واضح آرشیو وب فارسی:فارس: حامد شهبازی
بسترهای وقوع جنگ سرد جدید در گفتمان کیسینجر و گورباچف
«بدون آزادی بین ملتها، بدون احترام ملتها به یکدیگر، و بدون سیاست شجاعانه و نیرومند خلع سلاح، همه چیز میتواند همین فردا دوباره آغاز شود. حتی آنچه میشناختیم، و آنچه آن را جنگ سرد مینامیدیم».
این اظهارات متعلق به «رولان دوما» وزیر امور خارجه وقت فرانسه در زمان فروپاشی دیوار برلین است که با توجه به تنشهای اخیری که که در روابط میان روسیه و غرب در جریان است، همچنان بوی تازگی می دهد و جالب آنکه هنری کیسینجر و میخائیل گورباچف دو چهره شناخته شده در عرصه روابط بین الملل که در آغاز شدن و پایان یافتن جنگ سرد نقش بسزایی ایفا کردند، اکنون از بروز جنگ سرد جدید بین مسکو و واشنگتن سخن می گویند. کیسینجر روز دوشنبه در گفتگویی با هفتهنامه آلمانی اشپیگل» در جدیدترین ارزیابی خود از اوضاع ژئوپولیتیک جدیدی که در روابط بین غرب و روسیه در بحبوحه بحران اوکراین در حال شکلگیری است نسبت به آغاز شدن جنگ سردی جدید هشدار داده و رویکرد غرب در قبال بحران اوکراین را «اشتباهی مهلک» خوانده است. این دیپلمات 91 ساله با اشاره به اینکه «خطر وقوع جنگ سردی جدید وجود دارد و ما نمی توانیم آن را نادیده بگیریم»، هشدار داد که «نادیده گرفته شدن هر چه بیشتر این خطر ممکن است به یک تراژدی ختم شود و اگر غرب می خواهد صادق باشد باید این امر را باید بپذیرد که دچار خطا شده است.» هشدار کیسینجر به اقدامات آمریکا و اتحادیه اروپا در قبال چگونگی مواجهه با بحران اوکراین اشاره دارد که به گفته وی نتوانستند «اهمیت تحولاتی» که با مذاکرات اقتصادی اوکراین و اتحادیه اروپا آغاز شد را درک کنند در حالی که این تنشها می بایست به عنوان نقطه آغازین حضور روسیه در این مذاکرات مورد استفاده قرار می گرفت. اظهارات کیسینجر نقاط مشترک بسیاری با دیدگاه میخائیل گورباچف دارد که در نشستی که به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد برچیده شدن دیوار برلین در این شهر ایراد کرد تاکید کرد که «خونریزی در اروپا و خاورمیانه، در حالی که گفتمان میان قدرتهای بزرگ کمتر و کمتر میشود، بسیار مایه نگرانی است. دنیا بر لبه پرتگاه جنگ سرد جدیدی قرار گرفته، و بعضی بر این باورند که جنگ سرد چندی است که شروع شده.» گورباچف نیز سیاستهای غرب در قبال روسیه را که واشنگتن طراح آن است را عامل بروز بحران اخیر دانسته و تاکید دارد که اگر این رویارویی بین روسیه و غرب ادامه یابد، اروپا تضعیف شده و دیگر دارای موضوعیت نخواهد بود و رهبران غربی باید در اندیشه تنش زدایی باشند. این سیاستمدار کهنهکار تاکید دارد که «رهبران غربی پس از پایان یافتن جنگ سرد دچار سرخوشی ناشی از پیروزی شده و سیاستهای ضد روسی را اتخاذ کردند که به بحران کنونی منجر شد.» مواضع کیسینجر و گورباچف در قبال تقابل کنونی بین روسیه و غرب یادآور روزهای نخستین پایان یافتن جنگ سرد است که غرب با بهرهگیری از ضعف روسیه و نبود رقیبی در طراز آن مدعی رهبری و اعمال سلطه بر بخشهای مختلف جهان