واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
بچه پولدار هستیم! تئاتر اشیاء با حواشی انسانی بیایید کمی روی اصطلاح بچه پولدار توقف کنیم؛ بچه پولدار کیست؟ پاسخ ساده است کسی که پول زیادی از پدر و مادرش به او رسیده است.
ما این را چگونه می فهمیم؟ از طریق نمایش پول توسط او. این توقف ساده کافی است برای این که به ما نشان بدهد ما برای خطاب قرار دادن افرادی به یک صفت نیازمندیم تا آن افراد، صفت مورد نظر را نمایش دهند. اینجا دارا بودن این صفت در درون یا به طور مخفی کافی نیست. کافی نیست حساب بانکی پسر یا دختری پر باشد و دغدغه مالی نداشته باشد، برای «بچه پولدار» خطاب شدن باید تصویر یا نمایشی از این امر را دید. پس نمایش در ماهیت بچه پولدار بودن است و نه صرفا حساب بانکی باد آورده. این به آن معناست که شما برای داشتن یک صفت نیاز به فرم (صورت) آن دارید و نه صرفا محتوا. آنچه امروز به عنوان بچه پولدارها می شناسیم تصویری است که آنها از خودشان می سازند. بازی آنها در مقابل دیگران است که آنها را بچه پولدار می کند، اما این تصویر به هیچ وجه مثل یک نمایش بر آمده از خلاقیت و هنر نیست، بلکه محصول صرف آن چیزی است که بازار عرضه می کند. یعنی سلیقه و انتخابی در کار نیست، آنچه در میان است گران تر بودن و چشم پر کن تر بودن است که این را هم بازار و مقبولیت سازی توسط تبلیغات تعیین می کند. تصور لباسی که سراسرش طلا باشد همان قدر بی قواره است که تصور خوردن خام خام دو کیلو خاویار خالص حال را بهم می زند، در این امور ثروت موج می زند، اما خلاقیت نه. آنچه امروز به عنوان بچه پولدار می شناسیم مصرف کننده معمولا خرفتی است که برایش انتخاب می شود وگرنه خودش شاید برای آن نمایش ضروری تن به لباس تمام طلا و خاویار خام بدهد. ذائقه این افراد ساخته می شود و همچون عروسک خیمه شب بازی با صدا و لباس و هویتی عاریتی به عرصه اجتماع پا می گذارند. اینجا لذت صرفا لذت توجه برانگیزبودن است و راحتی تنها واقعیت قابل محاسبه. این درست بر عکس طبقه متوسط است که با توجه به منابع محدودش مجبور به انتخاب و خلاقیت است، حال به اندازه ای که آموزش دیده و سلیقه دار است. بتازگی صفحه ای در فضای مجازی بسیار مشهور شده که نامش بچه پولدارهای تهران است. اعجاب از این صفحه دست کم در دو ساحت نظری و فردی خود مایه تعجب است. از جهت نظری نکته در همین نهفته است که اساسا هویتی فارغ از فرم نمایشی که همان لباس، خوراک، سرگرمی و به طور کلی مصرف و از سوی دیگر طرز حرف زدن، رفتار و... است در جامعه ساخته نمی شود. باید تصویری وجود داشته باشد تا طبقه یا فرهنگی در جامعه شناخته شود و رسمیت یابد. از جهت فردی نکته داستان عبارت است از فقدان خلاقیت یا همان فقدان فردیت. در تمام عکس های صفحه بچه پولدارهای تهران فردیت و چهره ای خاص و به یادماندنی را نمی توان دید، هر چه هست ابزار است، کالاست و دیگر هیچ. کالاهایی از پیش ساخته شده، ابزاری از پیش تعیین شده، حتی فرم عکس ها قابل پیش بینی و بسیار مرسوم است، زاویه هنجارشکنی در کار نیست، خلاقیت در کمترین حد خودش است و این یعنی فقدان فردیت، یعنی ساختن هویت از راه نفی و نابودکردن آن. ساختن هویتی طبقاتی به قیمت نابود کردن هویت فردی و این دو در نظر با هم متناقض به نظر می رسند، اما در واقعیت هر کدام دیگری را تقویت می کنند. بچه پولدارها در این فرآیند نمایشی از طریق بیان خود، خود را نابود می کنند. خود را بیان می کنند، تا ابزار یکدیگر را نشان دهند و در این راه آنچه نیاز است پوشاندن خود است. باید ماشین، خانه، ویلایی بزرگ، لباس چند میلیونی از مارک فلان یا ساعت قیمتی از مارک بهمان دیده شود نه علی، کامبیز، فرهاد، مریم، ندا یا هر اسم دیگری. این درست خلاف هر گونه عکسی است که با ایماژها، نورپردازی و تصویر تضادها و هماهنگی ها در پی بیان فضا و انسان است. این عکس ها بیشتر بیانگر چیزها هستند در فضا و به همین دلیل ثبت تاریخی انسان در سبکی از زندگی در تهران نیستند، بلکه ثبت مصرف گرایی دیوانه وار و چیزهای سازنده آن در تاریخ است، که انسان همچون عنصری مازاد و عاریتی به آن اشیاء چسبیده شده است. علیرضا نراقی / جام جم
چهارشنبه 23 مهر 1393 4:15 بازدید:0
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 103]