محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831214992
اثربخشی آموزش مذهب‌محور بر میزان عشق و علاقه به همسر و رضایت زناشویی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
اثربخشی آموزش مذهب‌محور بر میزان عشق و علاقه به همسر و رضایت زناشویی
در میان انسان ها نیاز و تمایل فراوانی به تعامل و برقراری ارتباط با دیگران وجود دارد. انسان به این دلیل درگیر ارتباط می شود تا هویت یابد؛ با دیگران پیوند برقرار کند؛ و امکانات موجود را کشف و مشکلات خود را رفع کند.
چکیده هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور بر میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی بوده است. طرح این پژوهش از نوع تجربی، پیش آزمون ـ پس آزمون و گروه کنترل با پیگیری بوده است. از میان زوج های با مشکلات خانوادگی و تعارضات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاورة محقق، و با استفاده از نمونه گیری در دسترس، تعداد سی زوج انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش طی هشت جلسة 45 دقیقه ای تحت آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش عبارت بود از: 1. مقیاس عشق و علاقه؛ 2. پرسش نامة احترام به همسر؛ 3. پرسش نامة رضایت زناشویی اینریچ. داده های حاصل، با روش تحلیل واریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج به دست آمده آشکار ساخت که میان گروه آزمایش و کنترل، از لحاظ میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی تفاوت معنا داری وجود دارد (001/0>P)؛ یعنی میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی در گروه آزمایش، به گونه ای معنا دار، بالاتر از پیش آزمون و گروه کنترل بوده است. این نتایج، همچنان در دورة پیگیری به گونه ای معنا دار پایدار بوده است (001/0>p). کلیدواژه ها: تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور، عشق و علاقه، احترام به همسر، رضایت زناشویی. مقدمه در میان انسان ها نیاز و تمایل فراوانی به تعامل و برقراری ارتباط با دیگران وجود دارد. انسان به این دلیل درگیر ارتباط می شود تا هویت یابد؛ با دیگران پیوند برقرار کند؛ و امکانات موجود را کشف و مشکلات خود را رفع کند (Wood, 2006). ارتباط مؤثر، موجب شکوفایی و بهبود کیفیت روابط بین افراد می شود. این در حالی است که ارتباطات غیرمؤثر مانع شکوفایی انسان می شود و روابط را تخریب می سازد. ارتباط، سراسر زندگی انسان را دربرگرفته است؛ انسان به کمک ارتباط زنده می ماند؛ رشد و تکامل می یابد و سعادت و خوشبختی وی تا حد زیادی به چگونگی ارتباط برقرار کردن او با دیگران بستگی دارد (سیاوشی و نوابی نژاد، 1384). ارتباطات یکی از قدیمی ترین و بهترین برون دادهای انسان است که موجب تداوم زندگی و کمک گرفتن از دیگران در گذشته و اکنون است (Mohammadi, esmaeily, Nik, 2010, p. 1490-1492). ازدواج مهم ترین و اساسی ترین رابطة بشری توصیف شده است؛ زیرا ساختار اولیه برای بنا نهادن رابطة خانوادگی و تربیت کردن نسل آینده را فراهم می سازد (Larson, & Holman, 1994, p. 228-237). ارتباط بین زن و شوهر، به عنوان طولانی ترین نوع ارتباط، همواره کانون توجه بوده است. این ارتباط، فرایندی است که طی آن زن و شوهر به صورت کلامی و غیرکلامی به تبادل احساسات و افکار می پردازند (نوابی نژاد، 1377، ص 81). ارتباط کارآمد میان زن و شوهر، اساسی ترین جنبه برای عملکرد مطلوب در خانواده به شمار می آید (ترکان و همکاران، 1385). خانواده را به مؤسسه یا نهاد اجتماعی تعریف کرده اند که از پیوند زناشویی زن و مرد شکل می گیرد. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان، وجود تعامل سالم و سازنده میان انسان ها و برقرار بودن عشق به هم نوع و ابراز صمیمیت و همدلی است (Edalati, & Redzuaun, 2010, p. 132-137). عشق مهم ترین عامل در انتخاب زوج است؛ زیرا عشق صرف نظر از جنبه های رومانتیک و جنسی آن، شامل استعداد فرد برای پذیرش تعهد نسبت به دیگران می باشد. گاهی این تعهد مستلزم از خودگذشتگی و فداکاری است. این نوع عشق که باعث موفقیت در زندگی زناشویی است، هنگامی می تواند بروز کند که شخص عمیقاً قادر به محبت کردن، احترام گذاشتن، رسیدگی و قبول مسئولیت در برابر دیگران باشد (عبدالملکی، 1387). در منابع اسلام نیز بر لزوم محبت و توجه به همسر تأکید شده است. خداوند سبحان در قرآن چنین می فرماید: از نشانه های خدا این است که از جنس خودتان برای شما همسرانی آفرید تا در کنار آنان به سکون و آرامش درآیید و بین شما دوستی و مودت قرار داد. به درستی که در این کار، نشانه ای است برای افرادی که اهل تفکر و اندیشه اند (روم: 21). دپاول می گوید که تعامل ارتباط صحیح در بین اعضای خانواده، سبب ایجاد همدلی، علاقه و صمیمیت، و درک احساسات یکدیگر می شود (DePaul, 2006, p. 382-680). یافته های فیشر نشان داد که بین عشق و رضایت زناشویی، رابطة مثبت معنا داری وجود دارد (Fisher, 2006, p. 87-115). یکی از جنبه های بسیار مهم یک نظام زناشویی، رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند (Taniguchi, 2006, p. 253-256). عشق به همسر، زیربنای رضایت از زندگی را تشکیل می دهد و رضایت زناشویی، حاصل رابطة زناشویی عاشقانة کنونی فرد است (Edalati, & Redzuaun, 2010, p. 132-137). پژوهشگران، هنگام مطالعة رضایت زناشویی دریافتند که رضایت زناشویی، در طی مراحل اولیة زندگی (ازدواج) افزایش می یابد و در طول ده تا بیست سال بعد، رو به کاهش می رود (Huber, et al, 2010, p. 347-456). رضایت یک فرد از زندگی زناشویی، به منزلة رضایت وی از خانواده محسوب می شود. همچنین رضایت از خانواده، به مفهوم رضایت از زندگی است و در نتیجه، تسهیل در امر رشد و تعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه را در پی خواهد داشت (Ahmadi, et al, 2010, p. 682-687). موریسن در پژوهش خود نشان داد که ارتباط میان فردی همراه با سطح توجه و علاقة بالا، با کیفیت روابط زناشویی ارتباط مثبت دارد (Morrison, 2000, p. 25-37). کرادوکدربارة مقوله های مؤثر بر رضایت زناشویی تحقیق کرده و به این نتیجه رسیده است که زوج هایی که سازگاری، هم بستگی، انعطاف پذیری و ارتباط غنی تری داشته اند، از رضایت زناشویی بیشتری برخوردار بوده اند (Craddoc, 2007, p. 11-16). از عوامل مؤثر بر رضایت زناشویی، احترام به همسر است. بررسی اثرات روانی علاقه و احترام بر زندگی، از جهات مختلف دارای اهمیت است؛ از جمله اینکه نظریه پردازان بزرگ همچون مزلو، راجرز، راتر، ماری، اریک فرام، و هورنای نیاز به احترام و محبت را از مهم ترین نیازهای روانی انسان برشمرده اند (شولتز، 2005، ص 244ـ174). دپاول برخی از ویژگی های خانوادة دارای عملکرد مطلوب را این گونه عنوان می کند: تعامل ارتباطی باز؛ کنترل و مهار فشارهای روحی روانی به طور مؤثر؛ همدلی؛ رهبری؛ ابراز محبت و علاقه؛ احترام به همسر؛ و مسئولیت پذیری شخصی. خانواده درمانگران، اغلب بیان می کنند که ارتباطات ضعیف در درون خانواده، موجب مشکلات خانوادگی شدید، شکست در حل مشکلات، فقدان عشق و صمیمیت، و جدا شدن زوجین می شود (Peterson & Gfeen, 2009). شکست و ضعف در برقراری ارتباط، یکی از رایج ترین مشکلاتی است که همسران ناراضی گزارش می دهند. همچنین دشواری های ارتباطی، تنها علت اختلافات زناشویی نیست؛ اما مشخص کنندة روابط پریشان است و مشکلات را تشدید می کند (عزیزی، 1386). یکی از مؤثرترین نظریه های روان شناختی که به حل مشکلات روابط انسانی می پردازد، نظریة تحلیل رفتار متقابل (تحلیل ارتباط محاوره ای) برن است (Murakamia et al, 2006, p. 164-167). این نظریه در زمینه هایی که به درک افراد، روابط بین فردی و ارتباطات نیاز باشد، به کار می رود (Stewart & Joines, 2009, p. 63). تحلیل ارتباط محاوره ای، یک روان شناسی اجتماعی و نیز روشی برای بهبود بخشیدن به ارتباطات است و در حقیقت، یک نظریة جهانی ارتباط برای انواع گوناگون فرهنگ هاست (Chapman, 2007). نظریة تحلیل ارتباط محاوره ای، یکی از نظریاتی است که به روابط بین فردی و واکنش های متقابل افراد با یکدیگر بسیار توجه دارد و در زمینة مسائل بین فردی، راهکارهایی ارائه داده است. در برنامة آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور ـ که هدف اصلی آن، آگاهی از حالات نفسانی و ایجاد ارتباط سالم و سازنده با خدا، خود و جامعه (محیط اطراف) است ـ مانند دیگر شیوه های مذهب محور، طی جلسات درمانگری به بیمار کمک می شود تا اعتقادات معنوی و باورهای دینی خود را تقویت کند و به نظم جهان هستی، وجود قدرت مطلق پروردگار و رحمت الهی توجه کرده، بر آن تمرکز نماید. تقویت «خود الهی گونه»، تجربة دینی و نیایش، موجب ایجاد احساس ارتباط اجتماعی فرد با خدا می شود. این ارتباط، از جهاتی شبیه به ارتباط با انسان هاست که موجب خشنودی فرد در زندگی با مردم، و همچنین در زندگی زناشویی می شود. از جمله مفاهیم مطرح در تحلیل ارتباط محاوره ای، درک، همدلی، مسئولیت پذیری و رضایت است (Stewart & Joines, 2009, p:63). در نتیجة آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای، افراد توانایی بالایی برای بهبود در روابط و تعاملات خود کسب می کنند و در نتیجه، رضایت بیشتری از روابط زناشویی خویش خواهند داشت. کنگ در پژوهش خود به این نتیجه دست یافت که الگوی ارتباط سازندة متقابل، یکی از حفاظت کننده ترین عوامل در برابر استرس، و زمینه ساز ایجاد رضایت و پایداری زناشویی است (Kong, 2005, p. 991-995). کیم و دیگران در پژوهش خود نشان دادند که عمل به باورهای دینی، با هیجان ها و عواطف مثبت، مانند خوش خلقی، شادکامی، مهربانی، اعتماد به نفس، توجه و آرامش، رابطة مثبت دارد (Kim, & Others, 2004, p. 17). حمیدی پور و همکاران (1389) در پژوهشی، به بررسی تأثیر زوج درمانی گروهی مبتنی بر بخشش بر رضایت زناشویی پرداختند. نتایج نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، هم در رضایت زناشویی و هم در مهارت بخشش، در مرحلة پیگیری، پیشرفت معنا داری داشته است. نظری و همکاران (1390) به بررسی مقایسة اثربخشی زوج درمانی شناختی رفتاری غنی شده و زوج درمانی تلفیقی رفتاری در افزایش رضایت زناشویی پرداختند. نتایج نشان داد که هر دو شیوه بر افزایش رضایت زناشویی مؤثر بوده اند. نتایج پژوهش روحانی و معنوی پور (1387) که به بررسی رابطة عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی پرداخته اند، نشان داد که دین داری و شادکامی با رضایت زناشویی، همبستگی مثبت معنا داری دارند. مولینز و همکاران در پژوهشی به بررسی رابطة عمل به باورهای دینی با رضایت زناشویی و شادکامی پرداختند. یافته ها حاکی از این بود که دین داری به گونه ای معنادار با میزان عشق و محبت و شادکامی همسران همبستگی دارد (Mullins, et al, 2001, p. 43-67).