واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/
چرخ دندههای سرمایهگذاری دولتی در آذربایجانشرقی نیازمند روغنکاری
شواهد امر نشان میدهد که دوران تحرک و پویایی اقتصادی در آذربایجانشرقی آغاز شده و این امر میتواند به عنوان اهرم عمل کرده و چرخ دندههای سرمایهگذاریهای دولتی در استان را به گردش وادار سازد.
به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، سرمایهگذاری دولت در مناطق مختلف یک کشور همواره تابع شرایط و مختصاتی بوده که در ادامه روند حکومتداری و سلیقه و رویکرد هر یک از دولتها قابل نقد و بررسی است. اما آنچه که از دل اسناد تاریخی و این رویکرد بیرون میآید این است که حداقل تا پیش از نیم قرن پیش از این، دولتها هرگز به سرمایهگذاریهای کلان اقتصادی در مناطق بیثبات، دارای اختلافات دیرینه، ایالتها و استانهای مرزی و خلاصه دارای شرایط تنشزا تمایلی نداشتهاند. این سیاست از آن روی اتخاذ میشد که حکومت مرکزی هرگونه هزینهکرد در این مناطق را نوعی هدررفت سرمایهها میپنداشت، چراکه تجربه سالها جنگ و کشورگشایی کشورهای همسایه و بیگانگان نشان داده بود که این نوع سرمایهگذاریهای کلان اقتصادی میتواند دندان طمع کشورهای همسایه و بیگانگان را تیزتر کرده و در صورت بروز هر نوع ناآرامی داخلی یا جنگ خارجی این هزینههای کلان به باد میرود. این نگاه سلبی و چه بسا ظالمانه سبب تشدید اختلافات داخلی و سلب اعتماد ساکنان این مناطق از حکومت مرکزی شده و به صورتی دیگر بر اختلافات و خصومتها دامن میزد. اما از حدود نیم قرن پیش تاکنون این روند و سیاست دوگانه در اکثر کشورهای پیشرفته مطرود و متروک مانده است. اکنون سیاستی که در کشورهای توسعهیافته و یا در حال توسعه بیشتر مدنظر است، همراهسازی مردم این مناطق با حکومت مرکزی و در نتیجه کنار گذاشتن تنشها و همسانسازی و هم سطحسازی بافت اقتصادی آن مناطق با سایر مناطق کشور است. ایران ما نیز از دیرباز با این مشکل یعنی نگاه دوگانه حاکمان به استانهای مرزی و فقیر و کم برخوردار مواجه بوده است. اگر نبود غیرت و تعصب ساکنان برخی مناطق مرزی چه بسا از اندک امکانات کنونی و رونق اقتصادی و سطح معیشتی قابل قبول در آنها هم خبری نبود. آذربایجان شرقی هم به عنوان یکی از استانهای بزرگ و تاثیرگذار در معادلات سیاسی و اقتصادی کشور از دیرباز، مورد توجه حکومتهای مرکزی و بیگانه بوده است. از این رو با نگاهی ساده هم میتوان دریافت که سهم آذربایجانشرقی از اعتبارات ملی در طی دهها سال گذشته به تناسب جمعیت، مساحت و جایگاه ارزنده فرهنگی و تاریخی آن نبوده است. از این رو در بررسی اسناد تاریخی میتوان به این نکته پی برد که در صدسال اخیر سرمایهگذاریهای کلان دولتی بیشتر به سمت استانهای مرکزی و پایتخت روانه شده و استانهای مرزی و به ویژه استانهایی نظیر آذربایجان از این خوان گسترده بینصیب ماندهاند. در یک بررسی ساده میتوان نمونههای بسیاری برای این امر برشمرد به عنوان مثال در پیش از انقلاب اسلامی تنها دو مورد سرمایهگذاری کلان دولتی شامل کارخانه تراکتورسازی و پالایشگاه در استان آذربایجانشرقی آن زمان، اتفاق افتاده در حالی که استانهایی مانند مرکزی و اصفهان و تهران، از دهها نمونه سرمایهگذاری کلان دولتی از سرمایهگذاری در بخش فولاد گرفته تا برق و الکترونیک و تجهیزات دفاعی و انرژی هستهای بهرهمند شدهاند. این روند معیوب بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا حدودی اصلاح شد، اما نگاه منطقه محور برخی نمایندگان مجلس و وزرای منتسب به این استانها در کابینه دولت از یک سو و عدم تلاش و مطالعه و جدیت نمایندگان وقت آذربایجانشرقی سبب شد تا بار دیگر دهانه شیر اعتبارات دولتی و اجرای طرحهای بزرگ سرمایهگذاری دولتی به سوی این استانهای بزرگ باز شود. وقوع جنگ تحمیلی هم بر این روند دامن زد و سبب شد تا همه توجه دولتهای وقت به سوی سرمایهگذاری در مرکز کشور متمرکز شود و در نتیجه استانهای مرزی به طور اعم و آذربایجانشرقی به طور اخص از دست یافتن به اعتبارات دولتی کلان و سرمایهگذاریهای بزرگ بینصیب بمانند. هر چند در سالهای اخیر تلاشهایی برای اصلاح این روند انجام شده و مجموعه پتروشیمی و خودروسازی و برخی واحدهای کوچک حاصل این رویکرد و تلاش است اما در حدی نیست که بتواند کمکاریها و کاستیهای گذشته و اختلاف سطح ایجاد شده را جبران کند. به قول یکی از نمایندگان اسبق آذربایجانشرقی در حالی که استانهایی مانند اصفهان و مرکزی و تهران از انبوه صنایع بزرگ و سرمایهگذاریهای کلان اشباع شدهاند با این حال هنوز که هنوز است، برخی از نمایندگان مجلس و برخی از وزرای برخاسته از این استانها بیمیل نیستند که باز هم اعتبارات ملی را به سوی این استانها سوق داده و با نگاه منطقه محوری، حق سایر استانها تضییع میشود. این نماینده سابق در حالی از این روند انتقاد میکند که به گفته او، در 25 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی استان آذربایجان شرقی با داشتن پنج درصد از جمعیت ایران حداقل باید از اختصاص پنج درصد اعتبارات ملی سالانه در جهت اجرای طرحهای بزرگ سرمایهگذاری بهرهمند میشد در حالی که در خوشبینانهترین حالت این رقم از سه درصد سالانه بیشتر نبوده و بدین ترتیب مشخص میشود که به ازای 2 درصد کسر سرمایهگذاری سالانه و عدم تخصیص اعتبارات ملی طی 25 سال، با یک حساب سرانگشتی چه اختلاف سطحی در رونق و پیشرفت اقتصادی استان حاصل میشود. با لحاظ همه این شرایط اما با جدیت و پیگیریهای مسئولان کنونی، نمایندگان، مردم و سرمایهگذاران بخش خصوصی چشم انداز روشنی برای آینده استان میتوان ترسیم کرد. شواهد امر نشان میدهد که دوران تحرک و پویایی اقتصادی در سطح استان شروع شده است. این امر هر چند با همت بخش خصوصی استارت خورده اما با این حال میتواند به عنوان اهرم عمل کرده و چرخ دندههای سرمایهگذاریهای دولتی در استان را به گردش وادار سازد. همت و تلاش و همت مردم آذربایجان در طول تاریخ زبانزد خاص و عام بوده است و انتظار میرود دولت مرکزی هم با هدف جبران کاستیها و کمبودهای گذشته، اراده و جدیت مردم و مسئولان این استان را پاسخی درخور دهد. نگارنده: محمد امین خوشنیت انتهای پیام/60002/غ30
93/09/06 - 11:06
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]