واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: "فلک خوانی" هنری موسیقایی در آسیای میانه برای درد دل با چرخ گردون دوشنبه - ایرنا - "فلک خوانی" سبکی از موسیقی سنتی است که از دیرباز درمیان پارسی زبانان آسیای میانه برای درددل با چرخ گردون رواج داشته و به نوعی مشابه ترانه های کوچه باغی و روستایی در ایران است.دولت تاجیکستان در سال های اخیر به منظور حفظ و ترویج فلک خوانی هرساله برنامه های فرهنگی متعددی اجرا می کند.
" ای چرخ فلک، مرا به چرخ آوردی، کولاب بودم، مرا به بلخ آوردی، کولاب بودم آب شیرین می خوردم، از آب شیرین مرا به تلخ آوردی" ، این قطعه ای از یک فلک خوانی است که در واقع درد دل با فلک و چرخ گردون است و اشعار آن رباعیات و دوبیتی های مردمی است.
موسیقی سنتی "فلک خوانی" که سابقه ای بس طولانی در میان پارسی زبانان آسیای میانه به ویژه تاجیکستان دارد از قرن دهم میلادی در این مناطق رایج است.
به گفته دکتر "عباس قنبری" پژوهشگر و استاد دانشگاه تاجیکستان از گذشته دور وقتی انسان را دردها، رنج ها و غصه ها احاطه می کرده به فلک پناه می برده است تاظلم و دردهای خود را به چرخ گردون و آسمان شکایت کند که این نوع فلک خوانی هنوز در تاجیکستان طرفداران بی شماری دارد.
دولت تاجیکستان به نشانه حمایت از این سبک موسیقی رایج در این کشور از سال 2007 میلادی روز 10 اکتبر (18مهرماه) را روز "فلک" اعلام کرده است.
"فلک" در زمان شوروی به عنوان موسیقی غیرحرفه ای در حاشیه قرار داشت اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دولت تاجیکستان از این سبک موسیقی حمایت کرده و هر ساله در این کشور جشنواره "فلک" با حضور هنرمندانی از ایران، افغانستان و هند برگزار می شود.
در فلک خوانی آوازه خوان از اندوه و درد دل و خشم و نومیدی و ناخشنودی اش از سرنوشت و آرزو هایش می گوید. در اشعار و نوای فلک اندیشه ها و تاملات آوازخوان وآرمان های او بازتاب می یابد .در برخی موارد فلک به آهستگی آغاز می شود و به تدریج ریتم آن شاد و تند می شود. از همین رو فلک را به مناسبت های مختلف، از عروسی گرفته تا مراسم عزداری، اجرا می کنند.
ژانر فلک معمولا با ناله های غم انگیز فلک سرایان از سایر ژانرهای موسیقی مشخص می شود و فریاد نومیدی از نابسامانی های روزگار، ناله های عاشقانه و درد هجران در محور فلک سرایی قرار دارد .
هنرشناسان می گویند، تاریخ پیدایش موسیقی فلک به قرن دهم میلادی برمی گردد و عمدتا در مناطق کوهستانی تاجیکستان و افغانستان رایج بوده و اشعار آن بیشتر توسط مردم فقیر و بیچاره سروده می شده است.
"روزی احمد" مردم شناس تاجیک می گوید: فلک خوانی یکی از بزرگ ترین میراث های موسیقی تاجیکان و مردم فارسی زبان است.
"دانه بهرام"، فلک خوان تاجیک هم می گوید: فلک بیشتر در کوهستان رایج بود زیرا در کوهستان زندگی خیلی سخت بود، راههای ارتباطی نبود، اگر مردم برای کار به شهر می رفتن ، بازگشتشان سخت بود. به این خاطر مردم از درد فراق و دوری این آوازها را می خواندند، تا ناله هایشان به فلک برسد.
"سعدالله کریم اف"، استاد فلک خوانی در "دوشنبه" می گوید : این موسیقی در میان مردم رایج است و وظیفه ما متخصصان، جمع آوری ژانرهای فلک و وارد کردن آن در نظام آموزشی است.
داوطلبان آموزش فلک سرایی در این کشور زیاد بوده و اکثر آوازخوانان گروه موسوم به "فلک" نیز جوانان هستند.
"فاطمه عباداوا"، یکی از هنر آموزان فلک سرایی می گوید که خود دختر کوهستان بدخشان است و می خواهد موسیقی سنتی کوهستانی را به جهانیان معرفی کند.
"تابش هلالی" استاد موسیقی تاجیکستان نیز می گوید هر منطقه در تاجیکستان سبک موسیقی خاص خود را دارد اما فلک خوانی بیشتر در مناطق جنوبی این کشور محبوبیت دارد.
فلک خوانان معمولا سازی همراه خود ندارند و آرزوها و خواسته های خود را تنها با صدای بلند از خداوند طلب می کنند.
در تاجیکستان سه نوع فلک معروف است: فلک دشتی، فلک آزاد و فلک راغی. رایجترین و مردمی ترین آن فلک دشتی است که از اصالت بیشتری برخوردار است.
فلک دشتی بدون ساز خوانده می شود و عبارت است از همان دوبیتی ها و رباعیات مردمی قدیمی که کشاورزان، مرد یا زن، هنگام کار در مزرعه با صدای بلند می خوانند.
آساق1**م.ا**1663**1446
23/07/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]