محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842788841
در ارجحیت «تعامل» بر «تقابل» در سیاست خارجی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: در ارجحیت «تعامل» بر «تقابل» در سیاست خارجی تهران-ایرنا-تجربه عملی و نظر بیشتر صاحبنظران گواه بر این است که در دنیای به هم وابسته و پیوسته کنونی، پیشبرد منافع ملی منوط به رویکرد تعاملی و مصالحه جویانه در سیاست خارجی و دوری از سیاست های ستیزه جویانه و واگرایانه است.
یکی از راه های فهم اندیشه ها و رویکردهای نظری در روابط بین الملل، توجه به مفاهیم در قالب دوگانه هایی مانند «تقابل و تعامل»، « واگرایی و همگرایی»، « منازعه و مصالحه» و «واقع گرایی و آرمان گرایی» است که توجه به این دوگانه ها، فهم ما را از بررسی و تحلیل کامل تر می کند. واژگانی از این دست نگاه های متفاوتی را به ذهن متبادر می کنند. در تاریخ اندیشه ی بشری در درازنای تاریخ، اولویت مندی یکی بر دیگری یا پیشبرد همزمان هر کدام از این ها به نوعی مطرح شده است.
«موریس دوورژه» نویسنده فقید فرانسوی در کتاب «اصول علم سیاست» سیاست را دارای چهره یی «ژانوسی» دانسته است؛ بدین معنا که از نظر وی سیاست همیشه و در همه جا پدیده یی دو وجهی است: رویی به سمت تضاد و رویی به سوی همگونی دارد.
منازعه یا تقابل در جاهایی گریز ناپذیر است و نمی توان با نگاهی طردی به آن نگریست. مصالحه یا تعامل مبتنی بر همگرایی در عرصه ی سیاست است که با دیپلماسی آمیخته است. در این زمینه جمله ی معروفی است که «پایان دیپلماسی آغاز جنگ و پایان جنگ آغاز دیپلماسی است.»
در زمینه ی تعامل شاید بتوان از «کانت» فیلسوف برجسته ی آلمانی که معروف به «فیلسوف صلح» است، نام برد. نظریه ی صلح پایدار کانت حرکت به سوی عقلانیت بوده و در سایه ی شکوفایی این عقل، آزادی و فضیلت گره می خورند و اراده ی آزاد انسانی متحقق می شود.
در نظریه های روابط بین الملل در زمینه ی تعامل می توان از نظریه ی «وابستگی متقابل» نام برد که ریشه در تفکر جهان وطنی(انترناسیونالیستی) دارد و ریشه ی فکری متاخر این نظریه را می توان در مطالعه های مربوط به همگرایی منطقه یی یافت. نظریه پردازان وابستگی متقابل بسیاری از نگرش های مربوط به نظریه ی همگرایی منطقه یی را به طیفی از مسایلی که به وابستگی متقابل اقتصادی بین الملل مربوط می شود- و در دهه 1970 مطرح شد- گسترش دادند. این نظریه جزو نظریه هایی است که در راستای پیوند دو سطح تحلیل خرد و کلان مطرح شده است.
در دنیای کنونی نمی توان به نظریه ی «وابستگی متقابل» در عرصه ی جهانی بی توجه بود چرا که منافع ملی کشورها در تعامل و استفاده از خرد جمعی در این عرصه است.
برای بررسی و تحلیل ریشه های نظری تعامل و تقابل با «مهدی مطهرنیا» استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاداسلامی و تحلیلگر مسایل بین المللی گفت و گو کردیم.
او گفت: آنچه در اندیشه ی سیاسی با عنوان تقابل یا تعامل گفته می شود، سویه گیری های «پیشاسقراطی» دارد؛ مانند نظریه ی معروف «هراکلیتوس» که تضاد دایمی را اصل بنیاین نظام هستی می داند. هراکلیتوس این تضاد را نه یک تقابل بازدارنده بلکه یک همنشینی تکامل بخش می خواند.