جانسون و همکاران در مطالعة خود به این نتیجه دست یافتند که دین موجب کاهش تعارضات زناشویی و بهبود سلامت روان زوجین می شود (Johnson et al, 2005, p. 15-27). در پژوهشی، به مقایسة اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی و گروه درمانی شناختی رفتاری کلاسیک بر کیفیت ارتباط زناشویی بانوان پرداخته شد. نتایج حاکی از آن بود که اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی، در مقایسه با گروه درمانی شناختی رفتاری کلاسیک، در افزایش کیفیت ارتباط زناشویی بانوان، به گونه ای معنادار مؤثر بوده است (زادهوش و همکاران ،1390). بوهولست (2003، به نقل از شفیع آبادی، 1389) تأثیر گروه درمانی TA را بر رضایت زناشویی بررسی کرد و به نتایج معنا داری دست یافت. در پژوهش های همامسی (2005)، کورت و دوران(2005) و برابری (2002) اثربخشی درمان TA بر رضایت زناشویی، معنادار بوده است. همان گونه که از مطالعات برمی آید، خانواده نخستین و محکم ترین نهاد اجتماعی است که طی سالیان سال پایدار می ماند. یکی از دلایل بروز تعارضات زناشویی و مشکلات زوجین، عدم برخورداری زوج ها از مهارت های ارتباطی است. با توجه به پیشینة یادشده دربارة تأثیر تحلیل ارتباط محاوره ای بر زندگی زناشویی، و ازآنجا که عدم ارتباط صحیح، در اغلب موارد موجبات طلاق و جدایی زوج ها را فراهم می کند و با عنایت به نقش بنیادی مذهب و دین داری در زندگی زناشویی و رابطة زوجین، بر آن شدیم تا اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای را بر میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی مورد مطالعه قرار دهیم. مجموعه ای غنی، اما پیچیده از روابط بین پس زمینة خانوادگی و زندگی مذهبی و روحانی وجود دارد (Ellison, et al, 2010, p. 538–551). شرکات، پس از انجام مطالعات خود به این نتیجه دست یافت که اختلافات دینی بین اعضای خانواده موجب بروز مشکلاتی برای ادامه زندگی زناشویی می شود که این مسئله خود به کاهش رضایت زناشویی و افزایش تعارضات و اختلافات زناشویی و نیز طلاق می انجامد (Sherkat, 2004, p. 47-55). پژوهش ها نشان می دهند که بین باورهای دینی و رضایت زناشویی، رابطة مثبت معنا داری وجود دارد (Mullins, et al, 2001, p. 43-67؛ نیکویی و سیف، 1384). جریگان و ناک (نقل از: روحانی و معنوی پور، 1388) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که دین بهترین عامل ثبات و پایداری در ازدواج و زندگی زناشویی است. در طول سال های اخیر، پژوهش های مختلفی در زمینة رابطة مذهب و متغیرهای زندگی زناشویی صورت گرفته است (روحانی و معنوی پور،1388؛ Giblin, 1994, p. 48-53؛Mullins, 2001, p. 43-67 ). ماهونی و همکاران در پژوهش های خود به این نتیجه رسیدند که عمل به باورهای دینی موجب مشارکت کلامی، افزایش شادکامی، کاهش چشمگیر پرخاشگری کلامی و تعارض ها و اختلافات زناشویی شده و در نهایت، سبب فزونی رضایت زناشویی گردیده است (Mahoney, & Others, 2002, p. 17). ماهنی و دیگران به بررسی نقش سازه های دوری و نزدیکی مذهبی در کنش های زناشویی پرداختند (Mahoney, et al, 2003, p. 321-338). نتایج حاکی از آن بود که هم در زنان و هم در مردان، متغیرهای سازه های نزدیکی به مذهب، مستقیماً در انسجام ازدواج منعکس می شود و با سازگاری کلی تر در ازدواج، منافع دریافتی، تعارضات زناشویی کمتر، همکاری و نزدیکی کلامی بیشتر، استفادة کمتر از پرخاشگری کلامی و به بن بست نرسیدن در مواقع عدم توافق، همبستگی دارد. روش پژوهش پژوهش حاضر، یک طرح آزمایشی با پیش آزمون ـ پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. در این طرح، یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل وجود دارد. پیش از اجرای آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای (TA) مذهب محور، آزمون های عشق و علاقه، احترام به همسر، و رضایت زناشویی، به عنوان پیش آزمون از هر دو گروه آزمایش و کنترل گرفته شد. سپس به گروه آزمایش، تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور آموزش داده شد؛ اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام دورة آموزش، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. آزمون پیگیری نیز پس از گذشت سه ماه از اجرای پس آزمون، روی هر دو گروه اجرا شد. جامعه، نمونه و روش نمونه گیری: جامعة پژوهش حاضر، همة زوج های با مشکلات خانوادگی مراجعه کننده به مرکز مشاورة محقق در سال90-1389 می باشند. به منظور انتخاب نمونه از میان این زوج ها، با استفاده از نمونه گیری در دسترس و در نظر گرفتن متغیرهای موردنظر پژوهش، مانند طول مدت ازدواج، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، و اجرای پرسش نامة عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی، تعداد سی زوج انتخاب، و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. روند اجرای پژوهش: پس از مشخص شدن نمونة مورد بررسی بر اساس مراجعة زوج ها و انجام مصاحبه و اجرای پرسش نامه های عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی از همة زوج های انتخاب شده، برای گروه آزمایش و گروه کنترل، پیش آزمون عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی برگزار شد. سپس هریک از زوج های گروه آزمایش، با هم به مدت هشت جلسة 45 دقیقه ای تحت آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای قرار گرفتند. بلافاصله بعد از پایان مداخله، از هر دو گروه آزمایش و کنترل، پس آزمون در متغیرهای مورد مطالعه به عمل آمد و پس از گذشت سه ماه نیز آزمون پیگیری اجرا شد. ابزار پژوهش: در این پژوهش، از سه ابزار استفاده شد که عبارت اند از: الف) مقیاس عشق و علاقه: این پرسش نامه توسط دانش و حیدریان (1385) ساخته شده است که عشق و علاقه به همسر را می سنجد. این پرسش نامه، برگرفته از پرسش نامة معیار عشق ـ که در دانشگاه نورس استرن بوستون تهیه شده ـ و آزمون ارزیابی میزان علاقة همسر بارون و رابرت است. پرسش نامة یادشده دارای پانزده ماده است که هر ماده بر روی یک طیف پنج درجه ای از نوع لیکرت نمره گذاری می شود. پایین ترین نمرة آزمودنی در هر پرسش 1، و بالاترین نمره در کل پرسش نامه، 75 امتیاز است. روایی این پرسش نامه توسط دکتر عصمت دانش، دکتر حیدرعلی هومن، دکتر هادی بهرامی، دکترغلامرضا نفیسی و دکتر حسین رضابخش مطالعه گردید و مناسب تشخیص داده شد (دانش و حیدریان، 1385). برای تعیین پایایی (اعتبار) پرسش نامه نیز از طرح آزمایشی پرسش نامه بر روی یک گروه شانزده نفری