واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: آيا روسيه به دور شدن آنكارا از غرب كمك ميكند؟
پوتين با ديدگاه فرامنطقهاي خود نسبت به سوريه سراغ تركيه و اردوغان رفته و بايد ديد چانهزني سياسي او تا چه حد موثر خواهد شد و باعث ميشود تركيه نگاه خصمانه خود نسبت به نظام سوريه را تغيير دهد.
نویسنده : سيد نعمتالله عبدالرحيمزاده
جوان آنلاين: ولاديمير پوتين، رييس جمهور روسيه، با هيئت بلندپايه متشكل از 10 وزير به تركيه رفت تا در پنجمين اجلاس شوراي عالي همكاري روسيه-تركيه شركت كند و ديداري هم با همتاي تركيهاي خود، رجب طيب اردوغان، داشته باشد. ورود پوتين به آنكارا با اين سطح از همراهان به روشني گواه بر اهميت و اهدافي است كه در اين سفر درنظر دارد اما بايد توجه داشت كه او با طرف مقابل اختلافهايي جدي و مهم هم دارد. در واقع، روابط فعلي مسكو-آنكارا بر وجوه اشتراكهاي اقتصادي در عين اختلافات سياسي شكل گرفته و بايد ديد پوتين ميتواند از اشتراكهاي سياسي براي كاهش اختلافهاي سياسي بهره ببرد يا نه.
اشتراكهاي اقتصادي روسيه به عنوان دومين شريك تجاري تركيه وزن قابل توجهي در منافع اقتصادي آنكارا دارد چرا كه حجم تجاري دو طرف در حال حاضر حول 35 ميليارد دلار است و گفته ميشود هر دو كشور قصد دارند اين حجم را تا 2020 به سطح 100 ميليون دلار افزايش دهند. رسيدن به اين حد از حجم تجاري به معناي افزايش اشتراكهاي اقتصادي دو طرف و افزايش وزن اقتصادي روسيه در معادلات آنكارا است. اگر به مبادلات تجاري در طي يكي دو سال اخير توجه بشود تاثير اين موضوع معلوم خواهد شد كه باعث شده روسيه نقش پررنگتري از گذشته داشته باشد. صادرات تركيه به روسيه در سال گذشته ميلادي بيش از 5 ميليارد دلار بوده اما طي سال جاري ميلادي به حدود 4.5 ميليارد دلار رسيده كه اين امر به معناي كاهش صادرات به روسيه و افزايش واردات از اين كشور است. اين را نبايد به معناي ضرري براي تركيه تفسير كرد چرا كه با افزايش نقش روسيه در اقتصاد تركيه، آنكارا ميتواند اميد به آينده داشته باشد تا حضور بيشتري در بازار روسيه داشته و جبران خسراتهايي كند كه از كاهش فعلي صادرات به روسيه و تحولات خاورميانه بر تجارت آنكارا وارد شده است. قراردادهاي انرژي جنبه ديگري از نقش روسيه است كه جنبه گازي آن در وضعيت فعلي براي آنكارا اهميت خاصي دارد. موضوع احداث نيروگاه هستهاي در سواحل مديترانه را بايد به اين موضوع اضافه كرد كه براي آينده انرژي آنكارا اهميت خاصي دارد. روسيه از طرف مقابل برنامههايي در زمينه مشتركات اقتصادي با تركيه دارد چرا كه گذشته از افزايش صادرات و توسعه بازار نفتي، توسعه منافع اقتصادي با اين كشور از نظر مسكو يكي از راههاي مقابله با تحريم غرب است. نبايد فراموش كرد كه تركيه حاضر نشده تا در رژيم تحريمي غرب عليه روسيه شركت كند و حرفهاي گفته شده تا با حذف دلار در روابط اقتصادي، هر دو كشور با ارزهاي ملي روبل و ليره معامله كنند. بايد معاملات نظامي را به اين مجموعه اضافه كرد چون يوري اوشكاف، معاون پوتين، گفته كه يكي از مسائل مورد بحث دو رييس جمهور در مورد همكاريهاي فني نظامي است.