مطهرنیا در ادامه افزود: این نظریه یکی از قدیمی ترین نگرش ها در این زمینه است. هراکلیتوس را «فیلسوف جنگ» یا تقابل نامیده اند، در حالی که ادراک عمیق فلسفی او نه بیانگر تعارض، درگیری و تقابل بلکه نوعی همنشینی پارامترهای دوگانه در جهت ایجاد حرکت تکامل گرایانه است. او براین باور بود که جهان هستی را اگر به مثابه یک تیر و کمان بدانیم کمانگیر، برای خارج کردن تیر از کمان باید دست راست را به عقب و دست چپ به جلو بکشد. اگر چه در ظاهر با یکدیگر تعارض دارند ولی در کنار هم موجب پرتاب تیر از کمان خواهند شد. این رویکرد هراکلیتوس در چارچوب این است شکل گرفت که جنگ یا تضاد موجب حرکت دائمی هستی است. او جنگ را پدر همه چیز نامید، اما برداشت های تقلیل گرایانه از نگرش هایی مانند نگرش هراکلیتوس ناشی از نبود مطالعه ی دقیق و فهم و ادراک فلسفه ی هراکلیتوس در طول تاریخ دو دسته فیلسوفان صلح و جنگ را ایجاد کرد.
نویسنده ی کتاب «قدرت، انسان، حکومت» در ادامه گفت: در عصر جدید «کانت» را فیلسوف صلح می نامند، پس باید بپذیریم که بحث ارتباط با تضاد و تعارض یا همگرایی و واگرایی، تعامل و تقابل در تاریخ فلسفه و اندیشه ی سیاسی جهان بحث تازه یی نیست. در ادبیات بین الملل همواره این گزاره ی هراکلیتوسی یعنی حرکت متکی بر پارامترهای دوگانه برای ایجاد حرکت یگانه در جهان وجود دارد.
وی در ادامه یادآور شد: اگر مفهومی با عنوان «اتحادیه»(Alliance) را در ادبیات بین الملل مطالعه کنیم خواهیم دید اتحاد نه به معنای رابطه ی این همانی بلکه یک رابطه ی همنشینی است که موجب ایجاد حرکت مثبت در تحرکات بین الملل می شود. وقتی می گوییم اتحادیه ی اروپا این دلیل بر آن نیست که 27 کشور اروپایی ارتباط این همانی با یکدیگر داشته باشند و همگان مانند هم عمل نمایند، بلکه به این معنی است که آن ها در رسیدن به اهداف تعریف شده تلاش دارند با وجود حفظ هویت های خود در یک هویت جمعی فراگیر خود را تعریف کنند و در عین همکاری، رقابت های معنادار درونی خود را نیز با یکدیگر مدیریت نمایند تا بتوانند پیشرفت بیشتری داشته باشند؛ نمونه ی بارز آن را در صحنه ی بین المللی در ارتباط با آمریکا و انگلیس می بینیم. انگلیس لبه ی اروپایی ایالات متحده ی آمریکا و نزدیکترین متحد آمریکا در اروپا و صحنه های مختلف بین المللی است ولی در همین حالی که نزدیکترین متحد آمریکا است در اردوگاه غرب نزدیکترین رقیب ایالات متحده نیز محسوب می شود.
استاد علوم سیاسی در ادامه اظهار داشت: اتحاد و تعامل به معنای ارتباط این همانی نیست. نگاهی که نسبت به تقابل وجود دارد یک نگاه مقاومت محور و شیرصفتانه است و بسیاری نگاه های تعاملی را «روبه صفتانه» و سازشکارانه می دانند. این نگرش ناشی از نوعی منطق تقلیل گرایانه به مفاهیم سیاسی است و در ادبیات سیاسی چندان خریداری ندارد.