از زنان و مردان اجرا شد و آلفای کرونباخ آن 98/0 به دست آمد (همان). پایایی (اعتبار) این پرسش نامه در پژوهش حاضر، با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 91/0 به دست آمده است. ب) پرسش نامة احترام به همسر: این پرسش نامه توسط دانش و حیدریان (1385) ساخته شده است که احترام به همسر را مورد سنجش قرار می دهد. این پرسش نامه بر پایة ارزش قائل شدن برای امور زیر ساخته شده است: 1. صحبت ها؛ 2. افکار؛ 3. نیازهای جسمانی؛ 4. نیازهای روانی؛ 5. حساسیت های روانی؛ 6. غم ها و شادی ها؛ 7. وسایل و اشیای مربوطه؛ 8. محترمانه رفتار کردن با همسر؛ 9. افکار و احساسات درونی، مبنی بر احترام یا عدم احترام به همسر. این پرسش نامه دارای 47 ماده است که هر ماده بر روی یک طیف پنج درجه ای از نوع لیکرت نمره گذاری می شود. پایین ترین نمرة آزمودنی در هر پرسش 1، و بالاترین نمره در کل پرسش نامه، 235 امتیاز است. برای تعیین پایایی (اعتبار)، طرح پیش آزمایشی پرسش نامه، بر روی یک گروه شانزده نفری، شامل هشت نفر زن و هشت نفر مرد، اجرا شد و آلفای کرونباخ آن 97/0 به دست آمد. در این پژوهش، پایایی (اعتبار) این پرسش نامه در پژوهش حاضر، با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 86/0 محاسبه شده است. ج) پرسش نامة رضایت زناشویی انریچ: این پرسش نامه به مثابه یک ابزار معتبر، در پژوهش های متنوعی برای سنجش رضایت زناشویی استفاده شده است.اولسون و اولسون (1997) که از این پرسش نامه برای بررسی رضایت زناشویی استفاده کردند، معتقدند این مقیاس به تغییراتی که در طول دورة حیات آدمی رخ می دهد، مربوط می شود و در این خصوص، به تغییراتی که در خانواده به وجود می آید نیز حساس است. این پرسش نامه دارای 115 ماده می باشد و از دوازده خرده مقیاس تشکیل شده است. در این پژوهش، از فرم کوتاه این پرسش نامه که شامل 47 پرسش می باشد و توسط سلیمانیان (1373) اعتباریابی شده است، استفاده گردید، که همان دوازده خرده مقیاس را شامل می شود. این خرده مقیاس ها عبارت اند از: 1. تحریف آرمانی؛ 2. رضایت زناشویی؛ 3. مسائل شخصیتی؛ 4. ارتباط؛ 5. حل تعارض؛ 6. مدیریت مالی؛ 7. اوقات فراغت؛ 8. رابطة جنسی؛ 9. فرزندان؛ 10. خانواده و دوستان؛ 11. نقش های مساوات طلبی؛ 12. جهت گیری مذهبی. برای هریک از ماده های این پرسش نامه، پنج گزینه به صورت طیف لیکرت منظور شده است که از 1 تا 5 نمره گذاری می شوند. پایایی این پرسش نامه در یک گروه یازده نفری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 95/0 محاسبه شد که نشان دهندة اعتبار بالای این پرسش نامه است (سلیمانیان، 1373). همچنین در پژوهشی دیگر، پایایی این پرسش نامه به روش آلفای کرونباخ، 92/0 محاسبه گردید (عطاری و دیگران، 1386). پایایی (اعتبار) این پرسش نامه در پژوهش حاضر، با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 95/0 به دست آمد. یافته های پژوهش در پژوهش حاضر، برای آزمون فرضیه ها وتعیین معنا داری تفاوت بین نمره های گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی، از روش تجزیه و تحلیل کواریانس چند متغیری (MANCOVA) استفاده شد. جدول 1، میانگین و انحراف معیار نمره های عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی آزمودنی های دو گروه آزمایش و کنترل را در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری نشان می دهد. جدول 1. میانگین و انحراف معیار نمره های عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی آزمودنی های دو گروه آزمایش و کنترل، در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری رضایت زناشویی احترام به همسر عشق و علاقه شاخص های آماری گروه ها مرحله انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین انحراف معیار میانگین 2/83 49/46 2/14 98/08 3/81 25/12 آزمایش پیش آزمون 2/35 51/21 1/66 99/13 1/97 26/44 کنترل 2/21 125/12 3/49 192/16 1/23 69/03 آزمایش پس آزمون 1/96 59/12 4/21 111/02 2/66 25/97 کنترل 2/99 126/47 4/65 199/25 2/45 70/87 آزمایش پیگیری 3/45 60/23 2/26 107/23 3/06 27/12 کنترل همان گونه که در جدول 1 دیده می شود، میانگین و انحراف معیار نمرة عشق و علاقه در مرحلة پیش آزمون، برای گروه آزمایش به ترتیب 12/25 و 81/3 و برای گروه کنترل 44/26 و 97/1 است. میانگین و انحراف معیار نمرة عشق و علاقه در مرحلة پس آزمون، برای گروه آزمایش به ترتیب 03/69 و 23/1 و برای گروه کنترل 97/25 و 66/2 است. در مرحلة پیگیری نیز میانگین و انحراف معیار نمرة عشق و علاقه، برای گروه آزمایش به ترتیب 87/70 و 45/2، و برای گروه کنترل 12/27 و 06/3 می باشد؛ یعنی نمرة عشق و علاقة گروه آزمایش در پس آزمون، نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است و این افزایش، در مرحله پیگیری همچنان ادامه داشت. همچنین میانگین و انحراف معیار نمرة احترام به همسر در مرحلة پیش آزمون برای گروه آزمایش به ترتیب 08/98 و 14/2 و برای گروه کنترل 13/99 و 66/1 است. میانگین و انحراف معیار نمرة احترام به همسر در مرحلة پس آزمون، برای گروه آزمایش به ترتیب 16/192 و 49/3 و برای گروه کنترل 02/111 و 12/4 است. در مرحلة پیگیری نیز میانگین و انحراف معیار نمرة احترام به همسر، برای گروه آزمایش به ترتیب 25/199 و 65/4 و برای گروه کنترل 23/107 و 26/2 می باشد؛ یعنی نمرة احترام به همسر گروه آزمایش در پس آزمون، نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است و این افزایش، در مرحلة پیگیری همچنان ادامه داشت. همچنین میانگین و انحراف معیار نمرة رضایت زناشویی در مرحلة پیش آزمون، برای گروه آزمایش به ترتیب 46/49 و 83/2 و برای گروه کنترل 21/51 و 35/2 است. میانگین و انحراف معیار نمرة رضایت زناشویی در مرحلة