محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842246196
بسترهای معنوی و فرهنگی، زیربنای پیوندهای ایران و جمهوری آذربایجان
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نخستین گام در جهت ایجاد شبکه ای قدرتمند از خلیج فارس تا دریای خزر بسترهای معنوی و فرهنگی، زیربنای پیوندهای ایران و جمهوری آذربایجان تهران- ایرنا- جمهوری آذربایجان به لحاظ دین و مذهب، پیوندهای تاریخی، آداب و رسوم و فرهنگ، نزدیکی فراوانی با جمهوری اسلامی ایران دارد که این نکته مهم، به عنوان متغیر مثبت ژئوپلیتیکی، در سفر تازه رییس جمهوری اسلامی ایران به باکو مورد توجه قرار گرفت.
جهان تغییر کرده است و مولفه های سازنده نظام بین الملل نیز به تبع تغییرات جهانی بر اثر نیروهای ژرف سیاسی، اقتصادی، تکنولوژیک و فرهنگی در حال تغییر و روزآمد شدن است. در چنین فضایی، مولفه های تشکیل دهنده قدرت ملی کشورها نیز تغییر کرده است. به عبارتی دیگر، قدرت نظامی به عنوان بالاترین سطح قدرت جای خود را به انواع دیگری از قدرت داده است که در کنار متنوع بودن، از ویژگی شبکه ای برخوردارند. به همین دلیل، کشورها بیش از آن که به دنبال تقویت قدرت ارتش ها و ادوات جنگی خود باشند، به دنبال شبکه سازی در فضای بین المللی هستند.
در قدرت شبکه ای، توانایی ایجاد شبکه به عنوان ابزار قدرت کشورها مطرح است. به همین دلیل، کشورها با تکیه بر توانایی های جغرافیایی (داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب)، توانایی های اقتصادی (داشتن اقتصادی با ساختار منعطف و متنوع)، توانایی های فرهنگی (داشتن حوزه تمدنی گسترده در خارج از مرزها) و توانایی نمادین (به عنوان نمونه، تبدیل شدن به مرکز بانکداری یک منطقه یا تبدیل شدن به مرکز تکنولوژی های «های تک») تلاش دارند شبکه ای از روابط را بین خود و محیط پیرامون در مرحله نخست و بین خود و نظام جهانی در مرحله بعد ایجاد کنند.
ایران و جمهوری آذربایجان نیز، هم به دلیل موقعیت جغرافیایی که از آن برخوردارند، هم به دلیل قرابت های تاریخی و فرهنگی که دارند و هم به دلیل دغدغه هایشان به جهت افزایش توانایی در سطح منطقه ای از شرایط مناسبی برای تبدیل شدن به نقاط گرهی مستحکم برای تشکیل شبکه ای قدرتمند از خلیج فارس تا دریای خزر برخوردارند. قرابت های تاریخی و فرهنگی این 2 کشور این فرصت را در اختیار آن ها قرار می دهد و به نظر می رسد مسوولان 2 کشور نیز به چنین درکی از همکاری دست یافته اند. سفر رییس جمهوری ایران به جمهوری آذربایجان را می توان گامی بنیادین در این زمینه تفسیر کرد.
در این نوشتار نگاهی می اندازیم به اشتراکات تاریخی و فرهنگی ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان متغیری برای تقویت همکاری های 2 کشور و نخستین گام در جهت ایجاد شبکه ای قدرتمند از خلیج فارس تا دریای خزر.
وجود پیوندهای فرهنگی و تاریخی میان ایران و جمهوری آذربایجان، در همسنجی با دیگر زمینههای همکاری، بستر آماده تری را برای توسعه روابط دو کشور فراهم می آورد. به طوری که میتوان در چارچوب آن در سطح گسترده ای همکاریهای برابر اقتصادی، بازرگانی و...را بهبود بخشید. از این رو در میان متغیرها و شاخصهای انسجام اجتماعی میان 2 کشور ایران و جمهوری آذربایجان، دین و مذهب و میراث مشترک تاریخی و فرهنگی به عنوان عناصری مثبت و سازنده در پیوندهای دو کشور، در بیانات بیست و یکم آبان رییس جمهوری کشورمان در باکو، مدنظر قرار گرفت.
