محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1843558341
-کلانشهرگریزی جلال
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
کلانشهرگریزی جلال سفرنامه‌نویسی درواقع گونه‌ای اجتماعی ـ تاریخی‌نویسی است که به‌عنوان یک فن نگارش و دانش ادبی مستقل باید آموخته و اجرا شود. یک سفرنامه‌نویس باید از معرفت فرهنگی و اجتماعی بایسته‌ای برخوردار باشد و بتواند پدیده‌های زندگانی را از این دو چشم‌انداز بررسی و واکاوی کند.
وقتی یک سفرنامه نویس ارزش ها و هنجارهای اجتماعی را شرح می دهد، درواقع به گونه ای آسیب شناسی و فرهنگسازی کرده، جامعه های انسانی را به مرتبه فهم و درک بیشتر ضرورت های اجتماعی نزدیک می نماید، از این رو ما بر این باوریم یک نوشته و سفرنامه، محصول تماشای صادقانه و تلاش پیگیر فکری نویسنده آن در بررسی و واکاوی انتقادی ـ اجتماعی شیوه های زندگانی مردم و بازتاب رویدادهای واقعی و جامعیت تاریخی ـ فرهنگی دوره ای خاص است. تلاش های ذهنی و اندیشگی یک نویسنده که به صورت مکتوب درمی آید، پس از گذشت یک دوره زمانی خاص به شکل میراثی فرهنگی و زبان شناختی باقی می ماند و با انتقال به دوره دیگر و نسل های آینده باعث به وجود آمدن پیوستگی فرهنگی و دوام سنت های مدنی و اسطوره ای شده، خلاقیت های فکری آینده جامعه را پایه ریزی می کند. به بهانه سالروز تولد جلال آل احمد، به این بعد از فعالیت ادبی نویسنده نام آشنای معاصر پرداخته ایم که در ادامه می خوانید. تلاش های فکری و نویسندگی زنده یاد جلال آل احمد که در مقاله ها، قصه ها و سفرنامه هایش منعکس شده، میراث گرانبهایی است که باید جزئی از فرهنگ و تاریخ تمدن جامعه ما در دوران معاصر به شمار آید. این میراث ها جلال آل احمد را به عنوان یک نویسنده اجتماعی و مردم شناس؛ یعنی نویسنده ای که اندیشه و شخصیت فرهنگی او در میان نسل همعصر و آینده اش تاثیر فراوان گذاشته و هیچ گاه از رویارویی فکری نهراسیده، معرفی کرده است. چهره واقعی و حقیقی جلال آل احمد را باید در سفرنامه هایش مشاهده کرد. شمس آل احمد در مقدمه «سفر روس» برادرش جلال نوشته است: «جلال چهل و یک ساله است که می رود به مسکو، تب و تاب جوانی را دارد، اما تعصبات کورجوانی را نه... هنوز تشنه جرعه ای است از حق». آنچه پانوشت های کتاب را مستند کرده، اقرار شمس آل احمد است به این که «من واسطه نسل او با نسل فرزندانم هستم و احساس می کنم حلقه رابط مثل قبل از خویشم به نسل پس از خود.» این سخن در واقع یکی از کارکردهای مهم هر سفرنامه هم می تواند باشد. جلال در سفرنامه روس خود مثل آثار دیگرش نثری تند، گزنده، گزیده و کوتاه و متاثر از زمان شتابزده معاصر دارد. او در بررسی و جستجوی فرهنگی خود، هم مهجوری کوچک آداب و رسوم و سنت های بومی ملت روس را کاویده، هم چگونگی چیرگی و شیوه جهانخواری و استعماری دولت ها را نشان داده است: «... و مگر معنای«اونیورسالیزم» چیست؟ و سلمنا که ملتی در ارتباط بیشتر با دیگران ملاک قضاوتی وسیع تر خواهد یافت و دیدی گسترده تر و درست، آبی را خواهد ماند که به رودی یا دریایی بریزد و نه در مردابی مانده و بوگرفته و... اما آن وقت از انفراد «ملیت ها» چه باقی می ماند تا در ارتباطی برابر و برادر یک «بین الملل» را بسازند؟ و مگر سلطه یک جهانگیری بزرگ تا چه حد می تواند پیش براند؟ در گرفتن مشخصات ملت ها و برگرداندن راه و رسم هاشان و ادبشان و زبانشان و از این قبیل...». وقتی جلال از شهر باکو دیدن کرده با چیره دستی و هنرمندی، توصیفی به دست داده که خواننده را ناخواسته از دنیای محسوسات کنده و به جهان ملموسات پیوند می دهد: «و این باکو، عجیب گسترده است و عجیب زیباست و پردرخت. دیروز گردش کنان با سواری دو سه بار از وسط جنگل دکل های نفت گذشتیم و بارها از بغل پارک ها و باغ ها و عجیب زیتونی کاشته اند در فاصله میان شهر تا نواحی «نفت خیز آبشوران». شهر را که می گشتیم، گنبد سبزی نظرم را گرفت. گفتند «مسجد سبز» است؛ عینا و به همین لفظ... حیاطی وسیع و به عنوانی سرپوشیده اطراف داربست مو با خوشه های غوره آویزان و چند نفری زیرسایه مو قرآن می خواندند و دو تا سماور بزرگ زغالی قلقل کنان و رفت و آمد خدمتکاران و مومنان و بعد خود مسجد، زیر فضای گنبد جماعتی با چهره های تاتار و اوزبک به صف جماعت نشسته و امام رو به مردم.» جلال احوال مردم هر سامان را این گونه در دیدارهایش بررسی و در برابر واقعیت های اجتماعی آنان، نه سکوت کرده و نه احساساتی شده و همواره از عقل و ایمان خود به عنوان یک ترازوی فرهنگی برای سنجیدن ارزش ها استفاده کرده است. وقتی جلال به دیدن کلیسای شهر می رود، به یاد کلیسای «وانک» اصفهان می افتد و همان «حال میان صفا و مروه» به او دست می دهد و «تاثری و حسرتی و بغض و قهری و کینه ای و محبتی، همه در هم.». راستی، چرا جلال از شهرهای بزرگ گریزان است؟ برای این که «در مسکو مردم در این عظمت یکدست کننده که تمدن ماشینی باشد سر و ته یک کرباس شده اند و عمارت و خانه ها، اما در ده، هنوز اختلاف باقی است و ناچار قیاس می کنی، میان خردی و بزرگی. اما در شهر، اگر درون عظمت ها زندگی کنی که فرصت قیاسی نیست و اگر از آن اخراج شده باشی یا به آن راه نیافته باشی که به جای قیاس کردن، سلطه را می پذیری.» به این ترتیب می بینیم جلال در سفرنامه اش این گونه حس مسئولیت اجتماعی و وظیفه انسانی خود را به خواننده انتقال می دهد. جلال در سفر روس خود هم کاونده ای همه سرنگر و جمعیت بین است. او از شهر مسکو و ماموران دولتی سخن می گوید که همواره در حال «ادای احترام به بوروکراسی» هستند. او مستی ها و بزن بزن های شب های مسکو را «تظاهر آن روی سکه نظم پذیری روزانه» می داند. او از یک سو، شهر مسکو را می بیند. «... دیگر این که خیابان ها را با ماشین می روبند و ماشینش عین یک تانک کوچک با غلتکی پرزدار و بزرگ در عقب و دو تا کوچک تر در پهلوها و پرزها از سیم و زباله دان گله به گله نهاده گلدان مانند و سنگین و کوچه و خیابان رویهمرفته بسیار تمیز» و از سویی دیگر، این حقیقت را : «و اصلا غیر از عظمت بناها که به قصد تسلط به حقارت آدم ها ساخته می شود، اینجا آنچه در دسترس است، رمانتیک است. عکس ها، مجسمه ها، فواره ها، همه باروک همه رمانتیک و... یعنی آمریکا هم همین طور است؟ ... ولی چه می شود کرد که دو طرف بدجوری عجله دارند که به پای هم برسند.» تبیین واقعیت جلال با نیروی تخیل و بصیرت و تفکر پویای خود به شیوه قصه نویسی و نقل مطالب به توصیف جغرافیای دیدارهایش پرداخته و با طرح مسائل کاربردی و واقعی، دلبستگی مدام خود را به دستیابی به پیشرفت های اجتماعی زندگی جامعه انسانی نشان داده است. تفاوت سفر روس جلال با دیگر سفرنامه هایش، واکاوی همانندی پدیده های تاریخی، اجتماعی و تصویر کردن حقیقت مشاهدات است. جلال افزون بر توصیف و روایت، واقعیت را هم تبیین کرده است، تبیینی که می تواند «علی» و در دفاع از عینیت و حقیقت باشد. وقتی جلال از «نیست ها» یاد می کند، از چیزهایی که «از نو دارند هست می شوند» هم غافل نشده است. وقتی جلال از مردمی که در کلیسای «معراج» در «زاگورسکی» جمع شده بودند، سخن می گوید، به یاد باغ طوطی «شهر ری» و شب های جمعه و بساط گسترده مردم آن می افتد. جلال نویسنده ای نبود که «کاری به کار زندگی مردم و اجتماع و امروزه روز نداشته» باشد. قلم زدن برای جلال «پناهگاه صامت و ساکت» نبود. سفر کردن هم برای او، سکوی پرشی بود برای «در رفتن از خویشتن و پیوستن از جزء به کل.» وقتی جلال در گورستان عمومی لنینگراد کشته های جنگ را می بیند، بدجوری کلافه می شود و حسابی می گرید و «ایضا حال صفا و مروه». همه این پندارها و رفتارهای هوشیارانه، برای این است که جلال یک معلم بود، یک عاشق بود. عشق جلال، عشق بنا به مصلحت نبود. جلال به راستی و درستی، عاشق انسانیت و باورهای مردمی بود. واژه «مردم» در نوشته های گوناگون جلال، یک واژه ساده نیست. مردم دستور زبان جلال، اسم جمعی است که انسانیت کامل را به جای «فردیت» ناقص جهان معاصر اثبات می کند و ارزش های «جمعیت» تام را در همه ابعاد در معنای خود دارد. او در این سفر، حتی بر سر قبور هم توالی تاریخی و مصب گذشته و حال را می بیند. او می بیند که در عالم زنده ها، رابطه دیروز و امروز بریده شده است و مرد عادی روس که «در بازشناختن خیلی از اسم ها و گورها محتاج راهنماست.» انسان در واقع برای جلال «ورقی است از تاریخ بشری» یا «برگه ای است از جغرافیای یک گوشه عالم.» تعریفی که جلال از تاریخ به دست داده است، تاریخ تئوری های دموکراتیک در عمل دیکتاتوری جامعه ها نیست. تاریخ جلال، تاریخی است که در آن «حقیقت» گم نشده است. تاریخ جلال، تاریخ جدا از انسان و انسان جدا از خدا نیست. شهرهایی که جلال در این سفر دیده است، غیر از باکو و مسکو، لنینگراد، تاشکند و سمرقند هم است. جلال در یادداشت های این سفر خود، هم از مردم سخن گفته است و هم از ضد مردم و تاکید بر این که هیچ دلم نمی خواهد حکم کلی کنم. او همچنان اسب راهوار قلم خود را در میدان تاریخ و سیاست و فرهنگ باتعهد و تهوری کم نظیر تازانیده است. به آخرین مخاطبه او در سفر روس گوش می دهیم: «... حالا که از این سفر آسیایی شوروی برمی گردم، می بینم به جای احساس غربت و تنهایی که اصلا نبود؛ چون همیشه مردم عادی در دسترس بودند که به زبان مشترک مادری باهاشان گپ بزنی و همیشه جایی بود برای تماشا یا زیارت یا برای ایجاد رابطه با گوشه ای از عواطف خفته و... غم غربت از آنچه در جوانی می اندیشیدیم و آن بوق و کرناها که فقط از بلندگوی کاغذی کتاب ها درمی آید، اما دیگر از آن سمرقند تاریخ و ادبیات خبری نیست.» عبدالحسین موحد / پژوهشگر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]
-
گوناگون
پربازدیدترینها