واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: زرین کوب: عشق به حقیقت و ایرانیت تهران- ایرنا- دکتر «عبدالحسین زرین کوب» در واقع از جمله نخستین مورخان تاریخ ما است که رویکردی متدولوژیک و علمی به تاریخ و مساله تاریخ نگاری داشته اند. این روش هم برمی گردد به زمینه تحصیلاتی و احاطه ایشان بر چند زبان که از این طریق می توانست به منابع مهمی درباره تاریخ ایران دسترسی پیدا کند: منابعی تازه و کمتر دیده شده، مهم ترین ویژگی و اهمیت کار ایشان به نظر من این مساله بود.
دکتر زرین کوب در تقسیم بندی هایش کلا دوره های تاریخی ایران را به سه دوره تقسیم می کرد و روی این خط کلی پیش می رفت: یکی دوره «قبل از اسلام» - دوره کشمکش برای تثبیت هویت ایرانی-، «دوره قبل از صفویه» - دوره تلاش برای حفظ هویت ایرانی - و بالاخره دوره «صفویه و بعد از آن» - دوره استغراق در هویت ایرانی-.
از منظری دیگر عشق به حقیقت، انسانیت، عدالت و ایرانیت را در کارهای دکتر زرین کوب بارز و قابل توجه می بینم. در تاریخ نگاری ایران همواره سعی داشت نوعی تصور وحدت و استمرار را ایجاد کند تا تصویری از کثرت و فاصله، بیشتر تلاش می کرد بگوید تاریخ سه هزار ساله ایران توالی را طی کرده است. البته می شود در مورد این نوع نگرش بحث کرد: نگرشی که گاه ایراداتی داشته است یعنی تلاش بیش از حد برای اثبات اینکه تاریخ ما یک خط متوالی و مستمر است ممکن است ایراد داشته باشد ولی به هر حال سعی دکتر زرین کوب در این کار بود.
ویژگی دیگر کار ایشان گستردگی دامنه تحقیقات شان بود. ایشان سعی داشتند تاریخ سه هزار ساله ایران را در کتابی دو- سه جلدی خلاصه کنند. این شیوه تاریخ نگاری امروز شاید دیگر مطلوب نباشد، در دوران حاضر مورخان بیشتر سعی دارند دوره های خیلی کوچک تری را هدف قرار داده و ژرف تر مورد بررسی قرار بدهند اما دکتر زرین کوب به شیوه قدیم، دامنه علاقه شان به تاریخ بسیار گسترده بود. به همین علت ممکن است در مواردی از دقت کارشان کاسته شده باشد. ضمن اینکه جدای تاریخ ایشان به عرفان، دین، شعر و نقد ادبی علاقه داشت و کارهای درخوری در این زمینه ها انجام داده اند، انرژی شان معطوف به رشته های مختلف بوده و این مساله به شکلی در تاریخ نگاری شان هم تاثیر گذاشته است.
این نکته را فراموش نکنیم، همان طور که در ابتدای یادداشت اشاره کردم زرین کوب در کار خودش جزو نخستین ها بود بنابر این سنتی پشت سر خودش نداشت به همین علت می خواست که دوره ها را خلاصه کرده و سریع تکلیف را مشخص کند. این نکته را هم در نظر بگیریم که به هر حال روشنفکران و مورخان ما همواره دیدگاهی کل نگر داشتند، نگاهی حکیم گونه که فرد باید درباره همه چیزهای اطراف خودش نظر بدهد و تکلیف ها را یکسره کند اما در انتها، ضعف عمده یی که به نظر من در کارهای ایشان به چشم می آید، نثر ایشان است. ایشان در تلاش بودند بسیار عالمانه پیش بروند و سخت بنویسند گرچه این نوع نوشتن برای اهل فن مفید بود و به نوعی جا افتاد ولی نثری که استفاده می کردند بسیار متکلف بود و کار خواننده را سخت می کرد، نثر ادیبانه و فاضلانه یی که وقتی جمله یی را آغاز می کند آنقدر ادامه پیدا می کند که رشته کار از دست خواننده در می رود. این مورد، به ویژه باعث شده تا نسل اخیر ارتباط کمتری با زرین کوب و کارهایش پیدا کند.
منبع: روزنامه اعتماد- بیژن اشتری
اول**1368**
26/06/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 53]