پس آزمون، برای گروه آزمایش به ترتیب 12/125 و 21/2 و برای گروه کنترل 12/59 و 96/1 است. در مرحلة پیگیری نیز میانگین و انحراف معیار نمرة رضایت زناشویی، برای گروه آزمایش به ترتیب 47/126 و 99/2 و برای گروه کنترل 23/60 و 45/3 می باشد؛ یعنی نمرة رضایت زناشویی گروه آزمایش در پس آزمون، نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است و این افزایش در مرحلة پیگیری همچنان ادامه داشت. در این پژوهش، پیش از تحلیل داده ها برای بررسی همگنی واریانس متغیرها، از آزمون لوین استفاده شد. جدول 2، آزمون همگنی واریانس های لوین را در گروه های آزمایش و کنترل، بر اساس متغیرهای عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی نشان می دهد. جدول 2. آزمون همگنی واریانس های لوین در گروه های آزمایش و کنترل، بر اساس متغیرهای عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی در مرحلة پیش آزمون سطح P نسبت F درجة آزادی کامل درجة آزادی (1) متغیرها 0/11 7/457 28 1 عشق و علاقه 0/25 1/197 28 1 احترام به همسر 0/73 0/108 28 1 رضایت زناشویی همان گونه که در جدول 2 دیده می شود، نتایج آزمون همگنی واریانس های گروه های آزمایش و کنترل در رابطه با متغیرهای وابسته نشان می دهد که نسبت پیش آزمون و پس آزمون متغیرهای عشق و علاقه، رضایت زناشویی و احترام به همسر، معنا دار نیست. بنابراین واریانس های گروه آزمایش و کنترل، یک سان است. این یافته به پژوهشگر اجازه می دهد تا فرض کند که واریانس ها برابر هستند. جدول 3، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مانکوا را بر روی میانگین نمره های پس آزمون عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون نشان می دهد. جدول 3. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مانکوا بر روی میانگین نمره های پس آزمون عشق و علاقه، حترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون سطح معنا داری (P) df خطا df فرضیه F مقدار نام آزمون 0/001 23 3 7/634 0/453 اثر پیلایی 0/001 23 3 7/634 0/527 لامبدای ویلکز 0/001 23 3 7/634 0/766 اثر هتلینگ 0/001 23 3 7/634 0/766 بزرگ ترین ریشه روی مندرجات جدول 3 نشان می دهد که بین گروه آزمایش و کنترل، از لحاظ متغیرهای وابسته در سطح 001/0>p تفاوت معنا داری وجود دارد. بر این اساس می توان بیان داشت که حداقل در یکی از متغیرهای وابسته (عشق و علاقه، رضایت زناشویی و احترام به همسر)، بین دو گروه تفاوت معنا داری وجود دارد. جهت پی بردن به این تفاوت، سه تحلیل کواریانس در متن مانکوا انجام گرفت که نتایج آن در جدول 3 وجود دارد. جدول 4، نتایج حاصل از تحلیل کواریانس در متن مانکوا را بر روی میانگین نمره های پس آزمون عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه های آزمایش و کنترل نشان می دهد. جدول 4. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس در متن مانکوا بر روی میانگین نمره های پس آزمون عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه های آزمایش و کنترل سطح معناداری (P) F میانگین مجذورات df مجموع مجذورات متغیر وابسته 0/001 17/96 473/37 1 473/37 عشق و علاقه 0/001 19/21 561/09 1 561/09 احترام به همسر 0/001 19/908 593/71 1 593/71 رضایت زناشویی با توجه به مندرجات جدول 4 دیده می شود که تفاوت بین گروه های آزمایش و کنترل در پس آزمون، از لحاظ متغیرهای عشق و علاقه، رضایت زناشویی و احترام به همسر در سطح 001/0>p معنا دار است. بر این اساس می توان بیان داشت که روش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور (TA) باعث افزایش میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل شده است. جدول 5، نتایج حاصل از تحلیل کواریانس در متن مانکوا را بر روی میانگین نمره های پیگیری عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون نشان می دهد. جدول 5. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس در متن مانکوا بر روی میانگین نمره های پیگیری عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشوییِ آزمودنی های گروه های آزمایش و کنترل با کنترل پیش آزمون سطح معنا داری (P) F میانگین مجذورات df مجموع مجذورات متغیر وابسته 0/001 16/92 492/261 1 492/261 عشق و علاقه 0/001 17/97 735/197 1 735/197 احترام به همسر 0/001 2/302 843/121 1 843/121 رضایت زناشویی چنان که در جدول 5 دیده می شود، تفاوت بین گروه های آزمایش و کنترل در مرحلة پیگیری، از لحاظ متغیرهای عشق و علاقه، رضایت زناشویی و احترام به همسر در سطح 001/0>p معنا دار است. بر این اساس می توان بیان داشت که روش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور (TA) باعث افزایش میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی گروه آزمایش در مرحلة پیگیری سه ماهه شده است. بحث و نتیجه گیری خانواده جوهره ای زنده و در حال تغییر است که با استفاده از اعضای خویش و در جریان ارتباط دائمی تعاملی طرح دار با یکدیگر، یک کل را سازمان دهی می کند و در طول زمان و مکان گسترش می یابد. خانواده شبکه ای از روابط درهم تنیده است که از پیوند مرد و زن بنا شده است. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور بر میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی انجام شد. یافته ها نشان داد که تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور باعث افزایش میزان عشق و علاقه، احترام به همسر و رضایت زناشویی در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل شده و این نتایج در پیگیری حفظ گردیده است. یافته های این پژوهش با نتایج تحقیقات هماسی (2005)، کورد و دوارن (2005)، برابری (2002)، بوهولست (نقل از شفیع آبادی و دیگران، 1389)، کنگ (2005) و کرادوک (2007) همسو می باشد. در تبیین این نتیجه می توان گفت که بسیاری از مشکلات زناشویی، حاصل عدم ارتباط صحیح کلامی و غیرکلامی زوجین با یکدیگر است. تجربیات بالینی پژوهشگر نشان می دهد که معمولاً زوجین در ارتباط محاوره ای، اغلب تابع «من کودک» شخصیت خویش اند؛ به عبارتی دیگر، پیام های محاوره ای و ارتباطی به صورت تکانشی و هیجانی، و بدون در نظر گرفتن پیامد حاصل بر رفتار همسر، و عاری از تفکر و تنظیم هیجانی است؛ یا اینکه تابع «من والد» شخصیت خویش اند که پیام های ایشان در این بعد، معمولاً انتقام جویانه، سلطه طلبانه و آمرانه است. مسلماً چنین ارتباطاتی معیوب است و به کاهش عشق و علاقه، احترام به همسر و در نهایت، عدم رضایتمندی زناشویی می انجامد. اگرچه استفاده از روش درمانی تحلیل ارتباط محاوره ای (TA) کلاسیک، بی تأثیر نیست. اما اگر آمیزه های فرهنگی و اعتقادات معنوی و مذهبی با این نوع درمان تلفیق شوند، اثرات بسیار سودمندی خواهد داشت. در روش TA کلاسیک، فقط به زوجین آموزش می دهند که تنظیم هیجانی داشته باشند و تلاش کنند ُبعدی از شخصیت را که مبتنی بر کنترل هیجان و در نظر گرفتن پیامد رفتار و استفاده از تفکر و منطق درست در ارتباطات محاوره ای است، به کار گیرند؛ اما در روش TA مدهب محور این شرایط را برای زوجین فراهم می کنیم که در هر زمینه خالق هستی را ناظر بر رفتار و اعمال خویش ببینند. در نتیجه، کلام و هیجان تنظیم خواهد شد و به کار بردن کلمات محترمانه و محبت آمیز، و ارتباطات درست با زوج از بُعد «بالغ» و کنترل «والد» و «کودک»، تأثیر مثبتی بر تداوم ازدواج، رضایت همسر و فرزندان خواهد گذاشت. با استفاده از تحلیل محاوره ای مذهب محور زوجین پی می برند که تلاش آنها برای برقراری ارتباط محترمانه با یکدیگر، با اجر معنوی و رضایت الهی همراه است. در نتیجه، انتظار بازتاب معنوی از سوی پروردگار، اثرات بیشتری بر تغییر رفتار آنها خواهد گذاشت. بر اساس آموزه های رویکرد تحلیل ارتباط محاوره ای، فرد به عنوان یک سیستم پویا، در حال ارتباط و تبادل اطلاعات با سیستم های دیگر مورد تأکید می باشد. از این رو، آموزه های ارتباطی TA مذهب محور، برای بهبود تبادلات میان افراد، از جمله زن و شوهر مناسب به نظر می رسد. به بیان دیگر، همان گونه که گریف بیان می کند، ارتباط مؤثر و کارآمد میان زن و شوهر، مهم ترین جنبة خانواده های دارای عملکرد مطلوب است؛ ولی ازآنجاکه ارتباط در دو سطح کلامی و غیرکلامی روی می دهد، یکی از دلایل اصلی اختلافات زناشویی، ناهماهنگی پیام هایی است که به طور هم زمان توسط این دو سطح منتقل می شوند. تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور با آموزش تحلیل روابط، بخصوص انواع روابط مکمل، متقاطع و نهفتة مبتنی بر دستورهای الهی و اسلامی موجود در قرآن و احادیث، زوج ها را با برقراری ارتباط مؤثر آشنا می سازد؛ به عبارتی دیگر، زوجین را به مهارت های ارتباطی مناسبی مجهز می سازد تا با تشخیص حالات من، به ویژه با توجه به سرنخ های کلامی و غیرکلامی، بتوانند ارتباط مناسبی را با یکدیگر برقرار کنند. به علاوه با استفاده از تکنیک های پس راندن «والد» طرف مقابل، بتوانند در موقعیت های احتمالی تعارض زا به خوبی و با نظارت «بالغِ» تقویت شدة خود، موقعیت را اداره کنند و شرایط را برای برقراری روابط سازنده فراهم سازند (پروچاسکا، 1999، ص 272-266). ارتباط خوب همسران، آنها را قادر می سازد تا نیازها و علایق خود را با هم در میان گذارند و از عهدة حل مشکلات و مسائل گریز ناپذیر در خانواده برآیند. فقدان مهارت های ارتباطی لازم، امکان چنین عملکردی را از خانواده و زوجین سلب می کند و روابط صمیمانة آنها را به رابطه ای موازی و بدون صمیمیت بدل می سازد. تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور با بهبود ارتباطات بین زوجین باعث می شود که همسران نیازهایشان را مطرح کنند یا در ارتباط با یکدیگر به نیازهایشان پی ببرند؛ در صورت عدم وجود مهارت های ارتباطی مناسب، زوجین به راه حل مناسبی برای دستیابی به نیازهایشان نمی رسند. این امر موجب شکل گیری استرس، ناکامی، سرخوردگی، خشم و در نهایت، د ل زدگی و کاهش کیفیت زندگی می شود. نظریة تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور از نظریاتی است که به روابط بین فردی و واکنش متقابل افراد به یکدیگر توجه دارد و در زمینة مسائل بین فردی، راهکارهایی ارائه داده است. از طریق این درمان می توان ارتباطات همسران را بهبود بخشید. در اصل، تحلیل ارتباط محاوره ای، یک حد میانه بین سنت تحلیلی با تأکید بر مکانیسم های روانی، سایق ها، روابط انتقالی و گرایش به تمرکز بر حل و فصل عمیق تعارضات بیمار، و رویکردهای رفتاری و روابط مدار است که وجه مشخص بسیاری از سیستم های خانواده های امروزی می باشد. هنگامی که زن و شوهر از سه حالت من آگاهی یافتند، می توانند بین منابع متعدد افکارشان تمایز قائل شوند و انواع احساساتشان را تشخیص دهند. آنان در این صورت می دانند که هر کدام از احساسات، انتظارات، تفکرات و رفتارهای آنها، از کدام یک از حالات من آنها سرچشمه می گیرد. با استفاده از این روش، زوج ها قادر می شوند حالت من بالغ خویش را از خواست ها و تأثیرات مخرب و نامطلوب من والدینی که دستور دهنده، سرزنش کننده، تقلید گر و انتقادگر است، و من کودکی را که احساساتی، وابسته، تکانشی، غیرمنطقی و غیر مسئولانه و کودکانه است، آزاد کنند و از این طریق، تغییرات رفتاری مطلوب و واقع بینانه ای را در خویشتن به وجود آورند (Bern, 2007, p. 5-98). در مجموع به نظر می رسد که آموزه های تحلیل تبادلی مذهب محور، با افزایش توانمندی های زوج ها در مهارت های ارتباطی و ایجاد نیات و انگیزه های مثبت نسبت به یکدیگر، بهبود مهارت های حل مسئله و مهارت های هیجانی، اصلاح