محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803371556
یک استاد جمعیت شناسی عنوان کرد سیاست‌های ابلاغی جمعیت ویترین نظریات متخصصان حوزه جمعیت شناسی ایران
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یک استاد جمعیت شناسی عنوان کرد
سیاست‌های ابلاغی جمعیت ویترین نظریات متخصصان حوزه جمعیت شناسی ایران
یک استاد جمعیت شناسی با تاکید بر اینکه سیاست‌های ابلاغی که در چهارده بند توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، در واقع تبلور تأثیر و نقشی است که جمعیت شناسان داشتند، گفت: سیاست‌های ابلاغی جمعیت ویترین نظریات متخصصان حوزه جمعیت شناسی ایران است.
به گزارش فارس، سیاست‌های ابلاغی که در چهارده بند توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، تبلور تأثیر و نقشی است که جمعیت شناسان داشتند. مجید کوششی استادیار گروه جمعیت شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران تاکید دارد که باید کارشناسانه، عالمانه و مبتنی بر مطالعات و تحقیقات در بحث جمعیت ورود پیدا کند و کسی که تحصیل کرده و متخصص جمعیت شناسی نیست، نباید وارد این حوزه شود. وضعیت جمعیتی ایران در یک دهه اخیر از نظر جمعیت شناسان چگونه بوده است؟ وضعیت جمعیتی کشور ایران خصوصا در یک دهه اخیر در مسیری قرار گرفته است که جمعیت شناسان به آن شرایط گذار جمعیتی یا جمعیت شناختی می‌گویند. این شرایط سبب ایجاد وضعیت متفاوتی در کشور می شود و در عین حال تضادهایی را هم با خود به همراه دارد. از یک طرف ایران با کاهش باروری دچار تغییر در کل ساختمان سنی جمعیت می شود و از طرف دیگر به دلیل کاهش مرگ و میر ناشی از عوامل مختلف از جمله بیماری های واگیردار، بالا رفتن امید به زندگی و شانس زنده ماندن افراد در هنگام تولد، در یکصد سال اخیر ما در شرایط گذار جمعیتی قرار گرفته ایم. نکته ای که در اینجا قابل ذکر است این است که میزان باروری ایران در گذشته یکی از بالاترین سطوح باروری در سطح جهان بوده است که حدودا تا سال 64 باروری بین 6 تا 7 فرزند بود که در سطح بسیار بالا و نزدیک به باروری طبیعی (10 فرزند) بوده است. روند افزایش جمعیتی کشور از چه دوره ای آغاز شد و چه پیامدهایی داشت؟ روند افزایش جمعیت کشور تقریبا از پایان دوره قاجار آغاز شد و تا دهه اول بعد از انقلاب اسلامی ادامه یافت. تخمین های جمعیت شناسان نشان می دهد که امید زندگی در اواخر دوره قاجار کمتر از30 سال بوده و در دهه اول انقلاب اسلامی با وجود جنگ تحمیلی و تحریم ها و به مدد تلاش های بهداشتی به رقم 60 سال نزدیک شد. یعنی در این دوره از هر فرزندی که زنده به دنیا می آمد انتظار می رفت که حداقل 60 سال عمر کند و این گذار مرگ و میر که شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و بهداشتی صد ساله اخیر بر آن موثر بود به جوان شدن جمعیت کشور کمک کرد. نتیجه این که با افزایش شانس زنده ماندن موالید پرشمار سال های گذشته تا دهه اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، شمار و سهم جمعیت زیر 15 سال، افزایش محسوسی پیدا کرد. وضعیتی که به آن جوانی جمعیت می گویند. البته جوانی جمعیت به برخی مشکلات و محدودیت ها دامن زد؛ این مشکلات در سال های ابتدایی بعد از پیروزی انقلاب برای نمونه در کمبود مایحتاج اولیه کودکان مثل شیرخشک و تغذیه تکمیلی، سپس نیازهای آموزش همگانی، آموزش متوسطه، دانشگاهی و اخیرا تحصیلات تکمیلی، اشتغال و ازدواج ظاهر