محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798701501
ایران، روسیه را در «آزمون راهبردی» بیازماید
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
با حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر مسائل بین الملل ایران، روسیه را در «آزمون راهبردی» بیازماید بحران کی‌یف نه فقط طی قریب به یک‌سالی که از آغاز آن می‌گذرد کاهش نیافته، بلکه هر روز ابعادی تازه‌تر به خود می‌گیرد.
سال گذشته معترضان سیاست های دولت وقت اوکراین وقتی چادرهای اعتراضی خود را در میدان استقلال کی یف برپا کردند، شاید هیچ گاه گمان نمی بردند این اقدامشان در نهایت به بروز یک چالش جدی میان غرب و روسیه منتهی شود. با وجود این، سقوط دولت همراه با مسکو و روی کارآمدن یک دولت غربگرا در اوکراین زمینه ساز اختلافاتی چنان عمیق شد که اکنون بیم تجزیه کامل اوکراین و رویارویی تمام عیار ناتو و روسیه را به وجود آورده است. در این میانه، برخی در ایران می پرسند تهران از این بحران چگونه می تواند بهره برده و روابط خود با روسیه یا حتی اروپا را بهبود بخشد؟ آیا سفر رئیس جمهور به آسیای میانه و همزمان سفر وزیر امور خارجه کشورمان به اروپا می تواند به این معنا باشد که در آستانه مذاکرات هسته ای، ایران با کارت اوکراین به نفع منافع ملی خود استفاده می کند؟ اینها پرسش هایی است که با حشمت الله فلاحت پیشه به بحث گذاشته ایم. او که نماینده ادوار هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی بوده، به عنوان یک صاحبنظر مسائل بین الملل در گفت وگو با جام جم درباره شاخص های بحران اوکراین اظهارنظر کرده و از دستگاه دیپلماسی کشورمان خواسته است همزمان با این بحران، ضمن نزدیکی تاکتیکی به روس ها، پیش از نزدیکی استراتژیک به آنها، مسکو را در یک «آزمون راهبردی» بیازماید؛ آزمونی که ویژگی های مخصوص به خود را دارد. با وجود گذشت نزدیک به یک سال از بحران سیاسی در اوکراین، نه تنها این بحران فروکش نکرده، بلکه در هفته های اخیر ابعاد تازه ای نیز به خود گرفته است. شما فکر می کنید ریشه اصلی بحران کی یف چیست و چه عواملی باعث شده است مهار این بحران برای طرفین درگیر ـ یعنی روسیه و غرب ـ مشکل شود؟ به نظر من، ریشه اصلی بحران اوکراین با شرایطی که شما اشاره کردید، محصول جنگ بی وقفه سیاسی ـ فرهنگی است که چند سالی است آمریکا علیه روسیه به راه انداخته است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از دهه 90 میلادی، آمریکا وارد یک جنگ نرم تمام عیار با روس ها شد که ابعاد گسترده ای داشته و دارد. در این جنگ نرم، ابتدا ابعاد فرهنگی کشورهای قرار گرفته در بلوک شرق هدف قرار گرفت و بعد بهره برداری سیاسی از آن در دستورکار بود؛ به این معنا که آمریکا به جای تسخیر نظامی کشورهای متحد یا نزدیک به روسیه، آنها را از نظر سیاسی از قلمرو استراتژیک روسیه جدا کرده و به قلمرو استراتژیک غرب افزود. در چنین جنگی، ابتدا زمینه سازی فرهنگی مورد نیاز بود. بنابراین آمریکا با کمک متحدانش، برنامه هایی فرهنگی و غیرسیاسی را در روسیه به اجرا گذاشت و پس از آن در ایام انتخابات تلاش کرد با کمک همان افرادی که در آن برنامه های فرهنگی مشارکت کرده بودند، کشورهای قرارگرفته در قلمرو روسیه را آرام آرام به خود نزدیک کند. این