مطهرنیا در ارتباط با اولویت رویکردهای تعامل یا تقابل در دنیای امروز گفت: این که بگوییم کجا تقابل یا تعامل صورت گیرد، یک بحث درستی نیست؛ باید دید در کجا قرار داریم به کجا می خواهیم برویم و بر اساس این هویت و ظرفیت ها در جایی که ایستاده ایم چه توانایی های مدیریتی برای رسیدن به اهداف داریم. اگر اینگونه بیاندیشیم در آن زمان و در آن بافت موقعیتی با بافت موضوعی معین می توانیم ببینیم که آیا تقابل ارجحیت دارد یا تعامل.
وی در ادامه افزود: تعامل و تقابل هر دو مکانیسم های رسیدن به اهداف هستند که باید از ابزار خود سود بجویند؛ در تقابل قدرت نظامی و امنیتی حرف نخست را می زنند در حالی که در تعامل قدرت دیپلماتیک و اقتصادی حرف نخست را خواهد زد. در تقابل قدرت سخت بر سریر قدرت می نشیند در حالی که در تعامل قدرت نرم است که سریر قدرت پیدا می کند. پس بنابراین باید این نکات را مدنظر قرار دهیم که در یک معادله یی که قدرت سخت رقیب از ما بیشتر است و ورود به دایره ی قدرت سخت می تواند ما را در چنبره ی هزینه های گزاف تر فرو برد و در مقام سیاسی، قدرت نرم ما اگر بیش از قدرت نرم رقیب نباشد کمتر هم نیست، باید از آن بهره ببریم.
به گفته ی مطهرنیا بی تردید عقل حکم می کند که اگر به رقابت با رقیب هم می خواهی بپردازی بازی را از حوزه ی قدرت سخت و تقابل باید به سمت تعامل سوق داد.
نویسنده ی کتاب «تبینی نوین بر مفهوم قدرت در سیاست و روابط بین الملل» درباره ی نظریه ی وابستگی متقابل که در عرصه بین المللی مطرح می شود، گفت: جهان امروز دیگر مفهوم وابستگی را باید به کناری بگذارد. در جهانی که مرزها کمرنگ شده اند، کشورها و ملیت ها در حال بازتعریف هستند. در آینده یی نه چندان دور دیگر عنوان ملیت های کهن اگر چه ممکن است با نام های سابق بماند ولی محتواهای جدیدی خواهد داشت. به باور من و بر اساس فرضیه یی که بیان کرده ام در دهه های آینده ما شاهد شکل گرفتن «هویت های تک سرنشین دانش بنیاد» خواهیم بود. چگونه می توان از وابستگی سخن گفت. جهان امروز باید به مفهوم پیوستگی بیاندیشد چرا که جهان امروز چنان به هم پیوسته شده است که 2 قدرت بزرگ کنونی جهان-چین و آمریکا- نیز نمی توانند در یک تقابل مطلق در شکل دهی به یک نظم نوین جهان دو قطبی سخت و متصلب، وارد عمل شوند. در این جهان است که می بینید اوباما وقتی به چین می رود؛ چینی که نزدیکترین رقیب آمریکا در قرن 21میلادی برای آمریکا محسوب می شود فرش قرمز یا خیابان قرمز زیر پای اوباما و دیگر مهمانان خود پهن می کنند و یکصدا در نشست عالی ترین مجمع چینی با ورود اوباما از جای برمی خیزند و دست می زنند. آیا چین خواهان آن است که ایالات متحده ی آمریکا در یک گزاره ی جدی زمینه ساز تسلط بر این پهنای پر گستره ی چین تعریف شده در نظم بین الملل را پیدا کند؟ بی تردید پاسخ منفی است. آن چه دیده می شود فهم جهان امروز پیوستگی از منظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است.