به گزارش همان روز پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری، حجت الاسلام روحانی پس از امضای اسناد و یادداشت تفاهم های همکاری بین تهران و باکو در نشست مشترک خبری با "الهام علی اف"، با بیان اینکه روابط 2 ملت ایران و جمهوری آذربایجان شایسته تحرک بیشتری است، اظهار داشت: "مردم ایران و جمهوری آذربایجان یک روح واحد در دو جسم و کالبد هستند و از فرهنگ، اعتقادات، دین و مذهب و تاریخ مشترکی برخوردار می باشند، لذا پایه اصلی برای توسعه روابط بین دو ملت کاملاً فراهم است و باید از این پایگاه مستحکم به نفع منافع دو ملت بهره برداری کنیم."
بهرام امیر احمدیان تحلیلگر کتاب "روابط ایران و آذربایجان، نگاه آذری ها به ایران " در باره اشتراکات تاریخی و فرهنگی دو ملت تشریح می کند: "یکی از مهمترین عوامل نزدیکی ایران و آذربایجان وجود علقه های مذهبی و دینی (یعنی شیعه و مسلمان بودن مردم آن کشور) برگزاری جشن ها و آئین های نوروزی است.
تاریخ مشترک ایران و جمهوری آذربایجان از عناصر نزدیکی فرهنگی و سیاسی دو کشور است. این وضعیت باعث شده تا بر خلاف تلاش هفتاد ساله کمونیست ها باز علقه های تاریخی ما بین دو کشور باقی بماند.
جشن نوروز باستانی، مراسم چهارشنبه آخر سال، سفره هفت سین و سمنو هزاران واژه پارسی در زبان و ادبیات آذربایجانی و در برابر واژگان پر شمار ترکی در ادبیات ایرانی و عناصر دیگر فرهنگ ایرانی که در آسیای مرکزی، آسیای صغیر و قفقاز و به ویژه در بین مردم آذربایجان بطور گسترده ای گرامی داشته می شود، نشان دهنده عمق روابط فرهنگی و تاریخی دو کشور است.
امروزه نمونههای زیادی در دسترس است که بیانگر میراث مشترک دو ملت است. وجود شعرا و بزرگانی چون نظامی گنجوی، خاقانی شیروانی و اندیشمندان مسلمانی همچون لنکرانی و نخجوانی و صدها نمونه دیگر خود دلایل محکمی بر وجود پیشینه تاریخی مشترک 2 ملت ایران و جمهوری آذربایجان است.
این کشور به لحاظ اشتراک های تاریخی، آداب و رسوم و فرهنگ، نزدیکی فراوانی با جمهوری اسلامی ایران داشته و این نکته ای ضروری و قابل توجه است که می تواند به عنوان یک عامل مثبت ژئوپلیتیکی مورد توجه و بهره برداری قرار گیرد. (1)
در کنار موارد برشمرده شده در سطور بالا و نیز فعالیتهای سفارت ایران در باکو، فعالیت های فرهنگی دیگری از سوی برخی نهادهای ایرانی حاضر در باکو انجام می پذیرد که گنجانده شدن قانون مجازات اسلامی ایران و ویژگیهای آن در بهمن ماه سال 1385 در کتاب درسی حقوق جزای عمومی دانشکده حقوق دانشگاه دولتی باکو از جمله این فعالیت ها است.