همان سیاست کلیدی بود که در اوکراین هم به اجرا گذاشته شد و شما دیدید این کشور چگونه به طور تدریجی و بدون تهدید یا حضور نظامی، از یک متحد روسیه به متحدی برای اروپا و آمریکا تبدیل شد. شما اشاره کردید که آمریکا مدت هاست این سیاست را در قبال متحدان مسکو به کار می گیرد. با این حال بحران اوکراین در نوع خود بی نظیر است و مقاومت روسیه در قبال این بحران قبلا تکرار نشده بود. بله، مساله ای که شما اشاره می کنید، چند دلیل دارد؛ اولین آنها این است که اوکراین برای روسیه اهمیتی ویژه دارد. هنوز مهم ترین خطوط گسل جنگ سرد در این کشور دیده می شود و این کشور به نوعی حیاط خلوت روسیه محسوب می شد که حالا از نفوذ این کشور خارج شده است. بنابراین روسیه نمی توانست نسبت به تغییر موضع دولت در این کشور بی تفاوت مانده و منفعلانه عمل کند. نکته دیگر هم این است که روسیه بتازگی از بحران اقتصادی بیرون آمده و همین امر قدرت مانور این کشور را در قبال بحران اوکراین افزایش داده است. این دو مساله باعث شد روسیه با توان بیشتری قدرت بازدارنده خود را به نمایش گذاشته و همان طور که گفتید، واکنشی متفاوت نسبت به قبل در قبال خروج یکی از متحدانش از قلمرویی که برای خود ترسیم کرده بود، به نمایش بگذارد. شما توضیح دادید بحران اوکراین محصول یک جنگ نرم است که آمریکا علیه روسیه ترتیب داده است. با وجود این نوع برخورد روسیه در قبال این تهدید نرم، نوعی بازدارندگی سخت است. پرسش اینجاست که چرا کرملین مقابله به مثل نکرده و مثلا نوعی جنگ نرم مشابه را علیه غرب شکل نمی دهد؟ شما می دانید جنگ نرم مقتضیاتی دارد که بدون امکانات مرتبط با آن نمی توان اقدامی انجام داد. جنگ نرم توان رسانه ای و قدرت تبلیغاتی بالایی می خواهد و ما شاهد هستیم که مسکو از نظر شاخص های فرهنگی جنگ نرم عقب افتاده است. از یاد نباید برد که روسیه دچار بحران های سیاسی، اجتماعی و رفاهی است و به همین دلیل نسبت به کشورهای غربی، آسیب پذیری بیشتری در قبال تهدیدات نرم دارد. برای همین هم روسیه به تعبیر شما، نوعی واکنش سخت به تهدیدات نرم نشان داده و موضعی تدافعی دارد و نمی تواند دست به اقدام مشابهی برای تهدید منافع غرب بزند. این درحالی است که در سوی مقابل، امکانات و توان بالایی برای پیگیری جنگ نرم وجود دارد و علم به آسیب پذیری مسکو، انگیزه غرب برای دنبال کردن این رویکرد را افزایش داده است. برخی می گویند بحران اوکراین نشانه ای است از شکل گیری یک جنگ سرد جدید در قرن بیست و یکم. آیا شما نیز فکر می کنید بحران اوکراین بویژه با شرایط خاصی که در هفته های اخیر پیدا کرده و شاهد نوعی تهدید نظامی علاوه بر تنش داخلی هستیم، نمودی از ظهور یک جنگ سرد تازه میان مسکو و کشورهای غربی است؟ نه، من این طور فکر نمی کنم. جنگ سرد ویژگی هایی دارد که کاملا قابل انطباق با شرایط موجود در بحران اوکراین نیست. در جنگ سرد ما شاهد شکل گیری پایگاه های نظامی در دوطرف درگیر هستیم، گاهی جنگ سرد حتی درگیری نظامی را هم دربرمی گیرد. در جنگ سرد توسعه توان تسلیحاتی اصلی اساسی است و نوع درگیری از جنس سخت دنبال می شود. با این حال در جنگ نرم شاهد نوعی نبرد رسانه ای هستیم. در این جنگ شبکه های ماهواره ای نقش ایفا می کند، تهدید در فضای مجازی شکل گرفته و رسانه ها خط مقدم درگیری