واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سواحل مكران پهنه اقتدار دريايي ايران
تأكيدات مكرر رهبر معظم انقلاب در خصوص توسعه سواحل مكران، بيانكننده غفلت چندين ساله دولتها در خصوص توسعه اين مناطق حساس و حياتي در حوزه اقتصاد است. درست دو روز پيش بود كه در جريان ديدار فرماندهان نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران با مقام معظم رهبري، معظم له بار ديگر بر اهميت توسعه اين سواحل تأكيد كردند و فرمودند: مسئله آبادسازي سواحل مكران نيز جزو همين كارهاي اساسي است كه بايد با همكاري دولت، برنامههاي مورد نظر در اين منطقه با سرعت بيشتري دنبال شود.
اين اهميت تا به حدي است كه توسعه سواحل مكران به يك حركت ملي تبديل شده و اين روند بر دوش نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي قرار گرفته تا به كمكدولتها در آباداني اين سواحل بكوشند.
اما شايد براي بسياري از خوانندگان اين سؤال مطرح باشد كه سواحل مكران به چه معناست و چرا طي چند سال اخير تدبير مقام معظم رهبري بر توسعه اين سواحل قرار گرفته است؟
سواحل مكران به پهنه جنوبي كشور گفته ميشود كه در طول درياي عمان و از رأسالكوه در غرب جاسك تا پسابندر در 88 كيلومتري جنوب شرقي چابهار گسترده شده است. اين سواحل به دليل همجواري با درياي عمان و اقيانوس هند به عنوان يك كريدور مهم اقتصادي و نظامي شناخته ميشود. بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقيانوسي ايران نيز در اين منطقه قرار دارد كه در زمان جنگ تحميلي به دليل فاصله زياد با مناطق جنگي خليج فارس اهميت ويژهاي يافت.
از اين رو اگر سواحل مكران را بخواهيم با دو عنصر نظامي و اقتصادي مورد بررسي و واكاوي قرار دهيم، ميتوان اينگونه اشاره كرد:
1- در باب اهميت نظامي، سواحل مكران در دو شاخه قابليت معرفي دارند.
الف: با توجه به اتصال مستقيم درياي عمان به منطقه حساس و پرتنش خليج فارس، جمهوري اسلامي اين امكان را در اختيار دارد كه عبور و مرور ناوگان نظامي و غيرنظامي ديگر كشورها را پيش از رسيدن به تنگه هرمز، تحت كنترل قرار دهد. در حقيقت ميتوان به صراحت گفت كه كاركرد اين سواحل، يك كاركرد پيشگيرانه و صلح آفرين در خليج فارس است و بيشك يكي از اهداف تاسيس پايگاه دريايي در منطقه پسا بندر نيز در همين راستاست.
ب: دومين اهميت نظامي اين مناطق، دسترسي كوتاه و سريع به آبهاي اقيانوس هند است. با توجه به حضور ناوگان نظامي كشورهاي ديگر در آبهاي اقيانوس هند و همچنين بروز پديده دزدي دريايي در سواحل نزديك به اقيانوس هند و خليج عدن، ناوگان نيروي دريايي ارتش از طريق بنادر اقيانوسي جمهوري اسلامي، توان واكنشهاي سريعتر به تهديدات را دارد.
2- در حوزه اقتصاد نيز به دوش گرفتن بخشي از تجارت دريايي توسط اين بنادر كه منجر به كاهش مسافت حمل و نقل دريايي ميشود، خود يكي از قابليتهاي اقتصادي مناطق مكران است. علاوه بر اين، توسعه سواحل مكران اين قابليت را نيز براي جمهوري اسلامي به وجود ميآورد كه بخشي از تجارت و تأمين كالاي بازار افغانستان و تركمنستان را نيز به عهده بگيرد.
سواحل مكران چرا پيشرفت نكرد؟
در اين بين، سؤال ديگر آن است كه دليل توسعه نيافتن اين سواحل در سالهاي گذشته چه بوده است؟
بخشي از توسعه نيافتگي سواحل مكران مربوط به حضور انگليسيها در اين مناطق بوده و طبيعتا مرور تاريخ استعمار انگليسي بيانگر اين واقعيت است كه انگليسيها در مناطق تحت سلطه خود هيچ رغبتي به توسعه نداشتهاند. هند و پاكستان خود نمونه بارزي از اين ادعا هستند.
از ديگر سو، يكي ديگر از دلايل عقبماندگي در اين مناطق، نبود منابع زير زميني و مزيت ملموس است كه حتي پس از انقلاب اسلامي نيز توسعه اين مناطق را با اختلال مواجه كرد. اين در حالي است كه پس از انقلاب استعمارگران غربي با توجه به سابقه 5هزار ساله حضور ايران در عرصه دريا، علاقه زايدالوصفي براي دور كردن ايران از آبهاي آزاد داشتهاند و در همين ارتباط كوشيدهاند با ايجاد مسائل مختلف انحرافي، نظر ايران را به سمت و سوي ديگر معطوف كنند؛ ماجرايي كه ميتواند تاثير مستقيمي در استحكام قدرت ملي كشور داشته باشد.
ايران قدرت دريايي
در نهايت ذكر اين نكته نيز حائز اهميت است كه شكلگيري قدرت دريايي، منجر به افزايش قدرت ملي ميشود. با نگاهي گذرا به مفهوم عام قدرت دريايي كه نشانگر توانايي يك ملت در استحصال منافع بر حق خويش از دريا است، در مييابيم كه بايد به دو متغير منافع و توانايي و ارتباط آنها با يكديگر توجه كرد. اگر چه اغلب استراتژيستها، اصطلاح قدرت دريايي را با نام آلفرد ماهان از يكصد سال پيش پيوند زدهاند اما تاريخ 5 هزار ساله دريانوردي ايرانيان نشانگر تاثيرات مثبت و منفي نقش قدرت دريايي در توسعه قدرت ملي در مقاطع مختلف تاريخ است. نمونه بارز آن در بعد مثبت، تغيير معادلات جنگ تحميلي با حضور پرقدرت نيروي دريايي در خليج فارس و درياي عمان بود و در بعد منفي نيز ميتوان به تسخير جنوب كشور توسط پرتغاليها در دوره شاه عباس اشاره كرد.
از اين رو با ذكر تمامي اين موارد ميتوان اهميت سواحل مكران و لزوم حضور پرقدرت در اين سواحل را درك كرد و به راستي اين سواحل را پهنه اقتدار دريايي جمهوري اسلامي ايران دانست.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۳۹۳ - ۰۰:۰۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]