شد. مسیر منحصر بفردی که کشور ما در گذار جمعیتی خود طی کرد، سبب شد که ما در حال حاضر همزمان هم رشد بالای جمعیت سالمندان را در کشور داشته باشیم که نیازمند خدمات خاص خودشان از جمله خدمات درمانی هستند و همزمان جمعیت پرشمار جوانان کشور را داریم که آنها هم نیازهای خود از جمله شغل، تحصیل و امکانات ازدواج و... را دارند. اما مطالعات جمعیتی نشان می دهد که از سال 64 به بعد خود مردم شروع به کم کردن تعداد فرزندانشان کردند که البته این روند در آغاز خیلی کند و تدریجی بود. پس سطح باروری در کشور پایین آمده است؟ علوم اجتماعی با مسائلی سر و کار دارد که برای عامه مردم ملموس می باشد و طبیعی است که گاهی اظهارنظرهایی را از طرف افرادی با تخصص های مختلف پیرامون مسائل اجتماعی و جمعیتی کشور می شنویم. این یکی از ویژگی های مسائل اجتماعی است که ظهور آنها ابتدا متخصصان این حوزه را به واکنش وامی دارد و سبب ارائه هشدارهایی به جامعه می شود و پس از آن افراد دیگر در چارچوب حوزه تخصصی خودشان از این داده ها استفاده می کنند. چیزی که به نظر بنده در این بین مورد توجه سیاست گذاران، علمای دینی، مراجع عالیقدر و فعالان حوزه های فرهنگی و اجتماعی جامعه قرار گرفته این است که به نظر می رسد سطح باروری در کشور پایین آمده است در حالی که از نظر بنده این فقط بخشی از صورت مسئله است و مسئله جمعیت مسئله بسیار جامع و با ابعاد متنوع و پیچیده است. گواه این جامعیت و تنوع را می توانید در چهارده بندی ببینید که به عنوان سیاست های کلی نظام جمهوری اسلامی در حوزه جمعیتی کشور مورد تایید مقام معظم رهبری قرار گرفته است که به نوعی آن را می توان ویترین نظریات متخصصان حوزه جمعیت شناسی ایران که تمامی دغدغه های آنها نیز در آن مورد توجه قرار گرفته است، دانست. مشکل جمعیتی کشور در حال حاضر فقط کاهش نرخ باروری نیست. اگر بخواهم به مواردی فقط برای نمونه اشاره کنم باید گفت، یکی از مهم ترین آنها سوانح رانندگی است. این علت سالانه مسئول مرگ 25 هزار نفر از جمعیت کشور است که بیشتر آنان مردان و سرپرست خانوار هستند. اگر این مسئله را در بازه های زمانی طولانی و با در نظر گرفتن مجروحیت ها، معلولیت ها و ضرر و زیان های اقتصادی مورد بررسی قرار دهیم به عمق این مسئله پی می بریم و نکته کلیدی و تاثیرگذار این است که جمعیت کشور از جایی دچار نقصان و آسیب می شود که قابل پیش بینی و قابل پیشگیری است. وجه دیگر آن نیز مهاجرت هایی است که سالانه در کشور شاهد آن هستیم. شاید برخی آمارها اغراق آمیز باشد ولی سالانه هزاران نفر از جمعیت جوان کشور که عموما هم در زمینه‌های مختلف دارای تحصیلات و تخصصی هستند که با صرف بودجه‌ای هنگفت به دست آورده‌اند، به اشکال و انحای مختلف از کشور خارج می شوند و خدمات و توانایی هایشان را در کشورهای دیگر ارائه می کنند و به این ترتیب سرمایه انسانی کشور به لحاظ کمی و کیفی دچار خسران می‌شود. بیشترین نگرانی در بحث جمعیت چیست؟ آنچه که همه سیاست گذاران، دانشمندان و دیگر دلسوزان را به واکنش وامی‌دارد ایجاد یک هرم سنی ذوزنقه ای است که در تفسیر آن می توان گفت که جمعیتی را به نمایش می گذارد که در حال فروپاشی و انقراض است و نکته اینجاست که این مسئله فقط و فقط یک حالت مفروض است و در واقع بدترین و نامحتمل ترین حالت ممکن برای کشورمان خواهد بود. اگر ما شرایطی را که کشورهای توسعه یافته دارند دنبال کنیم، احتمال این که در همان ورطه بیافتیم وجود دارد. البته احتمالش خیلی کم است که این شرایط اتفاق بیافتد، حالت خاصی که حتی کشورهای توسعه یافته هم وارد آن نشده اند یا ساختار سنی آنها ذوزنقه ای نشده است. برای اینکه جمعیت شناسان بتوانند آن فرضیه خاص جمعیتی با این ترکیب را تصور کنند، حالت مفروض برای ساختار سنی ذوزنقه‌ای را تصور می کنند. چیزی شبیه به آنچه که در جامعه شناسی ممکن است برای تیپ ایده آل در نظر بگیرند. شما ممکن است گونه‌های اجتماعی و افرادی را پیدا نکنید که دقیقا بر تیپ ایده آل منطبق باشند ولی این را جامعه شناسی می سازد که بتواند مطالعه اش را تکمیل کند همین طور جمعیت شناس حالت فرضی ذوزنقه ای را در نظر می گیرد تا بتواند موقعیت ها و وضعیت های جمعیتی را که مشغول مطالعه است، تحلیل کند و متأسفانه طرح این مدل ها در بیرون از حوزه علمی و دانشگاهی موجب سوء تفاهم هایی در بعضی از افراد شده است که متخصص این موضوع نیستند و تفسیرهایی از این موضوع داشته اند که باعث ترس و وحشت مسئولان، سیاست مداران، سیاست گذاران و مردم شده است. در این میان هستند کارشناسانی که از نظریه کاهش جمعیت حمایت کنند؟ قطعا شما از افرادی صحبت می کنید که جمعیت شناس نیستند. هیچ جمعیت شناسی با مسائلی که من گفتم مخالف نیست. یعنی شما به هر جمعیت شناسی بگویید که اگر جمعیتی به باروری یک فرزند نزدیک شود شرایط کاهش جمعیت رخ می دهد و اگر جمعیتی یک ساختار سنی ذوزنقه ای شکل پیدا کند رو به انقراض خواهد رفت، تأیید خواهد کرد. چون برای یک ساختار سنی سالخورده از نوع ذوزنقه ای، زاد و ولد بسیار سخت است. بنابراین اگر شما دارید از گروهی صحبت می کنید که متخصص هستند، آنها هرگز پای صحبت جمعیت شناسان ننشسته‌اند. اگر گفتند فقط برای این بوده است که کارشان را پیش ببرند؛ یعنی آمدند و گفتند که فلانی طرفدار من است ولی نگفتند که اگر همان شخص بیاید در یک جمع قرار بگیرد گزاره ها و عباراتی که بکار می برد برای بیان واقعیت در این مملکت مشروط است. اگر این اتفاق بیافتد این گروه درست می گوید ولی این نامحتمل ترین حالت است یا گاهی حتی ناممکن است. مثلا سوئد و آلمان را در نظر بگیرد به عنوان کشور پیشرفته که شرایط اجتماعی و زندگی مدرن را دارند، چطور ممکن است ما تصور کنیم که به چنین شرایطی می رسیم. یک جامعه ای که بافت اجتماعی اش سنتی و مذهبی است و بعید به نظر می رسد که در این جامعه که نهاد خانواده مهم است به این زودی ها آنچنان که در کشورهای پیشرفته تخریب شده حتی تضعیف بشود. سیاست گذاران چه نقشی را می توانند در این زمینه ایفا کنند؟ مسئولیت شرایطی که الان در نهاد ازدواج و خانواده هست مستقیماً متوجه سیاست گذارانی است که سیاست های جمعیتی، که ما حداقل روی کاغذ داریم را اجرا نکردند. خود به خود وقتی جوانی یک دوره طولانی را به صورت مجردی تجربه می کند این برایش ممکن می شود که بقیه عمرش را هم به همین روال بگذراند و این برای مردم یک عادت اجتماعی می شود. برای مثال همین دیر ازدواج کردن در مقایسه با نسل های قبلی، ظرفیت تجدید نسل را محدود کرده است. شرایط دیگر هم در این زمینه تاثیر گذارند؟ بله. عوامل زمینه‌ای سلامت یا اختلال در سلامتی را می توان در دو دسته کلی تقسیم کرد. اول عواملی که از حیطه کنترل افراد خارج است. مثل امنیت و سلامت غذایی، بهداشت عمومی، هوا و آب سالم و ... این موارد نیاز به سیاستگذاری جدی و انجام دقیق نظارت های بهداشتی دارد. دسته دوم به رفتارهای افراد و آنچه سبک زندگی نامیده می شود، مربوط است. این موارد را هم نباید به حال خود رها کرد و لازم است دولت، برنامه هایی برای هدایت رفتارها از طرق مختلف به سوی شیوه زندگی سالم داشته باشد. مطالعات در مورد زمینه های برخی بیماری هایی که مهمترین علل مرگ و میر ایران را شکل می دهند، کم نیست. کنترل بیماری های قلبی- عروقی، سرطان ها و ... هم نیاز به تغییر سبک زندگی افراد دارد و هم در موارد زیادی انجام برنامه های غربالگری می تواند به کاهش مرگ و میر ناشی از آن ها کمک کند. معتقدم همه رفتارهای اجتماعی را می توان در جهت اهداف بلند رفاه و سعادت انسان ها نظم داد و این کار عزم جدی دولت مردان و سیاستگذاران را می طلبد. به نظر شما جمعیت شناسان می‌توانند در سیاست‌های جمعیتی تاثیر گذار باشند؟ معتقدم سیاست های ابلاغی که در چهارده بند توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، در واقع تبلور تأثیر و نقشی است که جمعیت شناسان داشتند. بنده و باقی همکارانم بر این نظر هستیم که سیاست های جمعیتی باید در همه حوزه ها برنامه ریزی و اجرا شود؛ چه در حوزه‌های سیاست های جمعیتی و چه در حوزه‌های آکادمیک و مطالعاتی باید رصد شوند. البته ما ابزارهای دیگری هم داریم؛ آمارگیری، سرشماری و ثبت وقایع حیاتی انجام می شود که به وسیله آنها می‌توانیم رصد کنیم. همه ما معتقدیم که باید کارشناسانه، عالمانه و مبتنی بر مطالعات و تحقیقات در این بحث ورود پیدا کرد و کسی که تحصیل کرده و متخصص جمعیت شناسی نیست، نباید وارد این حوزه شود. همیشه گفته ام و باز هم می گویم این سیاست های ابلاغی جمعیت حاصل همکاری دسته جمعی و صمیمانه و عالمانه جمعیت شناسان بوده است. وقتی این طرح از نظر مقام معظم رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام می گذرد، طبیعتا پخته تر و آماده تر است که فقط اجرای خوب و بی نقص را می طلبد. آیا جلسه یا نشست کارشناسی در این خصوص برگزار شد؟ جلسات کارشناسی توسط استادان در مراکز مختلف کشور برگزار شده که اسنادش موجود است. ممکن است موارد خاص و مشخصی به مصداق در این چارچوب گنجانده نشده باشد ولی چارچوب آن جامع است. در سیاست های ابلاغی به طور جامع مسائل در نظر گرفته شده، به باروری، مرگ و میر، مهاجرت، ساختمان سنی حتی برخی عوامل و پی آمدهای آنها پرداخته است و حتی بند مشخصی در مورد تکریم سالمندان وجود دارد. فقها و مجتهدین مراجع وقتی می خواهند حکمی صادر کنند و لازم باشد وارد مصادیق بشوند از کارشناسان و متخصصان کمک می گیرند. اگر طی سه سال گذشته به جای واگرایی در آرا و نظرات که خیلی آسیب ها به همراه داشت، مراکز مأمور پی گیری امر، از استادان و متخصصان جمعیت شناسی کمک می گرفتند زودتر از این، چارچوب سیاست های جمعیتی مشخص می شد و بی شک نتیجه مطلوبی می داشت. مشکل اصلی وقتی به وجود آمد که همه عزم کردند وارد این حوزه شوند و متأسفانه برخی هم آن را به آرای سیاسی تفسیر کردند و نتیجه انتشار و توسعه معلومات غلط هم سران کشور را نگران کرد و هم در بین مردم گفتگویی بی فایده و ذهنیتی سوء ایجاد کرد. این معلومات اشتباه حتی چند سیاست گذاری ناممکن و یا مخرب هم به دنبال داشت. اگر ما بخواهیم براساس یافته‌های علمی و مبتنی بر دانش معطوف، سیاست گذاری کنیم، مثلا در تدوین قوانین مربوطه، اول باید بپرسیم آیا وازکتومی و توبکتومی محدودیت بیشتری در کاهش باروری ایران ایجاد کرده اند یا تأخیر در ازدواج؟ تأخیر در ازدواجی که 25 تا 30 درصد از کاهش باروری ایران در سال های 85-65 را توضیح می دهد. آیا وازکتومی و توبکتومی هم همین تأثیر را داشته است که ما رسیدیم به اینکه اولویت را به حل این مشکل بدهیم. من نمی خواهم از این روش پیشگیری دفاع کنم و حتی معتقدم برای جلوگیری از افتادن به ورطه پراولادی منجر به مشکل، راه های بهتر و حتی بهداشتی تری هم وجود دارد، منتهی می‌گویم که در مراحل اولیه نباید اولویت را به حل این مشکل می‌دادیم یا حداقل نباید این را گرفته و عامل مهمتری را رها می‌کردیم. ما نهاد خانواده و ازدواج را رها کردیم و رفتیم سراغ چنین مواردی. حالا درست است که میزان زوجینی که از این روش ها استفاده می کنند افزایش یافته است ولی در مجموع رقم بزرگی نیست. براساس آخرین برآوردها در سال 90 حدود 2 درصد مردان دارای همسر و حدود 15 درصد از زنان دارای همسر از روش عقیم سازی برای پیشگیری از بارداری استفاده کرده اند که البته افزایش این رقم برای زنان نسبت به اوایل دهه 70 (حدود 10 درصد) در جای خود قابل بحث است. در مقابل، اثر ازدواج بر میزان موالید در دامنه ای از 25 تا 30 درصد برآورد شده است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که تأخیر در ازدواج و سایر ویژگی های نهاد خانواده و ازدواج در ایران، احتمالا عمومیت ازدواج را تا سطح 85 درصد تقلیل خواهد داد. به عبارت دیگر پیش بینی می شود که حدود 15 درصد از زنان هر نسل وقتی که به 50 سالگی می رسند قبلا هرگز ازدواج نکرده باشند. حتما به این نکته هم توجه کنید که ارقام مورد اشاره در اندازه گیری اثر ازدواج به کل جمعیت زنان در نظر گرفته می شود در حالی که در سنجش میزان استفاده از روش وازکتومی و توبکتومی به زن دارای همسر سنجیده می شود. با توجه به مجموع جهات سیاسی و اجتماعی کشور، پیش بینی جمعیت کشور چگونه است ؟آیا امکان پیش بینی وجود دارد؟ پیش بینی، پیش گویی نیست. ما یک پیش بینی به معنی پردیکشن داریم که ابزاری دارد که به طور مثال معمولا از تکنیک هایی چون رگرسیون در آن استفاده می کنیم. اما پیش بینی جمعیت یک شکل دیگری است که در واقع باید بگوییم آینده نگری جمعیت، یعنی ما یک چشم اندازی را در نظر می گیریم. این چشم انداز می تواند حالات مختلفی داشته باشد. بدترین حالت در کشور ما این است که با ادامه شرایط کاهش باروری به یک جمعیتی تقریبا تثبیت شده در حد 80 میلیون نفر برسیم. بهترین و خوشبینانه ترین حالت که البته قابل دست یابی نیست این است که ما به یک باروری که در مجموعه سیاست‌های کلی نظام دیده شده برسیم؛ یک باروری نزدیک به 2.3 بچه برای هر زن. این حالت جمعیت ایران را در افق 2100 به 150 میلیون نفر می رساند. این اعدادی که گفته می شود جمعیت ایران 35 میلیون نفر می شود و 50 یا 60 درصد سالمند می شوند واقعا غیر کارشناسی است و این همان گزینه‌ای است که ناممکن ترین حالت برای آینده نگری جمعیت را در آن گنجاندند. البته ما این ها را دور نمی اندازیم، عرض کردم که ما ساختار سنی ذوزنقه ای را هم در نظر می‌گیریم. ولی برای اینکه مطالعه و شناسایی کنیم و اصلا به معنی این نیست که آن شرایط محقق خواهد شد که اتفاقا نامحتمل ترین حالت که هیچ کشوری هم آن شرایط را تا به حال تجربه نکرده است. امیدوارم که جمعیت ایران نزدیک به 100 میلیون نفر تثبیت شود که اگر باروری ایران به 2.3 برسد جمعیت ایران به بیش از 100 میلیون نفر خواهد رسید. انتهای پیام/
93/08/27 - 10:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]
-
پزشکی و سلامت
پربازدیدترینها