این کتاب توسط پروفسور "فریدون سمندروف" رییس گروه حقوق جزا و جرم شناسی این دانشکده نوشته شده و بخش مربوط به معرفی قانون جزایی جمهوری اسلامی ایران توسط انتشارات بین المللی الهدی در باکو به زبان آذری به نگارش درآمد و به بخش پایانی کتاب ضمیمه شد و مورد استقبال دانشجویان و اساتید قرار گرفت.
در چاپهای قبلی این کتاب قوانین جزایی برخی کشورها از جمله آمریکا، انگلیس ،ترکیه و چین بطور اجمالی معرفی شده بود.
ترجمه برخی کتابهای مذهبی و فرهنگی از سوی مراکز فرهنگی ایران در باکو، برگزاری شبهای شعر به مناسبت های مذهبی مثل ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و بزرگداشت آیین های مذهبی از سوی این مراکز در کنار فعالیت های سفارت ایران در باکو قابل اشاره است که همسو با پیوندهای فرهنگی میان مردم ایران و جمهوری آذربایجان در جهت تحکیم علقه های مشترک، با برپایی آیین هایی همچون کنفرانس بزرگداشت شخصیت امام خمینی (ره ) چهاردهم خرداد هر سال نمود تازه ای پیدا می کند.
** اسلام، بستر معنوی و فرهنگی میان ایران و جمهوری آذربایجان
یکی از عوامل همگرایی ایران و جمهوری آذربایجان، دین و مذهب است. اسلام به عنوان دین مشترک مردم ایران و جمهوری آذربایجان بستر معنوی و فرهنگی آماده ای را برای پیوندهای مردم 2 کشور به وجود می آورد.
مذهب تشیع مذهب اصلی مردم 2 کشور است و بعد از ایران، جمهوری آذربایجان دومین جامعه بزرگ شیعه در جهان است. فرهنگ اسلامی و شیعی در زندگی افراد مسلمان در دو سوی ارس از تولد تا مرگ جاری است.
در آیین های گوناگون تولد و وفات اصول اسلامی در هر دو کشور اجرا می شود، کودکان از نخستین سالهای زندگی خود با شعائر و مراسم اسلامی آشنا میشوند و با حضور در اجتماع مسلمانان در مراسم مذهبی با تعالیم دینی پیوند برقرار می کنند. از مهم ترین نمودهای اجتماع اسلامی در دو کشور، آیین های همپیوند با اسلام است.
مراسم ماه مبارک رمضان و محرم، در هر دو سوی مرز گرامی داشته می شود. آثار و بناهای مذهبی بسیاری در جمهوری آذربایجان وجود دارد و افزون بر مساجد بزرگ و فعال در شهر باکو در اکثر روستاهای این جمهوری مسجد آماده یا در حال ساخت وجود دارد.
دین اسلام تقدس خود را در میان مردم حفظ کرده است و اغلب مردم مسلمان این کشور قرآن را با احترام خاصی در منزل خود نگهداری می کنند.
** ماه مبارک رمضان و جلوه های آن در جمهوری آذربایجان:
مردم مسلمان جمهوری آذربایجان پس از استقلال این کشور در سال 1370، 23سال است آیین ها و مراسم دینی از جمله روزه داری را به طور آزاد انجام می دهند. رژیم کمونیستی شوروی یکی از ماموریت های اصلی خود را در امور معنوی و فرهنگی جمهوری های مسلمان نشین قلمروی آن از جمله جمهوری آذربایجان، جلوگیری از هرگونه ارتباط مردم با کشورهای اسلامی به خصوص با ایران می دانست.
بیشتر مساجد و تکایا در جمهوری آذربایجان تخریب یا به انبارهای مواد غذایی تبدیل و روحانیون برجسته نیز کشته یا تبعید شدند که در چنین شرایطی افراد متدین ناگزیر از اجرای آیین های دینی خود به شکل محرمانه بودند.
