محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1855189782
ارتباط تحولات اخیر خاورمیانه با تغییر قطب بندی در نظام جهانی/ شاهد گذار از نظم تک قطبی به تکثرگرا هستیم -
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: خرمشاد در گفتگو با مهر مطرح کرد:
ارتباط تحولات اخیر خاورمیانه با تغییر قطب بندی در نظام جهانی/ شاهد گذار از نظم تک قطبی به تکثرگرا هستیم
دکتر "محمد باقر خرمشاد" استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با خبرگزاری مهر به بررسی تغییر قطب بندی نظام کنونی بین المللی و تاثیر این امر بر تحولات اخیر منطقه ای و بین المللی پرداخت. به گزارش خبرنگار مهر، با پایان جنگ جهانی دوم، دو ابرقدرت از این جنگ سر بر آوردند. دو قدرتی که در جنگ در یک جبهه قرار داشتند بعد از جنگ به تقسیم بخشهایی از جهان پرداختند و بلوکهای خود را به وجود آوردند. نظم دو قطبی الزامات خود را به کشورهای دیگر دیکته می کرد.از دهه 70 میلادی به این سو شاهد ظهور قدرتهای جدید اقتصادی هستیم که هژمون را به چالش می طلبیدند. بحث افول هژمون از این زمان به طور جدی تر مطرح می شود. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نظام را از حالت دو قطبی وارد نظام تک قطبی می کند. این نوع نظام نیز الزامات خاص خود را متوجه اعضای نظام بین الملل می کند.اما آنچه مشهود است افول قدرت هژمونیک ایالات متحده آمریکاست. هر چند برخی معتقد هستند که اساساً ایالات متحده به عنوان هژمون هیچگاه مطرح نبوده است چرا که قدرت آن از سوی دیگر کشورها مورد پذیرش قرار نگرفته است. در گفتگو با دکتر محمد باقر خرمشاد بحث افول هژمون و اینکه آیا تحولات کنونی در سطح بین الملل نسبتی با این افول دارد را مورد بررسی قرار داده ایم که از نظر می گذرد.خبرگزاری مهر-سرویس بین الملل: از دهه هفتاد میلادی بحث افول هژمون مطرح شده است، رابرت کیون نظراتی در این مورد دارد که مورد توجه است، به نظر شما دلایل افول هژمون چیست؟در واقع مفروض این سوال این است که در نظام بین الملل هژمونی وجود داشته است، به این مفهموم که یکی از قدرتهای بزرگ بین المللی دارای سلطه کامل و تعیین کننده بوده است و این هژمونی را به تدریج از دست داده یا در حال از دست دادن است، در دهه 70 میلادی جهان در شرایط نظام دو قطبی بود، یعنی نظام حاکم بر جهان دوقطب داشت که هر قطب هم یک رهبر داشت و به گونه ای نانوشته و توافق شده سایر بازیگران در زیر سایه رهبران این دو قطب روابط قدرت را در سطح بین الملل شکل می دادند. بر همین اساس یکی از دو قطب (خاصه جبهه غرب به رهبری آمریکا در مقایسه با جبهه شرق به رهبری شوروی) بعد از جنگ جهانی دوم در سال 1945 دست برتری داشت یا هژمون محسوب می شد که بعد از گذشت سه سال در دهه 70 این هژمونی را از دست می دهد. اگر در آن زمان در این سخن مناقشه یا تردیدی وجود داشت، اتفاقات بعدی سلسله ای از حوادث و اتفاقات را شامل می شود که به نظریه افول هژمون قوت می بخشد. از جمله این اتفاقات نظریه ای است که در این خصوص مطرح شده است، طبق این نظریه پیش بینی می شود که بعد از فروپاشی نظام دوقطبی یعنی پس از آن که در آغاز دهه 90 یک قطب از بین می رود و قطب دیگر خودش را پیروز جنگ سرد می داند که بر فضای نظام دوقطبی گذشته حاکم بود، به صورتی طبیعی تلاش می کند جهانی را به صورت جهان تک قطبی اعلام کند ولی در همین زمان هانگتینتون یکی از نظریه پردازان حوزه غرب این مسئله رو مطرح می کند که در دنیای جدید دو قطب حاکم نیست و تقسیم بندی کشورها و روابط قدرتی که در نظام بین الملل در حال شکل گیری است یک فضای چند قطبی و چند تمدنی خواهد بود که در آن قدرت غرب به عنوان یکی از تمدنهای موجود در جهان و البته به عنوان تمدن هژمون به چالش کشیده خواهد شد و به تدریج قدرت تمدنهای رقیب که دوتا از آنها در رقابت تنگاتنگ بیشتری با تمدن غرب خواهند بود یعنی تمدن کنفسیوسی به رهبری چین و تمدن اسلامی تقریبا به رهبری ایران به چالش کشیده خواهد شد و به تعبیری هژمون بودن غرب با چالش مواجه می شود و جهان بعد از نظام دو قطبی دچار فروپاشی شده به سمت نظام چند قطبی پیش می رود.