اختلافهاي سياسي هر دو كشور به ميزان اشتراكها و علايق اقتصادي در عرصه سياسي درگير اختلافهاي اساسي جدي هستند. پروندههاي اوكراين، معضل قرهباغ بين آذربايجان و ارمنستان و مهمتر از همه، بحران سوريه از جمله موارد جدي اختلافها است كه باعث شده هر دو طرف بر سر اين پروندهها به طور كامل در مقابل يكديگر قرار بگيرند. آنكارا به طور رسمي مخالفت خود را در الحاق كريمه به روسيه اعلام كرده و از اين جهت، دنبالهرو سياست غرب است و در پرونده قرهباغ هم طرف جمهوري آذربايجان گرفته در حالي كه سياست روسيه بيطرفي ظاهري و حمايت عملي از ارمنستان و الحاق قرهباغ به اين كشور است. ميزان اختلاف دو طرف در پرونده سوريه بسيار بيشتر از موارد ديگر است به حدي كه اردوغان به كمتر از سقوط نظام سوريه رضايت نميدهد اما روسيه از حاميان جدي نظام اين كشور است كه تا كنون سعي داشته به هر نحو از سقوط آن جلوگيري كند. سياست اردوغان در اين موضوع آن قدر افراطي است كه حاضر نشده به تعهدات خود در ائتلاف آمريكايي ضد داعش عمل كند هر چند كه آمريكا تمام تلاش خود را براي همكاي آنكارا كرده است. شايد اختلاف دو طرف در ديگر موارد چندان براي پوتين اهميت نداشته باشد اما پرونده سوريه براي او حساسيت خاصي دارد و نميتواند موضع افراطي اردوغان را به راحتي ناديده بگيرد. پرونده سوريه در نظر پوتين تنها پرونده يك كشور درگير در جنگ داخلي نيست بلكه او اين پرونده را از منظر معادلات منطقهاي و فرامنطقهاي ميبيند و حمايت خود را از نظام سوريه بر اساس اين منظر تعريف كرده است. بايد گفت كه اردوغان هم موضعي مشابه او اما در جهت مقابل دارد و سقوط نظام سوريه در نظر او كليد راهگشا براي احياي دوره امپراطوري عثماني و بازگشت نفوذ و اعتبار تركيه بر كل خاورميانه و جهان عرب است. حالا بايد ديد دو طرف با اين ميزان قابل توجه از اختلاف در منافع سياسي چگونه ميتوانند از اشتراك در منافع سياسي براي كاستن اين اختلاف استفاده كنند.
چانهزنيهاي اقتصادي-سياسي اوشاکف گفت كه پوتين و اردوغان در ديدار مستقيم خود در باره تحولات خاورميانه، مشكلات بينالمللي و مسائل مربوط به سوريه و عراق گفتوگو خواهند كرد و به تبادل نظر در مورد سفر اخير وزير امور خارجه سوريه به منطقه سوچي در روسيه ميپردازند. موضوعاتي كه او اشاره كرده به طور طبيعي در دستور كار ملاقات دو رييس جمهور قرار دارد و به نظر ميرسد كه بنا بر موضع دو طرف هر كدام درخواست متفاوتي داشته باشد. اردوغان با سياست تفكيك بين منافع اقتصادي و سياسي سعي ميكند تا اجازه ندهد اهرمهاي اقتصادي پوتين اهداف سياسي او به خصوص در قضيه سوريه را تامين كند و در مقابل، پوتين انتظار نتيجهبخش بودن اهرم اقتصادي دارد. بايد توجه داشت كه علاوه بر سطح بالاي مبادلات تجاري، روسيه قريب به 65 درصد نياز گازي تركيه را تامين ميكند كه همين موضوع هم ميتواند تاثيري در سياست منطقهاي تركيه داشته باشد. سفر اخير احمد داوداغلو، نخست وزير تركيه، به بغداد نشان از تجديدنظر آنكار در سياست تهاجمي خود عليه عراق داشت. شايد همين موضوع خبر از نرمشي در سياست خارجه تركيه داشته كه پوتين را اميدوار به تغيير در سياست اردوغان در پرونده سوريه كرده باشد. اظهارات اخير اردوغان در انتقاد از غرب هم دليل ديگري بر اميدواري پوتين است تا با جلب او به سوي خود زمينه دوري آنكارا از مواضع غرب فراهم كند. پوتين تا كنون سعي داشته تا آنكارا را براي مشاركت بيشتر در سازمان شانگهاي ترغيب كند و اين نشانهاي از برنامه او براي دوري آنكارا از غرب است. به هر حال، پوتين با ديدگاه فرامنطقهاي خود نسبت به سوريه سراغ تركيه و اردوغان رفته و بايد ديد چانهزني سياسي او تا چه حد موثر خواهد شد و باعث ميشود تركيه نگاه خصمانه خود نسبت به نظام سوريه را تغيير دهد.
منبع : جوان آنلاين
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۳ - ۱۵:۰۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 85]