پروفسور "آزاد نبی اف" دکترای علوم ادبیات دانشگاه دولتی باکو در همین پیوند به نگارنده گفت: محدودیت ها و ممنوعیت های پیرامون ارزشهای اسلامی و معنوی در زمان شوروی به حدی رسیده بود که مبلغان ایدئولوژی کمونیستی، هرگونه مطلب موجود در ادبیات کلاسیک جمهوری آذربایجان راجع به اسلام و شخصیت های اسلامی را حذف کردند.
وی افزود: برای دور ساختن مردم و به خصوص جوانان از ارزش های دینی و معنوی حتی در حماسه ها و سرودهای دوران گذشته هرگونه مطلب اسلامی حذف شده بود.
این استاد دانشگاه در همین زمینه بر ضرورت تحقیق و بررسی مجدد در ادبیات کلاسیک و حماسه های مذکور با هدف احیای ارزش های اسلامی و یاد دادن صحیح آنها به نسل آینده تاکید کرد.
در این پیوند جالب است که بر خلاف حمله و هجوم فرآورده های فرهنگی غربی پس از استقلال به جمهوری آذربایجان و تلاش برخی محافل از جمله میسیونرهای مسیحی برای جلب شهروندان این کشور به فرقه های مختلف مسیحی و تاثیرات آن، مردم و به خصوص جوانان آذری بیش از پیش به ارزشهای دین مبین اسلام روی می آورند.
در این پیوند فعالیت مراکز فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان غیر قابل چشم پوشی است. حسینیه اهل بیت باکو وابسته به رایزنی فرهنگی ایران در باکو، در ایام خاص اسلامی پر از افراد متدین آذری می شود که با اشتیاق و علاقه تمام به انجام مراسم و گوش دادن سخنرانی های مذهبی مبادرت می کنند.
فروپاشی شوروی در سال 1991میلادی، به احیای ارزشهای اسلامی در قلوب مردم مسلمان و شیعه جمهوری آذربایجان که در دوران گذشته زادگاه برخی روحانیون و علمای برجسته مکتب شیعه بود و گسترش فعالیت مساجد و تکایای دینی در این کشور منجر شد.
بازگشت آرام و مشتاقانه مردم به سوی اسلام و اعتقادات مذهبی خود نشان از شکست نظام کمونیستی در به دست آوردن ذهن و دل مردم جمهوری های مسلمان نشین قلمرو آن از جمله جمهوری آذربایجان، بر خلاف هفتاد سال محدودسازی دینی داشته و دارد.
استقلال جمهوری آذربایجان همچنین شرایط مساعدی را برای شهروندان این کشور در زمینه سفر به کشورهای مختلف اسلامی و زیارت اماکن مقدس اسلامی و آشنایی نزدیک با ارزش های دین اسلام فراهم کرد.
اعضای خانواده های متدین و به خصوص نسل جوان که در زمان شوروی شاهد اجرای محرمانه آیین های دینی از جمله روزه داری توسط پدر و مادر و بزرگان خود بودند، در زمان حاضر با شوق و استقبال زیاد، آیین های مذکور را اجرا می کنند.
دیدن نوجوانان و جوانانی که در شبهای ماه مبارک رمضان با اشتیاق و تواضع خاصی برای یادگیری و اجرای اعمال و عبادات مذهبی به مساجد آمده اند و درباره نحوه انجام و فلسفه آن از دیگران سوال می کنند، صحنه های زیبایی را به وجود آورده که دل هر مسلمان معتقدی را مملو از شادی می کند.
با توجه به این که بیش از 80درصد از جمعیت 9میلیون نفری جمهوری آذربایجان شیعه هستند، بیشتر آیین های دینی در این کشور همانند ایران و البته در مراکز محدودی اجرا می شود.
هرچند در سالهای پیش فرارسیدن ماه مبارک رمضان همانند آیین های دیگر دینی به طور گسترده تبلیغ نمی شد ولی از جمله جلوه های رشد مولفه های دینی در جامعه جمهوری آذربایجان و تاثیرات آن، پرداختن رسانه های جمعی، به این موضوع است.