اما در سالهای نخستین بعد از فروپاشی نظام دو قطبی گذشته در سالهای اولیه دهه 90 یا به عبارتی کل سالهای دهه 90 طبیعی است که قدرت هژمون که هنوز قدرت برتری خود را حفظ کرده در تلاش بود جهانی با نظم تک قطبی تعریف کند و هنوز خودش را تنها قطب این نظام بداند.اتفاقاتی هم که در جهان آن زمان می افتد مثل اشغال افغانستان و عراق توسط هژمون و ائتلافی که سعی کرد به صورت جهانی به راه بیندازد مؤید همین تلاش برای مسئله تک قطبی سازی نظام بین الملل است.حوادث سالهای بعد از این امر به تدریج هم آن نظریه دهه هفتاد و دهه 90 را آشکارتر می کند که ظاهرا جهان پس از فاصله گرفتن از نظام دو قطبی که در سالهای پایانی نظام دو قطبی با نظریه افول هژمون پیش بینی می شد رفته رفته به سمت نظام تکثرگرا و چند تمدنی در حال پیشروی است.البته مسأله دیگری در مباحث و نظریات مربوط به ظهور، صعود و افول تمدنها مطرح است که طبق این نظریه ها معمولا حیات تمدنها را به سه یا چهار مرحله تقسیم می کنند که شامل مرحله ظهور، تثبیت، صعود، فساد و افول تمدنها است.از آنجایی که تمدن غرب دوران ظهور و اوجش را گذرانده و بر اساس آنچه که مطرح شد مجموعه شرایط و عواملی که در حال حاضر به وقوع پیوسته و در حال به وقوع پیوستن است نشان می دهد که قطعا تمدن غرب با توجه به چالشهایی که با آن مواجه است در حال فاصله گرفتن از هژمون است. در بحث افول تمدنها هم به این چالشها به خوبی اشاره شده است.از جمله اینکه تمدن هژمون و غالب به دلیل اوج گیری قدرتش آنقدر گسترده می شود که نمی تواند این مسئله را به خوبی کنترل کند و توانایی مدیریت این همه گستردگی را ندارد. آنچه امروز در مورد تمدن آمریکا بر روی آن تاکید شده این است که قدرت آمریکا به عنوان قدرت پیشگام(لیدر) غرب و تمدن هژمون غرب در شرایطی قرار گرفته که بعد از حضور نظامی خود در دنیا و جنگهایی که در افغانستان و عراق ایجاد کرده با بحرانهای اقتصادی مواجه می شود و عملا دیگر توانایی اداره این تمدن گسترده در سطح جهان را ندارد. به همین دلیل تنها دو راه پیش رو دارد: یا باید ادامه بدهد که با بحرانهای اقتصادی داخلی مواجه است و یا اینکه تصمیم بگیرد منطق بحرانهای اقتصادی داخلی را پاسخ دهد که در این صورت باید خود را ساماندهی کند که اگر این اتفاق بیفتد افول هژمون خود را آشکار می کند. باید توجه داشت در صورت ادامه و تحمیل فشار اقتصادی به درون نیز دچار فروپاشی می شود. از این مسأله در نظریات مربوط به تمدن، با عنوان دوران آغاز ضعف تمدنهای هژمون یاد می کنند.طبیعی است که هم ظهور تمدنها و هم افول آنها به سرعت اتفاق نمی افتد ولی مجموعه شرایطی که در حال حاضر در مورد تمدن هژمون غرب مطرح است ناظر بر آن است که تمدن غرب در جال فاصله گرفتن از دوران طلایی خود است و به شاخصه های افول در ادبیات تمدنی نزدیک تر می شود.با توجه به چالشهای پیش روی آمریکا و امکان ظهور چین، آیا جهان از نظام تک قطبی به نظام تکثر گرا در حال حرکت است و اگر پاسخ مثبت است در چه زمینه ها و حوزه هایی شاهد تکثرگرایی خواهیم بود؟اگر بخواهیم واقع بینانه به این مسئله نگاه کنیم، مجموعه شاخصه ها و علایم و مجموعه نظریه پردازان به جز نظریه تعدادی از نظریه پردازان آمریکایی که در زمانی بحث نظریه پایان تاریخ را اعلام کرده بودند ارزیابی اغلب نظریه پردازان با اتکا به داده های موجود این است که جهان به سمت یک جهان متکثر و چند قطبی پیش می رود. با این وجود این سوال باقی هست که این قطبها چطور قدرت را بین خود تقسیم خواهند کرد و قواعد بازی و تعامل بین قطبها چگونه خواهد بود؟ خصوصا اینکه ماهیت قطبهای قدرت در جهان جدید ماهیت یکسانی نیست. از طرفی شاهد شکل گیری قطبهای قدرت اقتصادی، فناوری، فرهنگی، سیاسی و نظامی هستیم و البته هنوز گفته می شود ایالت متحده و غرب مجموعه قدرتی است که همه این مولفه ها را همزمان دارند.اما چنانکه در سوال قبل مطرح شده است که این هژمون با چالش مواجه شده و قدرتهای نوظهور این قدرت را با چالش مواجه کردند از جمله بحث اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مجال برای شکل گیری قدرتهای چندگانه و متنوع فراهم شده است. این همان چیزی است که ما از آنها در سطح قدرتهای میانی یاد می کنیم و در زمان حاضر در سطح جهان دیده می شود و این امر به صورت عینی باعث شد که در سالهای بعد از دهه نود وقتی که نظام دوقطبی از هم پاشید تعدادی از قدرتهای نوظهور میانی با شرط حفظ ساختارهای موجود نظام بین الملل که ساختارهایی مانده از شرایط دوقطبی هستند طبق قدرتی که به دست آورده بودند سهم خواهی می کردند. مثلا برزیل با طرح مسئله تلاش می کند که به عنوان عضو دائم شورای امنیت و به نمایندگی از آمریکای لاتین حق وتو داشته باشد. آفریقای جنوبی، هند، ژاپن و آلمان هم چنین مطالبه ای را دارند .در همین راستا ایران هم تقاضای حق وتو برای جهان اسلام دارد. مجموع اینها نشان می دهد که جهان در حال تکثر و چند قطبی شدن در حال پیشروی است با اینحال چون دوران گذار است و کماکان قدرت هژمون در تلاش است تا قدرت برتری خود را حفظ کند و قدرتهای چالشی هم برای به چالش کشیدن این هژمون تلاش می کنند با توجه به شرایط جدید طرحی نو در اندازند. دوران گذار دوران پرچالش و در عین حال طولانی شده است. چنانکه بیست و پنج سال از این امر گذشته است و هرچه بیشتر می گذرد به دلیل فقدان هژمون دچار چالشها، خشونتها و بی ثباتیهای بیشتری می شود چنانکه ما در خاورمیانه با آن مواجه هستیم.مطابق نظر نوواقع گرایی تغییر قطب بندی در نظام بین الملل بر سیاست خارجی کشورها تاثیر می گذارد. برای مثال کشورها در یک نظام تک قطبی یک جور رفتار می کنند و در نظام تکثرگرا به گونه ای دیگر. آیا می توان تحولات اخیر خاورمیانه را به تغییر قطب بندی در سطح نظم مربوط دانست؟پاسخ من مثبت است. با این توضیح که چون جهان از حالت دوقطبی و نظم قبلی خارج شده و از سوی دیگر نظم بعدی شکل نگرفته طبیعی است که بازیگران تلاش می کنند تا به ایفای نقش در شکل دهی نظام جدید بپردازند، چه بازیگران فعال دوره گذشته و چه بعضی از بازیگرانی که تصور می کردند در دوران گذشته علیه آنها ظلمی صورت گرفته است. کشورهای که در نظام دوقطبی گذشته به عنوان کشورهای غیر متعهد محسوب می شدند برای اینکه بتوانند بر نظام دو قطبی گذشته تاثیر بگذراند در شرایط دوران گذار تلاش می کنند با رفتارهای جدید بازی جدیدی را شروع بکنند که بتوانند منافع خود و منافع هم سو را تامین بکنند، به عبارتی دیگر بازیگران در نظام تک قطبی دارای رفتاری هستند که در نظام دو قطبی آن رفتار را ندارند. هر نظام بین الملل اقتضائات خودش را دارد. ولی چون در زمان حاضر نظام قبلی فروپاشیده و نظام جدید شکل نگرفته این تنوع و تناقض رفتاری که گاهی هم به خشونتهای زیاد می انجامد از مشخصه های دوران گذار است. خصوصا اینکه در این دوران تمدنهای مدعی تمدن غرب و کشورهایی که توانایی رهبری این تمدن را دارند در معرض تلاطمات بیشتر و در معرض شرایط و تحرکات ببیشتر قرار می گیرند.
یکشنبه ۴ آبان ۱۳۹۳ - ۱۵:۱۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]
-
گوناگون
پربازدیدترینها