واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
لنچسازی؛ هنر فراموش شده مردان خلیج فارس صنعت لنچسازی بهعنوان هنر مردان خلیج فارس نه تنها سهمی در موزههای دریانوردی کشور ندارد بلکه هنر ساخت آن این روزها بهدلیل جایگزینی آن با لنچهای فایبرگلاس در حال فراموشی است. این در حالی است که این صنعت بومی سال 2011 به عنوان هشتمین اثر ناملموس به ثبت جهانی رسیده است.
عبدالحسین طنین، مدرس دانشگاه که اجدادش در زمینه لنچ سازی و لنچ داری فعال بودند، درباره این صنعت سنتی در بوشهر می گوید: امروزه لنچ سازی به علت تغییر مواد و مصالح آن از چوبی به فایبرگلاس تغییر شکل پیدا کرده است. تا 20 سال پیش بیشتر این شناورها از چوب ساخته می شد که بعدها به دلیل سنگینی چوب و مشکلات مربوط به حمل آن، فایبرگلاس جایگزین آن شد که سبک تر و قابل انعطاف تر روی آب در مقابل با نمونه های چوبی است. ولی متاسفانه لنچ های فایبرگلاس مقاومت،ابهت و زیبایی انواع سنتی را ندارد. طنین هنر لنچ سازی در خانواده ها را موروثی می داند و می افزاید:به کسانی که لنچ می سازند گلاف می گویند.در گذشته برای به آب انداختن لنچ ها مراسم خاصی اجرا می شد که زنان با درست کردن حلوایی به نام آسیده و هلهله مردان را برای داشتن انرژی بیشتر در حمل لنچ از خشکی به ساحل یاری می کردند. وی ادامه می دهد: بوشهر خاستگاه لنچ سازی سنتی است اما در موزه دریانوردی و موزه تجارت دریایی و شهر ماکت کوچکی از آن به نمایش در آمده و در شهر نیز فقط در سه میدان سازه ای از لنچ به نمایش گذاشته شده که چندان گویای پیشینه و فرهنگ غنی این صنعت سنتی در بوشهر نیست. بیکاری لنچ سازان رئیس کمیسیون اقتصادی شورای اسلامی شهر آبادان نیز در گفت وگو با فارس ضمن اشاره به این که صنعت لنچ سازی این روزها رو به فراموشی است و افراد شاغل در این صنعت نیز بیکار شده اند، می گوید: لازم است این حرفه در هنرستان های کار دانش یا فنی و حرفه ای آموزش داده شود تا مورد فراموشی قرار نگیرد. حمید حنظل عیدانی می افزاید: این صنعت حداقل می تواند برای 400 نفر اشتغالزایی کند که با توجه به معضل بیکاری در آبادان رقم قابل توجهی است.از سوی دیگر می تواند در بخش گردشگری نیز موثر باشد. وی به معایب لنچ های فایبر گلاس اشاره می کند و می گوید: عمر مفید نمونه های جنس فایبرگلاسی پایین تراز انواع چوبی است در صورتی که عمر لنچ چوبی می تواند بالاتر از 50 سال و قابل تعمیر و اصلاح باشد به همین خاطر در کشورهای حوزه خلیج فارس همچنان از این لنچ های قدیمی استفاده می شود. رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آبادان نیز با بیان این که صنعت لنچ سازی در رده صنایع دستی و هنری قرار نمی گیرد، اظهار می کند: البته سعی شده با ساخت نمونه هایی، آن را در رده هنرهای تلفیقی قرار دهیم که تاکنون نیز موفق نشده ایم. شمس الدین نوربخش می افزاید: لنچ سازی اگر چه می تواند در صنعت گردشگری در آمدزا باشد، اما به عنوان جاذبه محسوب نمی شود؛ بنابراین لازم است روی آن کارهای کارشناسی انجام شود. باید کوشش کرد با اتخاذ تمهیدات لازم این صنعت را از حالت بالقوه کنونی به بالفعل تبدیل کنیم. هرچند این صنعت اکنون در حال تبدیل شدن به صنعتی مدرن است، اما فن آن باید حفظ شود. به گفته این مسئول، اکنون حتی یک اسکله برای لنچ سازان وجود ندارد و از آنجا که برای ساخت این نوع شناورها از تجهیزات سنتی استفاده می شود باید مهارت های لازم به افراد آموزش داده شود در غیر این صورت این صنعت به مرور منسوخ خواهد شد. فرماندار ویژه آبادان نیز با بیان این که مشکلات بخش لنچ سازی با جدیت از سوی فرمانداری پیگیری می شود، می گوید: بزودی در جلسه ای با حضور کارشناسان و مسئولان ذی ربط مشکلات لنچ سازان آبادانی بررسی و راهکارهای رفع مشکلات ارائه می شود. عزیزالله شهبازی با تاکید بر برنامه ریزی صحیح به منظور اعطای تسهیلات از سوی صندوق های مالی و بانک ها به سرمایه گذاران در این حوزه می افزاید: صنعت لنچ سازی با توجه به فرصت های سرمایه گذاری عالی در شهر آبادان، یکی از موضوعات مورد اهمیت به شمار می رود. در همین حال عبدالرضا دشتی زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم نیز راه اندازی موزه دریانوردی را برای معرفی صنعت لنچ سازی ضروری بر می شمرد و می گوید: این صنعت دارای پیشینه فرهنگی غنی است و می توان شعرهایی که زنان هنگام بازگشت از دریا می خوانند و فرهنگ ارتباط جاشوها و ناخداها با دریا را جزو میراث ناملموس حاصل از این صنعت بیان کرد. وی مرکز اولیه ساخت لنچ در جزیره قشم را، لافت، گوران و دولاب می داند و می افزاید: متاسفانه این صنعت درآمد زیادی را نصیب فعالان آن نمی کند به همین خاطر شاهد تولید لنچ هایی از جنس فایبر گلاس هستیم این نمونه ها دوام و عمر بسیار کمتری نسبت به انواع چوبی آن دارند. از سوی دیگر لنچ های فایبر گلاس در صورت رعایت نکردن مسائل ایمنی خطری بزرگ برای سرنشینان آن محسوب می شود و تنها امتیاز آن ارزانی و سریع بودن ساخت آنهاست که قابل تعمیر نیز نیستند. رئیس اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم، ساماندهی کارگاه های لنچ سازی و راه اندازی موزه دریانوردی را که مطالعات آن در شهر سوزای جزیره قشم در حال انجام است، برای احیای این صنعت بومی و جذب گردشگر موثر می داند و می افزاید: با این که هرمزگان و بوشهر از جایگاه مهم ساخت لنچ به شمار می آید ولی هیچ موزه ای برای نمایش صنعت لنچ سازی آنها وجود ندارد. صنعت لنچ سازی برای اولین بار به دستور نادر شاه افشار در بوشهر رواج پیدا کرد و دانش آن از هند به ایران منتقل شد. در زمان نادرشاه فتح بحرین با استفاده از لنچ های چوبی صورت گرفت. هنوز آثاری از این شناورها که توپ های نادری بر آن سوار می شد، وجود دارد.لنچ سازی بعد از آن کاربری مسافری و باری پیدا کرد.
چهارشنبه 19 شهریور 1393 1:30 بازدید:0
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 105]