این روند که در سالهای گذشته رشد داشته، بتازگی بر خلاف گستردگی طرح آن در برخی روزنامه ها و رسانه های شنیداری، در رسانه های تصویری روند قهقرایی داشته است.
این عقبگرد که به دلیل گستره عمیق تاثیر رسانه های تصویری در جامعه جمهوری آذربایجان، حائز اهمیت است، خود نشانه وجود موانع و عواملی در لایه های سیاسی این کشور است که از رشد مبانی درست و عمیق اسلامی در میان مردم، نگران است.
از سوی دیگر، وجود دستهای مرموز برای ایجاد تردید در میان مومنین و روزه داران آذری با تشتت در وقت افطار و سحر، بی توجهی در موعد و پخش اذان و استفاده از اذانهایی که با اعتقادات عمومی مردم جمهوری آذربایجان همخوانی ندارد، امری محسوس و دل آزار است.
با این حال آنچه تردیدی در آن نیست، رشد محسوس روزه داران حتی میان مامورین دولتی و کارکنان فروشگاههایی است که جلوه ای از مسلمانی و اسلام در ظاهر آنها مشاهده نمی شود. البته در شرایط پایین بودن سطح آشنایی مردم با معارف اسلامی و ضعف آگاهی از واجبات و محرمات شرعی و نحوه انجام آداب اسلامی، اغلب واحدهای تفریحی و به خصوص رستوران ها و غذاخوری ها در روزهای ماه مبارک رمضان به فعالیت عادی ادامه می دهند. با این حال اقشاری از مردم متدین جمهوری آذربایجان که تعداد آنها همه ساله بیش از پیش افزایش می یابد و این به ویژه در میان جوانان محسوس است، آیین های ماه رمضان را به جا می آورند.
در روزهای ماه رمضان همچنین در حیاط برخی مساجد شهر باکو و شهرستانهای جمهوری آذربایجان، چادرهای افطاری نصب می شود و مردم خیر سفره های افطاری پهن می کنند.
مردم متدین جمهوری آذربایجان، در ماه مبارک رمضان نیز همانند ماههای محرم و صفر، مراسم عروسی برگزار نمی کنند که این رسم حتی در زمان شوروی به خصوص در شهرستانهای این کشور رعایت می شد.
در روزهای ماه مبارک رمضان در برخی مساجد جمهوری آذربایجان آیین قرائت قرآن برگزار می شود که مقابله نامیده می شود.
مردم این کشور در شبهای قدر در مساجد و تکایای شهر باکو و شهرستانهای جمهوری آذربایجان به شب زنده داری و سوگواری می پردازند.
سفره های افطاری طبق معمول از غذاهای گوناگون تشکیل می شود و به گفته "شاه حسین کریم اف" آشپز مسن و با تجربه یکی از رستوران های شهر باکو، ساکنان مناطق مختلف جمهوری آذربایجان بیشتر از غذاهای سنتی و خاص این مناطق استفاده می کنند.
وی در گفت و گویی با نگارنده افزود: روزه داران قبل از مصرف غذاهای افطاری، طبق معمول آب جوشیده یا چای می خورند و از خرما استفاده می کنند.
به گفته وی روزه داران در مناطق جنوبی جمهوری آذربایجان از مصرف گوشت ماهی و به خصوص تاس ماهی ها خودداری می کنند.
عید فطر نیز در جمهوری آذربایجان در سطح دولتی جشن گرفته می شود و این روز تعطیل رسمی در این کشور اعلام شده است.
** حماسه حسینی و اهمیت آن در میان مردم مسلمان جمهوری آذربایجان
مردم مسلمان جمهوری آذربایجان از اولین روز ماه محرم با برپایی مراسم عزاداری در مساجد، حسینیه ها و منازل شخصی به سوگ حضرت امام حسین (ع) و یاران وفادار وی می نشینند.