مطهرنیا در ادامه گفت: همگرایی که در آن هر انسانی برای خود یک هویت تک سرنشین دانش بنیاد خواهد داشت و در عین حال به این ادراک بزرگ خواهد رسید که باید در حالی که به عنوان یک هویت تک سرنشین دانش بنیاد عمل می کند دانایی ایجاب می کند این کثرت های در هم تنیده را در یک گزاره ی پر قدرت جهانی تعریف پذیر و اعتلا ببخشد. پس باید قبول کنیم مفهوم وابستگی، مفهومی است که آرام آرام باید به موزه ی مفاهیم سیاسی و روابط بین المللی انتقال داده شود و از پستوی ذهنی بشریت مفهوم پیوستگی را خارج کرد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی درباره ی نقش خرد جمعی و منافع ملی در فضای بین المللی گفت: با رشد فناوری های ارتباطی شبکه های اجتماعی و کمرنگ شدن مرزهای بین المللی و ورود گجت ها (وسایل و تجهیزات کوچک و تازه اختراع شده یی که در آنها فناوری نو بکار رفته باشد) که در آینده می توانند زمینه های تفاهم جمعی را در حوزه ی در هم تنیدگی عناصر جهان و مکان افزایش ببخشد، نخبگان دیگر به هیچ روی به تنهایی نخواهند توانست منافع ملی کشورها را ترسیم کنند. چرا که همین نخبگان در چالش جدی با شبکه های گوناگون فکری و ذهنی در لایه های مختلف حیات اجتماعی و سیاسی در درون ملت های مختلف روبرو خواهند شد.
مطهرنیا در ادامه گفت: کشورها مجبور خواهند شد تا منافع ملی را در یک سامانه ی خرد جمعی مشخص، ترسیم کنند تا بتوانند مشارکت های فزاینده ی مردم را در دفاع از اهداف تعریف شده ی ملی مبتنی بر منافع تنظیم شده خود بیابند. پس من بر این نکته تاکید می کنم که آینده ی نظام جهانی در لایه های گوناگون آن در مسیر ایجاد یک مشارکت مدنی بیشتر در حال حرکت است و دموکراسی بیش از دوره های گذشته گریز ناپذیر خواهد بود.
نویسنده ی کتاب «تحلیلی بر ادبیات گفتمانی انقلاب اسلامی» درباره ی حد وسط تعامل و تقابل و این که آیا در رویکردهای روابط بین الملل به این امر پرداخته شده است، اظهار داشت: حد وسط تعامل با تقابل، اعتدال است. آن چیزی که «ارسطو» با عنوان «ائودایمونیا» حدود5 قرن قبل از میلاد مسیح از آن نام می برد. اعتدال یعنی به موقع فریاد زدن و قاطعیت به خرج دادن و به موقع نرمش نشان دادن و تساهل و تسامح را در دستور قرار دادن.
مطهرنیا در پایان گفت: باید با خردورزی سیاسی اندیشید. عقلانیت سیاسی بسیار خوب است اما عقلانیت سیاسی با خرد سیاسی متفاوت است. چرا که عقلانیت سیاسی به ما می آموزد چگونه در دنیای پر تلاطم امروز مدیریت سیاسی جوامع خود را بر عهده بگیریم اما خرد سیاسی به ما می آموزد که آینده ی مدیریت سیاسی جوامع خود را چگونه بسازیم. پس باید از عقلانیت سیاسی عبور کرد و به خرد سیاسی رسید.
با بررسی نظریه های تعاملی و تقابلی به این نتیجه می رسیم که نگاه تعاملی به جهان پیامدهای خود و نگاه تقابلی به محیط بین المللی عواقب خود را دارد. اما به نظر می رسد گفت و گو و تعامل در راستای نشان دادن حسن نیت و اجماع سازی ابزاری قوی در نظام بین المللی است که راه را بر بهانه جویی هایی که منافع ملی کشورها را در نظر نمی گیرند، می بندد.
*گروه پژوهش های خبری
پژوهشم**م.س**2054
10/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]
-
سیاسی
پربازدیدترینها