عملکردهای شناختی و افزایش خودافشا سازی و صمیمیت، و در عین حال افزایش تفرد و تحقق خویشتن و نیز کمک برای رسیدن به استقلال و خودرهبری، می تواند به بهبود کیفیت ازدواج و ارتقای سطح رضایتمندی زناشویی زوجین بیانجامد (ترکان و دیگران، 1385). با توجه به نتایج پژوهش های پیشین و نتیجه ای که از پژوهش حاضر به دست آمد، می توان گفت که آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور، در کاهش عوامل آسیب زا که به سردی روابط بین زوجین یا اعضای خانوادة ایشان می انجامد، مؤثر واقع می شود. و اگر این آموزش به صورت گروهی و شرکت جستن اعضای خانواده صورت پذیرد، بررسی زیرسیستم های خانواده و مرزهای ارتباطی خانوادگی نیز امکان پذیر می گردد که خود می تواند در پیشگیری از بسیاری از آسیب های احتمالی آتی مؤثر شود. پیوست مقاله شرح جلسات آموزش تحلیل ارتباط محاوره ای مذهب محور جلسة اول: معرفی اعضا به همدیگر؛ تبیین مقررات و اهداف گروه از سوی رهبر؛ بیان اهمیت رازداری در گروه؛ آشنا ساختن افراد با سه بُعد من (والد، بالغ و کودک) در شخصیت خود؛ و خودشناسی و تقویت بعد بالغ در افراد. جلسة دوم: ایفای نقش «والد» در روابط بین فردی و آموزش به هریک از افراد در تقویت جنبه های معنوی و عقیدتی؛ اهمیت گذشت، صبر و بردباری؛ وقوف بر سه بُعد «والد»، «بالغ» و «کودک»؛ تنظیم رفتار و درک مفهوم بخشندگی و گذشت؛ و انجام تکالیف خانگی. جلسة سوم: تمرین ارتباط متقابل مبتنی بر ارزش های اسلامی با توجه به تجسم حضور پروردگار در هر لحظه و نظارت همه جانبه بر اعمال انسان و بازخورد پروردگار به انسان در قالب امدادهای غیبی؛ حل مشکلات با عنایت به رحمت الهی؛ تقویت این جنبه در ارتباط محاوره ای کلامی و غیر کلامی بین فردی؛ و انجام تکالیف خانگی در این خصوص. جلسة چهارم: تبیین ضرورت تقویت «بالغ» به عنوان مسئول اجرایی شخصیت و به کارگیری آموزش و ارزش های الهی در این راستا؛ و ضرورت کنترل جنبه های تکانشی و منفی «والد» و «کودک»، جلسة پنجم: مشارکت اعضا در تمرکز بر تبادلات بین فردی مبتنی بر مهر و محبت و عطوفت و رحمت الهی؛ بحث پیرامون لزوم تنظیم محاوره ای کلامی و غیرکلامی؛ نوازش های مطلوب و مناسب از خود و دیگران؛ تأکید بر تفاوت میان سرزنش و نوازش؛ و ثبت پیامد های آن در موقعیت واقعی زندگی به عنوان تکالیف خانگی. جلسة ششم: آشنا ساختن اعضای گروه با مراسم و مناسک مذهبی و نیایش؛ تقویت ارتباط حسنه با یکدیگر و افراد خارج از گروه در مناسبات اجتماعی و بین فردی؛ لزوم اجتناب از پیام های کلامی و غیرکلامی متقاطع و ناکارآمد، و توجه به تأثیرات منفی آنها در زندگی افراد و ایجاد مشکل در حل مسائل در زمینه های مختلف زندگی؛ افزایش صمیمیت و عطوفت و مهربانی با یکدیگر؛ و انجام تکالیف خانگی در این زمینه. جلسة هفتم: لزوم تصمیم گیری های این مکانی و این زمانی توسط «بالغ»؛ آشنا کردن اعضا با وضعیت های زندگی و بررسی تجربیاتی که مبتنی بر «والد» و «کودک» است درحالی که «بالغ» ضعیف شده و این امر به شکست و اشکال در حل مسئله انجامیده است. جلسة هشتم: توضیح مفهوم «بالغ وحدت یافتة الهی» و ضرورت دستیابی به آن؛ افزایش صمیمیت و مهربانی؛ نظارت بر رفتار؛ تقویت و کنترل خویشتن در تنظیم هیجان ها؛ کنترل دخالت و آلودگی «بالغ» به واسطة غلبة «والد» و «کودک»؛ کنترل آگاهانة حالات من توسط «بالغ» به عنوان مسئول اجرایی شخصیت؛ اهمیت اجرا کردن نوازش ها و رفتار محبت آمیز انسانی؛ الهام از سیرة پیامبران و احادیث و قرآن در این زمینه و به منظور تقویت بیشتر «بالغ» و اجرای آن در زندگی خانوادگی؛ و انجام تکالیف خانگی و استمرار در اجرا در صورت نیاز. منابع بخشایش، علیرضا و مهناز مرتضوی، «رابطة رضایت جنسی، سلامت عمومی و رضایت زناشویی در زوجین» (1388)، روان شناسی کاربردی، ش 4(12)، ص 73- 85. پروچاسکا، جیمز او. و جان سی نورکراس (1999)، نظریه های روان درمانی، ترجمة یحیی سید محمدی، تهران، رشد. ترکان، هاجر و دیگران، «بررسی اثربخشی گروه درمانی به شیوه تحلیل تبادلی بر رضایت زناشویی» (1385)، خانواده پژوهی، ش 2(8)، ص 383- 403. حمیدی پور، رحیم و دیگران، «تأثیر ذوج درمانی گروهی مبتنی بر بخشش بر رضایت زناشویی» (1389)، مطالعات زنان، ش 8(4)، ص 49-72. دانش، عصمت و مریم حیدریان، «رابطه علاقه و احترام متقابل با رضایت زناشویی همسران در شهرستان قم» (1385)، تازه ها و پژوهش های مشاوره، ش 5(18)، ص 59- 76. روحانی، عباس و داود معنوی پور، «رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه» (1388)، دانش و پژوهش در روان شناسی، ش 35، ص 189- 206. زادهوش، سمیه و دیگران، «مقایسه اثربخشی گروه درمانی شناختی رفتاری همراه با توصیه های مذهبی و گروه درمانی شناختی رفتاری کلاسیک بر کیفیت ارتباط زناشویی»، (1389)، خانواده پژوهی، ش 7(25)، ص 5- 68. سلیمانیان، عباس (1373)، بررسی تأثیر تفکرات غیرمنطقی بر اساس رویکرد شناختی بر نارضایتی زناشویی، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، تهران، دانشگاه تربیت معلم. سیاوشی، حسین و شکوه نوابی نژاد، «رابطة بین الگوهای ارتباط زناشویی و باورهای غیرمنطقی دبیران دبیرستان های شهر ملایر» (1384)، تازه ها و پژوهش های مشاوره، ش 4(1)، ص 9- 34. شفیع آبادی، عبدالله و دیگران، «مقایسة اثربخشی دو رویکرد تحلیل ارتباط متقابل (TA) و راه حل مدار در تغییر سطح رضایت زناشویی زنان متاهل شاغل تهران» (1389)، زن و جامعه، ش 1(3)، ص 21- 40. شولتز، دوان پی و شولتز، سیدنی آلن (2005)، نظریه های شخصیت، ترجمة یحیی سید محمدی، تهران، ویرایش. عبدالملکی، سعید، «در مصائب شکست عشقی» (1387)، بهداشت روان، ش 26، ص50- 53. عزیزی، پریسا (1386)، بررسی اثربخشی درمان گروهی با رویکرد تحلیل ارتباط محاوره ای برن بر کاهش تعارضات زناشویی زنان شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات. عطاری، یوسفعلی و دیگران، «بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و عوامل فردی- خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره های دولتی شهر اهواز» (1386)، علوم تربیتی و روان شناسی، ش 3(13)، ص 81- 108. نظری، وکیل و دیگران، «مقایسه زوج درمانی غنی شده و زوج درمانی تلفیقی رفتاری در افزایش رضایت زناشویی» (1390)، پژوهش های نوین روان شناختی، ش 6(22)، ص 149- 175. نوابی نژاد، شکوه (1377)، ویژگی ها و شرایط لازم دختر و پسر برای ازدواج، جوان و تشکیل خانواده، تهران، انجمن اولیاء و مربیان. نیکویی، مریم و سوسن سیف، «بررسی رابطه دینداری با رضایت زناشویی» (1384)، تازه ها و پژوهش های مشاوره، ش 13(4)، ص 61- 79. Ahmadi, K., et al, (2010). Effect of family problem problem Soving on marital Satisfaction.journal of Applied Science, 1(8),p: 682-687. Bern, E. (2007). Transactional analysis. 1st ed, New York: Valentine Books Press; 1998,p: 5-98. Chapman, A. (2007). Eric Berne’s transactional analysis parent adult child model,theory and history article [On-line]. Available: http: //www. business balls. com/transact. Html Craddoc, A. E. (2007). Relationship between attitudinal similarity couples satisfaction in married and de factor couples. Australian Journal of psychology, 43, p. 11-16. DePaul, N. (2006). Healthy family functioning relationship advice & relationship tips.Council for Relationships, 2)15), p. 382-680. Edalati, A., & Redzuaun, M. (2010).perception of Women towards Family values and Their Marital Satis Faction. Journal of American Science, 6(4), p. 132-137. Ellison, C. G., et al. (2010).The effects of parental marital discord and divorce on the religious and spiritual lives of young adults. Journal Social Science Research, 40, p. 538–551. Fisher, H. E. (2006). The drive to love. In: Sternbery, R & Weis, K. (Eds). The new Psychology of love (p.87-115) New Haven: Yale university press. Giblin, P. (1994). Communication in marriage and family.Journal of family therapy, 2(1), p. 48-53. Huber, C. H., Navarro, R. L., Womble, M. W., & Mumme, f. l. (2010). Family Resilience and midlife Marital satisfaction. The family journal: Counseling and Therapy for Couples and families,33,p: 347-456 Johnson, d. m., , et al. (2005).Problem-Solving Skills and Affective expressions as predictors of change in marital satisfaction. Journal of consulting and clinical psychology, 73(1), p. 15-27. Kim, Y. M. & Others. (2004). Spirituality and effect: A function of changes in religious affiliation.Journal of family psychology, 13(3), p. 17 Kong, S. S. (2005). A marital-relationship enhancement program for couples:Randomized controlled trail. USA, Department of nursing, soonchunhyanguniversity, chonan city, [email protected]. 35, p. 991-995 Larson, J. H., & Holman, T. B. (1994).Premarital predictors of marital quality and stability.Family Relations, 43(2), p. 228-237. Mahoney, A. & Others. (2002). Marriage and the spiritual realm: the role of primal and distal religious constructs in marital functioning. Journal of family psychology, 13(3), p. 17. Mahoney, A., Pargament, K. I., Jewell, T., Swank, A. B., Scotte, E., Emery, E., & Rye, M. (2003). The role of proximal distal religious constructs in marital functioning. Journal of Family Psychology, 13(3), p. 321-338. Mohammadi, M., esmaeily, M., & Nik, A. (2010).The effectiveness of group consultation in the method of transactional analysis over the student’s communicative skills.Procedia Social and Behavioral, 5, p. 1490–1492. Morrison, D. R. (2000).Communication skill and marital satisfaction.Journal of marrage and the family, 23(3), p. 25-37. Mullins, L. C., et al. (2001). Marital adjustment and religiosity: A comparison of those under age 65 with those age and order. Journal of social science research, 2(1), p. 43-67. Murakamia, M., et al, (2006).Transactional analysis and health promotion. Psychosomatic Medicine, 1287, p. 164-167. Olson, D. H., & Olson. A. K. (1997). Enrich Canada, Inc. Jornal of family ministry, 11(4), p. 28 -53. Peterson, R., & Gfeen, s. (2009). Families first keys to successful family functioning communication.http://www.ext.vt.edu/pubs/family/ 092-350. Html. Sherkat, D. E. (2004). Religious intermarriage in the united states: Trends, patterns, and predictors.Journal of social science research, 18, p. 47-55. Stewart, I., & Joines, V. (2009). Today: A new introduction to transactional analysis. 3rd ed. North Carolina: Life space Publication. P; 63. Taniguchi, S. T., et al (2006).A study of marriedcouples" perceptions of marital satisfaction in outdoor recreation. Journal ofExperiential Education, 28(3), p; 253-256. Wood, J. T. (2006). Interpersonal communication : everyday encounters. 6ed. Boston: wads worth publishing company. منبع: فصلنامه روانشناسی دین – شماره 20 انتهای متن/
93/06/22 - 00:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها