رضوی، فهرستنگاری مفصل نسخه خطی انجام میشود و محصول این نوشتهها به کتابهایی تبدیل میشود که بعد از چاپ در اختیار محققان و شیفتگان قرآنها و نسخ خطی قرار میگیرد.
وفادارمرادی در ادامه ابراز کرد: بخش فهرستنگاری کتب و قرآنهای خطی کتابخانه آستان قدس رضوی از سال 1305 شمسی شروع به فعالیت کرده است که در واقع قدیمیترین بخش فهرستنویسی کتب و قرآنهای خطی کشور به شمار میرود.
سفر منابع خطی کتابخانه؛ از آزمایشگاه تا تالار محققان
جمشید فریدونی، مسئول مخزن نسخ خطی سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در بخش دیگری از گفتوگو به تشریح روند جمعآوری و نگهداری منابع خطی کتابخانه پرداخت و گفت: قرآنها و نسخ خطی قبل از ورود به مخزن به وسیله اداره حفاظت و مرمت مورد بررسی قرار گرفته و اگر مشکوک به وجود آفت و قارچ باشند، به آزمایشگاه بیمارستان نسخ خطی ارسال شده و ضد عفونی میشوند.
وی در ادامه افزود: در مرحله بعد فهرستنگاران، شناسنامه علمی برای منابع خطی صادر کرده و ثبت دفتر اموالی میشوند، سپس وارد مخزن شده و نهایتاً به ترتیب اولویتبندی تصویربرداری میشوند و در صورت نیاز تصاویر، نسخ و قرآنهای خطی به تالار محققان واگذار میشود.
مسئول مخزن منابع خطی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اشاره به انواع خدمات ارائه شده به مراجعان افزود: این کتابخانه با ارائه کتب عکسی، دستنوشتهها، منابع میکروفیلم و دیجیتال، لوح فشرده و اینترنت به دانشپژوهان، استادان و خطشناسان خدماترسانی میکند.
فریدونی در خاتمه منابع و مصاحف شریفه موجود در بخش مخطوطات کتابخانه را بالغ بر چهار هزار و 700 قرآن، هزار جزوه قرآنی، دو هزار و 800 دستنوشته و دو هزار و 900 قرآن عکسی اعلام کرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری پانا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]