در این روزها شهروندان متدین جمهوری آذربایجان در شهر باکو و شهرستان های مختلف این کشور در آیین های عزاداری، از حماسه شورانگیز و تاریخی حسینی تجلیل می کنند.
در شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان در روزهای محرم، در مساجد "تازه پیر"،"حاجی سلطانعلی" ، "گوی مسجد" ، "مشهدی داداش" ، "نارداران" و حسینیه های این شهر مردم مومن که اکثر آنان جوانان هستند، با گوش فرا دادن به سخنان خطیبان و سخنوران مذهبی، با اجرای آیین های عزاداری و سینه زنی یاد حماسه سازان حادثه کربلا را گرامی می دارند .
در این مراسم ها مداحان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در رثای حضرت امام حسین (ع) و 72 تن از یاران گرانقدر وی با نوحه خوانی، عزاداری و سینه زنی مردم را همراهی می کنند.
بر خلاف تلاش ها و اقدامات هدفمند مبلغان ایدئولوژی کمونیستی ظرف 70 سال گذشته برای محو ارزشهای اسلامی در کشورهای مسلمان نشین شوروی از جمله در جمهوری آذربایجان، امپراتوری یاد شده نتوانست در این زمینه بطور کامل موفق شود .
در شرایط تخریب مساجد و اماکن مقدس دیگر در زمان شوروی در جمهوری های مسلمان نشین از جمله در آذربایجان و قتل و تبعید روحانیون برجسته، مردم باز هم ارزشهای اسلامی و به ویژه عشق به امام حسین (ع) و یاران وی را در قلوب خود حفظ کرده اند .
در زمان شوروی در برخی مناطق جمهوری آذربایجان از جمله در شهرستانهای همجوار با ایران و در مناطق با مردم متدین حومه شهر باکو، برخی مراسم های اسلامی و به ویژه عزاداری حسینی به طور پنهانی در منازل افراد مسلمان و متدین برگزار می شد که این مراسم ها، نقش مهمی در حفظ ارزشهای اسلامی در میان مردم این کشور داشت.
حتی در زمان شوروی، بر خلاف تاثیر ویرانگر ایدئولوژی کمونیستی و ضد اسلامی در جمهوری آذربایجان، مردم این کشور با فرا رسیدن ماه محرم سعی داشتند که از برگزاری هر گونه مراسم تفریحی از جمله عروسی خودداری کنند که این امر در زمان حاضر نیز ادامه دارد .
در زمان حاضر و پس از استقلال جمهوری آذربایجان نفس تازه ای برای احیای ارزشهای اسلامی در این کشور احساس می شود و بیش از همه جوانان به این ارزشها روی می آورند و علاقه نشان می دهند.
در این کشور مراسم سوگواری حسینی از جمله آیین های تاسوعا و عاشورا همه ساله در همسنجی با سالهای پیش با حضور پرشورتر مردم متدین این کشور برگزار می شود .
در این روزها در شهر باکو و در شهرستانهای جمهوری آذربایجان تالارهای برگزارکننده مراسم عروسی به خاطر ادای احترام به شهدای کربلا تعطیل می شود .
مراسم با شکوه سوگواری حسینی همچنین توسط رایزنی فرهنگی سفارت کشورمان در باکو از اولین روز ماه محرم در حسینیه "اهل بیت" ایرانیان مقیم این شهر برگزار می شود.
** ایران یار دوران سخت جمهوری آذربایجان
اقتضای پیوندهای عمیق فرهنگی و تاریخی میان 2 ملت، حمایت همه جانبه جمهوری اسلامی ایران در روزهای سخت جنگ جمهوری آذربایجان با ارمنستان بود. مروری در روابط ایران و جمهوری آذربایجان نشان دهنده این است که ایران در زمان جنگ قره باغ و در دوران سختی پس از استقلال به کمک جمهوری آذربایجان شتافته و افزون بر حمایت های مادی و کمک برای تامین نیازهای زندگی و پذیرفتن آوارگان جنگی، همواره در مجامع بین المللی نیز از تمامیت سرزمینی این کشور دفاع کرده است.
