محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842909947
پیشرفت و ربط آن به علوم انسانی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
پیشرفت و ربط آن به علوم انسانی
پیشرفت مطلوب، پیشرفتی اسلامی مبتنی برحکمت اسلامی و به دنبال مقاصد اسلامی است. پیشرفت تحقق یافته، پیشرفت ایرانی مدرن است اما ناقص، چون که مدرن را کامل نفهمیده است. این پیشرفت جواب گوی نیازهای جامعه ما نیست و باید نقد و تغییرش بدهیم تا به پیشرفت مطلوب برسیم.
اشاره: دکتر عبدالحسین خسرو پناه که دروس خارج فقه و اصول را در محضر اساتیدی همچون آیات عظام وحید خراسانی، فاضل لنکرانى، جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی گذرانده است. تحصیل دروس تخصصى کلام اسلامى را در کنار دروس خارج فقه و اصول در سال 1370 شمسی آغاز کرده و در سال 1374 در مقطع دکتراى کلام اسلامى با رتبه اول از دانشگاه امام صادق (علیه السلام) فارغ التحصیل شد. ایشان از سال 1370 شمسی در کنار تحصیل به فعالیت پژوهشى فردی و جمعی اشتغال ورزیده و مدیریت های پژوهشی و اجرایی خُرد و کلان داشته است که از آن جمله می توان به ریاست موسسه ی پژوهشی حکمت و فلسفه ایران اشاره نمود. ایشان در این گفت وگو با اشاره به برداشت هایی که از پیشرفت می شود معتقدند پیشرفت درواقع حاصل کار و عمل است که لازمه ی آن بیداری می باشد و برای آن باید با حرکت تدریجی مبتنی بر آموزه های دینی به پیش رفت. وی تفاوت پیشرفت غربی با پیشرفت اسلامی را تکیه ی پیشرفت اسلامی بر آموزه های وحیانی و قرآنی می داند و معتقد است پیشرفت های غربی به دلیل تکیه بر عقل ناقص بشری ناقص بوده و غایت مشخصی ندارد. استاد اگر موافق باشید از تعریف پیشرفت به معنای عام و پیشرفت اسلامی این گفت وگو را شروع کنیم. ابتدا به عنوان مقدمه عرض می کنم که پیشرفت یک حقیقتی است که می تواند یک معنای مصدری داشته باشدیا یک معنای اسم مصدری پیداکند. اگر معنای مصدری به پیشرفت بدهیم ذو مراتب است. اولین گامی که برای رشد یک کشور برداشته می شود، می توان پیشرفت را به آن کشور نسبت داد. اگر آن را اسم مصدر یا حاصل مصدر بگیریم، یعنی نتیجه ی حاصل رشد راپیشرفت بدانیم آن وقت پیشرفت یک حقیقتی است که با پیمودن گام ها و مراحلی به دست می آید که اولین گام آن شاید بیداری باشد. یک جامعه برای پیشرفت باید بیداری فکری و رفتاری پیدا کند و در گام دوم به یک مدلی از عقلانیت برسد و درگام سوم مدل عقلانیت به یک جریان تبدیل و سپس حکومت تشکیل شود و پس از اینکه حکومت تشکیل شدآن موقع می شود از پیشرفت صحبت کرد و به آن رسید. سپس وارد مرحله ی تمدن می شویم. پیشرفت یک گام مقدم بر تمدن است ولی چون دراینجا طبیعتاً صحبت از پیشرفت اسلامی است، طبعاً پیشرفت اسلامی مقدم بر تمدن اسلامی است. بعد از بیداری، عقلانیت اسلامی، تحقق عقلانیت اسلامی و تبدیل شدنش به یک جریان، یعنی به یک جمعیت مدیریت شده ی تأثیرگذار بریک جامعه و بعد به یک حکومت اسلامی پیش می آید، وقتی یک حکومت اسلامی شکل گرفت جامعه ی اسلامی