شد و به نظر می رسد که رهبران غربی با همان تاکتیکی که در دوره ضعف روسیه در سالهای نخست فروپاشی شوروی و پیروزی در جنگ سرد، مسکو را تحت فشار قرار دادند وارد بازی دیپلماتیک خطرناکی شدهاند اما این واقعیت را نمی توان کتمان کرد که روسیه 2014 با روسیه زاده شده از خاکستر فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی که دستخوش چالشهای درونی و پیرامونی بسیاری بود، تفاوتهای فاحشی دارد؛ واقعیتی که کیسینجر از آن به عنوان «خطای مهلک» غرب و گورباچف از آن به عنوان تضعیف کننده اروپا نام می برد و این امر حکایت از آن دارد که عواقب سیاستهای کوتهبینانه تحمیل اراده یک کشور خاص و نادیده گرفتن منافع دیگر بازیگران که گورباچف به آن تاکید وافری دارد غرب را در باتلاقی فروبرده که بیرون آمدن از آن را به این زودی چارهای نیست. گسترش ناتو به شرق، توسعه سیستم موشکی ضد بالستیک، مداخله نظامی در یوگسلاوی و عراق، بحران سوریه و مواردی از این دست از جمله نقاط تنش آفرین در روابط روسیه و غرب بوده و بحران اخیر در اوکراین که روسیه آن را بخشی از حیاتیترین حوزههای نفوذ خود می داند از آن مواردی است که ظاهرا تطمیع و تهدید رهبران مسکو برای مصالحه بر سر آن بیش از آنکه راهگشا باشد، مسکو را در پیگیری مواضع ضدغربی خود مصممتر خواهد ساخت به گونه ای که یک سازمان پژوهشی غیرانتفاعی بریتانیا موسوم به «شبکه رهبری اروپا» روز دوشنبه در گزارشی به تقریباً 40 مورد شاخ و شانه کشیدن روسیه با کشورهای غربی در هشت ماه گذشته اشاره و اعلام کرد که این موارد «میتواند نهایتاً نتایج فاجعهباری داشته باشد.» تمامی این رویدادها از زمان انضمام شبهجزیره کریمه به روسیه در اسفندماه گذشته روی داده است. در گزارش «شبکه رهبری اروپا» آمده که «این رویدادها نمونههای آزاردهندهای از تجاوز به حریم هوایی کشورها، اختلالات ناگهانی و تغییر مسیر پرواز؛ و احتراز از تصادم هواپیماها در آسمان در آخرین لحظه، برخوردهای نزدیک در دریا، شبیهسازی حمله و گریز، و اقدامات خطرناک دیگر را نشان میدهد که به طور منظم در یک گستره وسیع جغرافیایی صورت گرفته است. تداوم بنبست میان یک کشور مسلح به سلاح اتمی در مقابل یک اتحاد مسلح به سلاح اتمی و شرکای آن در شرایطی که در این گزارش آمده، در بهترین وضعیت، «خطرناک» و در بدترین شرایط «فاجعهبار» است.» این رویدادها یادآور برخوردهای دوران جنگ سرد است – زمانی که بمبافکنهای دوربرد روسی به طور مرتب مواضع دفاعی کشورهای غربی را بازرسی میکردند، و زمانی که ایالات متحده و همپیمانانش در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی – ناتو – مرتباً پروازهای شناسایی و اکتشافی در حریم اتحاد شوروی انجام میدادند. باید دید شعلههای آتش جنگ سرد جدید دامن غرب را خواهد گرفت تا از مواضع سلطهجویانه خود دست برداشته یا روسیه را در موقعیتی قرار خواهد داد که از بحران کنونی زخمهای کهنه باقی مانده از فروپاشی شوروی را التیام بخشد. انتهای پیام/.
93/08/20 - 10:31
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]