این نکته ای است که "الهام علی اف" رییس جمهوری کنونی جمهوری آذربایجان سال 1383خورشیدی در گفت و گوی اختصاصی با نگارنده به عنوان نماینده خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در باکو، به وضوح به این نکات اشاره کرد و گفت: "جمهوری آذربایجان پس از استقلال خود به عنوان دولتی جوان نیاز به کمک های زیادی داشت که ما شاهد مساعدت جمهوری اسلامی ایران در این زمینه بوده و هستیم."
علی اف در پاسخ به سوال نگارنده در باره موضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص بحران قره باغ گفت: "جای خوشحالی است که جمهوری اسلامی ایران در باره حل مناقشه قره باغ موضع قاطعانه ای از خود نشان داده و همواره در سطوح بین المللی از جمله در سازمان ملل متحد و سازمان کنفرانس اسلامی در این زمینه از جمهوری آذربایجان حمایت کرده است." (2)
به گزارش بیست و یکم آبان خبرگزاری جمهوری اسلامی، رییس جمهوری کشورمان نیز در سفر تازه خود به باکو، همان روز در نشست مشترک با الهام علی اف، با قدردانی از حمایت های جمهوری آذربایجان در مجامع بین المللی از حقوق صلح آمیز هسته ای ایران گفت: ایران هم حامی حقوق جمهوری آذربایجان در مجامع بین المللی است.
حجت الاسلام روحانی در ادامه با بیان اینکه رود ارس مرز دوستی بین دو کشور است، گفت: مرزی را که بخواهد بین دو ملت فاصله ایجاد کند، هرگز نمی پذیریم و رودخانه ارسی را قبول داریم که موجب شکوفایی 2 کشور و 2 ملت باشد.
بر پایه این گزارش، رییس جمهوری آذربایجان نیز در این نشست، با اشاره به اینکه رابطه دوستی و برادرانه بین ایران و جمهوری آذربایجان برقرار است، اظهار داشت: در روابط ریشه دار دو کشور دوستی و برادری نهفته است و این اساس و پایه مهمی است که می تواند روابط دو کشور را تقویت کند.
وی گفت: جمهوری آذربایجان در تمامی مجامع بین المللی در کنار جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
رییس جمهوری آذربایجان با اشاره به اهتمام کشورش به گسترش روابط اقتصادی و سیاسی با جمهوری اسلامی ایران، گفت: روابط گسترده سیاسی و اقتصادی بین دو کشور می تواند موجب صلح و ثبات در منطقه شود.
الهام علی اف تصریح کرد: روابط دوستی ایران و جمهوری آذربایجان پایدار است و هیچ قدرتی نمی تواند روابط دوستانه ما را بهم بزند.
**فرجام سخن
آنچه در فرجام سخن می توان گفت، این است که گرچه پیوندهای مهم فرهنگی و تاریخی که به برخی از آنها در این نوشتار اشاره شد، میان ایران و جمهوری آذربایجان وجود دارد اما این عوامل همسطح با انتظارات از روابط 2 کشور ایفای نقش نکرده است. به طوری که گرچه در زمینه های گوناگون فرهنگی، سیاسی، امنیتی و دفاعی و اقتصادی مقاوله نامه ها و تفاهم نامه هایی وجود دارد اما آنچنان که شایسته است پیوند های میان دو کشور تبلور نیافته و ایجاد جهش در تمام سطوح و زمینه ها از بایسته های پیوندهای 2 کشور همسایه است.
نکته مهمی که باید مدنظر قرار گیرد این است که جمهوری آذربایجان به دلایل عمدتا جغرافیایی و ژئوپلیتیکی، عرصه حضور و فعالیت بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی است. عواملی که به نظر صاحب نظران از متغیرهای اصلی در شکل گیری روابط میان کشورها است و در یک بستر زمانی، متغیرهای تاریخی و حتی فرهنگی را نیز زیر تاثیر قرار می دهد.