به معنای دقیق کلمه شکل پیدا می کند و در نهایت پیشرفت اسلامی و تمدن اسلامی پدیدار می شوند. بنابراین بایک نگاه، هر فعالیتی که جامعه را به سوی رشد و تعالی سوق دهد، فعالیتی درراستای پیشرفت است. اما اگربه معنای اسم مصدری درنظر بگیریم و پیشرفت را نتیجه بدانیم و بگوییم این جامعه، جامعه ی پیشرفته ای است زمانی است که این مراحلی که عرض کردم طی بشود. از نظر من پیشرفت نوعی تغییر تدریجی تکاملی است که در راستای هدف معین و تفکر و مبانی فلسفی خاصی باشد،این پیشرفت به معنای عام است. در هر جامعه ای، اگر تغییر تدریجی در راستای هدف و تفکرتعیین شده صورت بگیرد پیشرفت اتفاق می افتد. ممکن است این هدف در نظام سوسیالیستی، عدالت و در نظام های لیبرالیستی،رشد سرمایه باشد و اینها مبتنی بر مبانی فلسفی خاصی می باشند چرا که پیشرفت،حتماً از آبشخور فلسفی بهره می برد. ممکن است این فلسفه مثلاًپوزیتیویستی و یا فلسفه ی اگزیستانسیالیستی باشد یا اگر مقداری عام تر بگیریم فلسفه ی ماتریالیستی، سکولار یا اومانیستی باشد. پس در هر پیشرفتی، تغییری تدریجی نهفته است و در آن تغییر تدریجی، باید تکاملی باشد و این تکامل ناظر بر هدف و برگرفته از یک مبنای فلسفی است. اگر با استفاده از تفکر فلسفی، پیشرفت به معنای اسلامی را تعریف کنیم. پیشرفت اسلامی عبارت است از تغییر تدریجی تکاملی کوثری جامع نگر مبتنی برحکمت اسلامی. تغییر در مقابل ثبات هست و ثبات با پیشرفت جوردر نمی آید. تغییر تدریجی در مقابل تغییر دفعی است. پیشرفت دفعتاً حاصل نمی شود بلکه به صورت تدریجی است. تغییر تکاملی در مقابل تغییر انحطاطی و عقب گردی است. یعنی اگرتغییری در جامعه صورت پذیرد اما نگذارد استعدادهای نهفته ی جامعه به فعلیت تبدیل بشوند این انحطاط است. اگر استعدادهای بیشتری از جامعه به فعلیت برسند پیشرفت تکاملی است. مقصود از تغییر کوثری، تغییری است که در راستای به فعلیت رسیدن من فردی یا اجتماعی انسان است. به عبارت دیگر، اگر تکامل ملکی در راستای تکامل ملکوتی باشد تغییر کوثری شکل می گیرد. ولی اگرنه، فقط تکاثر و جمع آوری مسائل دنیوی و ملکی باشد و اصلاً نظری به ملکوت و معنویات نداشته باشد این تغییر کوثری نخواهد بود. مقصود از تغییر جامع نگر، این است تکامل همه جانبه باشد که هم مادی- معنوی و هم فردی- جمعی باشد. پس پیشرفت اسلامی عبارت است از تغییر تدریجی تکاملی کوثری جامع نگر و مبتنی برحکمت اسلامی. یعنی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و دین شناسی اسلامی است که عقبه ی هست ها ، نیست ها، بایدها و نبایدها ی این تغییر را تأمین می کند. استاد در همین جا اگر صلاح می دانید به بحث مؤلفه ها و ابعاد مهم توسعه ی کوثری و تفاوتش با توسعه ی مرسوم و تک بعدی غربی بپردازیم. مؤلفه ها یکی هستند. یعنی فرض کنید که ما اگر عقلانیت، دانش، صنعت، سلامت، امنیت، معنویت، معیشت، هنر، سیاست و... را به عنوان مؤلفه های پیشرفت و تمدن بدانیم همه ی اینها در هر پیشرفت و تمدنی وجود دارد. یعنی هیچ جامعه ای نمی تواند با هر مبنایی دم از پیشرفت بزند ولی تحولی در عقلانیت، دانش، معیشت، امنیت و مؤلفه های دیگر او نیافتد، چون اینها مؤلفه های پیشرفت است. اما تفاوت درمبانی، روش، رویکرد و اهداف است و الاّ در مؤلفه ها بایکدیگر تفاوتی ندارند. ممکن است یک مدل از پیشرفت به پیشرفت امنیتی توجه داشته باشد و بخش دیگری را لحاظ نکند. اینکه گفتم پیشرفت اسلامی باید جامع نگر و همه جانبه باشد یعنی باید به عقلانیت، دانش، امنیت، سلامت، معیشت و همه ی عرصه ها توجه کند. ممکن است یک تئوری پیشرفت باشد که یک بخش را بگیرد و به بخش دیگری توجه نکند که در این صورت ناقص است. مثلاً همه ی تئوری های پیشرفت در تفکر مدرن چون مبتنی بر عقلانیت مادی(سابجکتیو)1 است اصلاً توجهی به منبع معرفتی وحیانی ندارد و از آن هیچ استفاده ای نمی کند ولی حتماً یک مدل عقلانیتی دارد. اما در الگوی پیشرفت اسلامی عقلانیت اسلامی است که هم عقل نظری وعملی را قبول دارد وهم به منبع وحیانی الهی توجه دارد و از آن بهره می برد. یا مثلاً ممکن است بعضی از تئوری های توسعه در دوره ی مدرن به معنویت توجه نکنند و بعضی هم ممکن است توجه داشته باشند که البته بیشتر مادی است. ولی ما بیشتر معتقد به معنویت اسلامی هستیم. منظور جناب عالی از معنویت چیست؟ تفاوت معنویت اسلامی با معنویت سابجکتیو در چیست؟ معنویت دو معنا دارد: یکی معنای هستی شناسانه و پذیرش عالم ملکوت، معنا و پیوند عالم ملک با ملکوت و دیگری معنای روان شناسانه است، یعنی احساس آرامش و احساس به معناداری زندگی. درواقع تئوری های توسعه ی مدرن می تواند به معنویت روان شناختی توجه کنند اما یا اصلاً نمی تواند از معرفت هستی شناسانه سخن بگوید یا تا آنجایی که عقلش رسیده ناقص می تواند از آن دم بزند. چرا که باتوجه به عقلانیت ریاضی سابجکتیوی که مجزای از وحی و عالم ملکوتی خدایی و ماورایی و متکی بر عقل بشری است لذا معنویت ملکوت و هستی شناسانه اش ناقص خواهد بود چرا که عقل بشری ناقص است. اما اگر شما معنویت را اسلامی «الدنیا مزرعه الاخره» و عالم ملک تابع عالم ملکوت گرفتید، عالم ملکوت معنا پیدا می کند نه به این معنا که به دنیا و ملک توجهی نشود. بلکه به مؤلفه ی عقلانیت، دانش، معیشت، سلامت، امنیت و همه ی اینها نیز می پردازد اما معیشت، امنیت و سلامت غایت خاصی پیدا می کند. بنده به تفصیل به این مؤلفه ها با نگاه تمدنی در جلد سوم کتاب کلام نوین اسلامی پرداختم و نشان دادم که چه تفاوتی بین اینها در مؤلفه های اسلامی با این مؤلفه ها در جامعه ی مدرن وجود دارد. اگر بخواهید همان مواردی که در کتاب فرمودید را به شکل مجمل برای افرادی که می خواهند این موضوعات را دنبال کنند و از آن خط بگیرند و متوجه بشوند که موضوع دقیقاً و عیناً چیست بیان کنید، چه مباحث عمده ای را می توان طرح نمود؟ به عنوان نمونه از نظر شما معیشت کوثری با معیشت تکاثری چه تفاوتی دارد.؟ یک تفاوت در مبنا است. وقتی هستی شناسی اسلامی و الهی را پذیرفتیم دیگر هستی برابر با ماده و منحصر به عالم ملک نیست عالم ملکوت هم ساحتی از هستی است و بعد ما هرگونه فعالیت معیشتی در این عالم انجام می دهیم یک ظاهر و باطنی دارد. مثلاً انسان می خواهد مال مردمی را بخورد و دزدی کند این ظاهرش است که مال مردم راخورده اما باطنش آن است که آتش می خورد. این که خدای متعال می فرماید: « ان الذین یاکلون اموال الیتامی ظلماً انما یأکلون فی بطونهم نارا » این دارد معیشت کوثری و مبتنی بر پیوند بین ملک و ملکوت را بیان می کند. یا وقتی درباره ی ربا صحبت می کند و رباخواری را محاربه با خدا معرفی می کند. در مدل معیشت مدرن این جمله برای او اصلاً معنادار نیست که رباخواری محاربه با خدا است چون آن عقلانیت سابجکتیویته به او، این معرفت را نمی دهد. این عقلانیت یک زاویه ی دید خاصی به او داده و بسیاری از روزنه های معرفت و معیشت را برای او باز نکرده است. بنابراین این مبنا یک تفاوت معنائی حتی در معیشت درست می کند وطبیعتاً غایت معیشت را هم برایش عوض می کند. ممکن است غایت معیشت در یک تفکر مدرن این باشد که فقط ثروت یا قدرت افزایش پیدا کند. درواقع « الهکم التکاثر» در سیاست، قدرت و ثروت و اینها ظهور پیدا می کند اما اگر تئوری معیشت مبتنی بر یک غایت الهی باشد انفاق، صدقه و وقف معنا پیدا می کند. از نظر جناب عالی رابطه ی مقوله ی پیشرفت با علوم انسانی چیست؟ به تعبیر روشن تر به نظر شما جایگاه علوم انسانی در تحقق مقوله ی پیشرفت چه خواهد بود؟ اولاًخود پیشرفت یکی از مسائل علوم انسانی است و ما هرتئوری در تحول علوم انسانی داشته باشیم، همان تئوری در پیشرفت معنا پیدا می کند. تئوری ما در ایی زمینه، علو م انسانی -اسلامی است لذا باید تئوری ما در پیشرفت، پیشرفت اسلامی باشد. علوم انسانی به خصوص در حوزه ی علوم رفتاری - اجتماعی - که بیشتر بحث پیشرفت در همین حوزه قرار دارد- سه تا فعالیت انجام می دهد: توصیف انسان مطلوب، توصیف انسان تحقق یافته ونهایتاً نقد و تغییر انسان تحقق یافته به انسان مطلوب. پیشرفت را هم باید با همین الگو دنبال کنیم. بر اساس الگوئی که در علوم رفتاری- اجتماعی داریم باید همین الگو را در پیشرفت به کار ببریم . ما یک پیشرفت مطلوب داریم که باید شناسائی بشود و یک پیشرفت تحقق یافته داریم. پیشرفت مطلوب، پیشرفتی اسلامی مبتنی برحکمت اسلامی و به دنبال مقاصد اسلامی است. پیشرفت تحقق یافته، پیشرفت ایرانی مدرن است اما ناقص، چون که مدرن را کامل نفهمیده است. این پیشرفت جواب گوی نیازهای جامعه ما نیست و باید نقد و تغییرش بدهیم تا به پیشرفت مطلوب برسیم. باید ببینیم در علوم رفتاری-اجتماعی ازچه روش شناسی استفاده کنیم ، همان روش شناسی در تئوری پیشرفت هم اثر می گذارد. بنده چون در بحث تحول علوم انسانی-اسلامی و اسلامی سازی علوم انسانی معتقد به روش حکمی-اجتهادی هستم همان روش حکمی-اجتهادی در شناخت پیشرفت محقق و مطلوب و تغییرپیشرفت محقق به شرایط مطلوب را پیشنهاد می کنم. پی نوشت 1. subjective منبع: فصلنامه صدرا شماره 10 انتهای متن/
93/07/23 - 00:05
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]
-
گوناگون
پربازدیدترینها