گرچه روابط جمهوری آذربایجان با بازیگران فرامنطقه ای از جمله آمریکا، رژیم صهیونیستی و بازوی نظامی آنها یعنی ناتو بر پایه منافع طرفین پایه گذاری شده اما به باور بسیاری از صاحب نظران و تحلیلگران سیاسی، جمهوری آذربایجان از نظر جغرافیای سیاسی و به دلیل نزدیکی با کشورها و مناطقی که برای منافع راهبردی و اهداف این بازیگران مهم هستند، قابل توجه است.
از این رو، بهره برداری بیشینه از عوامل واگرایانه و القای ذهنیت های منفی تاریخی از سوی بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در پیوندهای ایران و جمهوری آذربایجان، نگاه سلبی ایجاد کرده و عرصه را برای بهره برداری آنها فراهم می کند.
بنا بر این آنچه مهم ترین مولفه تاثیر گذار بر روابط جمهوری آذربایجان با جمهوری اسلامی ایران است، اعتماد سازی در میان مسئولان و نخبگان جمهوری آذربایجان نسبت به جمهوری اسلامی ایران و تلاش در جهت رفع دلنگرانی ها و تشویش اذهان نخبگان و فرهیختگان این کشور از راه مدیریت و هدایت سیاست خارجی در مسیر مناسب و کاهش آسیب های ناشی از انتشار مطالب نسنجیده از سوی برخی منابع خبری و افراد حقیقی یا حقوقی است.
مطالبی که اغلب ناشی از دلسوزی به نظام و در پاسخ به یاوه گویی های برخی رسانه های طرف مقابل انجام می شود اما از قضا خوراک تبلیغاتی دشمنان را فراهم آورده و زمینه بهره برداری مناسب را در اختیار آنان قرار داده و در نهایت به نفع آنان تمام می شود؛ زیرا اغلب اخبار بزرگنمایی شده، از سوی احزاب و رسانه های مخالف دولت باکو و با هدف زیر فشار قرار دادن رییس جمهوری متمایل به ایران -که برخی مطبوعات وی را به دلیل اردبیلی بودن پدر خانمش داماد ایران می خوانند- مطرح می شود اما پس از توفیق در برهم زدن معادلات پیوندهای 2 کشور همسایه، در این سوی مرز نیز حملات به دولت باکو، زمینه های دوری دو کشور همسایه با پیوندهای بی نظیر را فراهم می آورد.
روندی که در نوع نگاهها و زنده کردن سوء تفاهمات تاریخی نقش مهمی ایفا می کند و سبب ایجاد شکاف هایی می شود که مورد انتظار و خوش آیند برخی بازیگران و از قضا دشمنان ایران است.
از این رو استفاده از تمام ظرفیت ها از جمله نقش و فعالیت های موثر نهادهای مختلف ایرانی مقیم در باکو در تغییر رویکردها و نگاهها می تواند در تشکیل گروههایی در سطح نخبگان و استفاده از اندیشه های آنان برای حل سوء تفاهمات تاریخی بی بدیل باشد و پیوندی شبکه ای را بین 2 کشور در 2 منطقه مهم جغرافیایی –از خلیج فارس تا دریای خزر- ایجاد کند که به افزایش قدرت و بازیگری 2 طرف در معادلات منطقه ای و جهانی منجر می شود.
-----------------------------------------
منابع:
1 - امیر احمدیان، بهرام (1384)، روابط ایران و جمهوری آذربایجان، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه
2 - http://irna.ir/fa/News
-----------------------------------------------
از زهرا صیادی- سردبیر گروه تحقیق و تفسیر خبر
پژوهشم**م.ج**1358
24/08/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
سیاسی
پربازدیدترینها