را تشکیل می دهند. به نظر من شرایط موجود در کی یف، بیشتر به نوع دوم درگیری شبیه است، نه نوع اول. برای همین هم معتقدم که ما شاهد ظهور یک جنگ سرد جدید نیستیم، بلکه نوعی جنگ نرم در حال شکل گیری و توسعه یافتن است. با این حال بسیاری از صاحبنظران هستند که می گویند یک روسیه جدید در حال ظهور است؛ روسیه ای که در شاخص های اعمال قدرت بین المللی متفاوت و گاه متعارض با نظم فعلی جهان عمل می کند... ببینید، به عقیده من روسیه، راهبردی برای شروع یک جنگ سرد جدید ندارد. این که شما می بینید در اوکراین این گونه عمل می کند و به نوعی ایستادگی به خرج می دهد به این دلیل است که اصطلاحا کارد به استخوانش رسیده است. من عرض کردم که اوکراین حیاط خلوت روسیه است و مسکو خروج متحد مهم خود از قلمرو نزدیکش را براحتی نمی پذیرد. اما این به آن معنا نیست که روسیه با همان توان شوروی سابق عملا می تواند یک نظم دوقطبی را مدیریت کند. فراموش نکنید که مسکو در دوره استقرار اتحاد جماهیر شوروی با برخی متحدان خود به گونه ای عمل کرد که متحدان سابق، اکنون از پیوستن به نوعی جبهه واحد با روسیه ابا دارند. بنابراین روسیه اکنون فقط می تواند به نوعی قلمروی خودش را سامان داده و مدیریت کند و قادر به یارگیری در حد و اندازه ای که بتواند یادآور جنگ سرد شوروی و آمریکا باشد، نیست. روسیه همچنین هنوز از چنان قدرتی برخوردار نیست که سازوکاری تازه در نظم جهانی شکل دهد و انگیزه رقابت را برای دیگر کشورها ایجاد کند، به نوعی که مایل باشند ضمن نزدیکی به مسکو با نظم کنونی جهان دچار چالش شوند. البته به این نکته باید اشاره کنم که انگیزه رقابت با غرب در حوزه اقتصادی برای برخی کشورها در کنار روسیه وجود دارد اما در حوزه سیاسی چنین نیست. شما می دانید که اکنون در عرصه رقابت اقتصادی، چین، روسیه، هند، برزیل و آمریکای جنوبی گروه بریکس را شکل داده اند که خارج از حیطه دلار، قدرت نمایی می کنند. این کشورها 24درصد اقتصاد جهان را در اختیار داشته و با جمعیت بالایی که دارند، بازاری گسترده و فراگیر را به وجود آورده اند. این وحدت اقتصادی، تهدیدکننده سلطه مطلق آمریکاست. واشنگتن خودش هم می داند در عرصه اقتصاد دارای قدرت هژمونیک پیشین نیست. با این حال این وضع رقابت یک جبهه تازه اقتصادی با آمریکا، الزاما قابل تعمیم به عرصه سیاسی نیست و نمی شود گفت جبهه متحدی علیه غرب در سمت شرق می تواند تشکیل شده و انگیزه تهدید هژمونی سیاسی واشنگتن را هم داشته باشد. گذشته از شرایطی که اکنون رقابت غرب و شرق دارد، سوال دیگر اینجاست که تهران چگونه می تواند از این رقابت تازه به سود خود استفاده کند؟ به نظر شما بازی تهران با کارت بحران کی یف باید دارای چه مختصاتی باشد؟ پیشنهاد من به دستگاه دیپلماسی کشور این است که راهبرد و تاکتیک را از هم جدا کرده و بعد به دنبال بهره برداری از این شرایط باشند. به نظر من در پس این بحران، نزدیکی تهران به مسکو باید تاکتیکی باشد، نه راهبردی. نکته مهم اینجاست که روس ها حاضر نیستند با ایران یک پیمان راهبردی ببندند. آنها قبلا نیز با تهران به همین صورت تاکتیکی برخورد کردند و حالا هم ما باید تاکتیکی رفتار کنیم. بنابراین من اگر بخواهم مصداقی اشاره کنم، باید بگویم ایران می تواند در رساندن انرژی به اروپا یا همراهی با روسیه برای دور زدن تحریم ها، تاکتیک هایی را تعریف کند. با این حال من فکر می کنم بحران اوکراین به گونه ای نیست که تهران بتواند نوعی برنامه ریزی راهبردی انجام دهد. با وجود این، به عقیده عده ای، سفر رئیس جمهور کشورمان به آسیای میانه برای شرکت در اجلاس شانگهای می تواند نشان از آن داشته باشد که تهران برنامه ای فراتر از تاکتیک های محدود به منظور نزدیک شدن به بلوک شرق دارد. شما فکر می کنید مقدمه چینی برای این نزدیکی استراتژیک در شرایط موجود که شکاف روسیه و غرب به اوج خود رسیده، در راستای منافع ملی ایران نیست؟ حرف من این است که ایران در شرایطی می تواند از نظر راهبردی به روس ها نزدیک شود که از مسکو یک مابه ازای راهبردی مطالبه کند. یعنی باید از روس ها خواست که به لحاظ راهبردی نزدیکی خود به تهران را نشان دهند، اگر این مابه ازای راهبردی حاصل شد، آنگاه می شود روی یک نزدیکی استراتژیک میان ایران و روسیه حساب کرد. منظور شما از مابه ازای راهبردی دقیقا چیست؟ منظورم این است که مسکو به طور ملموس گام های اطمینان بخشی بردارد. اولین گام در این زمینه می تواند حمایت روسیه از عضویت تهران در گروه بریکس باشد. آیا مسکو حاضر است کمک کند تا ایران در مدار کشورهای خارج از گروه دلار قرار گیرد؟ اگر روسیه چنین کمکی را کرد، می شود گفت که این یک نزدیکی راهبردی است و ایران هم می تواند متقابلا به یک نزدیکی راهبردی بیندیشد. گام بعدی مربوط به همین اجلاس شانگهای است که اشاره کردید. در همین شانگهای، ایران هنوز یک عضو ناظر است. اگر مسکو بتواند کمک کند که ایران عضو دائم شود، باز هم می شود به فکر یک رابطه راهبردی بود. گام سوم در پرونده هسته ای و روند مذاکره با 5+1 است. این درست است که ایران و روسیه در این پرونده نوعی همسویی دارند، اما نزدیکی راهبردی یعنی این که روس ها از حق وتوی خود در شورای امنیت برای مقابله با قطعنامه های ضدایرانی استفاده کنند، یا این که مثلا در شرایط فعلی گفت وگوها تهدید کنند که اگر در آینده کشوری بخواهد تحریم تازه ای علیه ایران تصویب کند، روسیه وتو خواهد کرد. اگر چنین شود آن وقت دیگر کسی نمی تواند تهدید کند که اگر توافق نهایی هسته ای انجام نشد، آن وقت تحریم های فزاینده در انتظار ایران خواهد بود. گام چهارمی هم که می خواهم اشاره کنم، موضوع نزدیکی راهبردی دو کشور در تحولات منطقه ای است. اگر علاوه بر نزدیکی های تاکتیکی، روسیه برای همراهی راهبردی با ایران گامی برداشت، آن وقت می شود درباره یک نزدیکی راهبردی که تهران روی آن حساب کند، سخن گفت. من نام این گام هایی را که اشاره کردم «آزمون راهبردی» می گذارم. اگر روسیه از این آزمون موفق بیرون آمد و گام های راهبردی را که اشاره کردم برداشت، تهران هم می تواند در شرایط کنونی شکاف مسکو و غرب، به اتحاد راهبردی با روسیه بیندیشد، در غیر این صورت هرگونه نزدیکی کشورمان با روسیه باید تاکتیکی و کوتاه مدت برنامه ریزی شود. اتفاقا یکی از نکاتی که می خواستم در این بین به آن پرداخته شود، نسبت بحران اوکراین و مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 است. طی این روزها شاهد سفر رئیس جمهور به آسیای میانه و نیز رایزنی وزیر امور خارجه کشورمان با کشورهای اروپایی هستیم. فکر می کنید در همان چارچوب تاکتیکی که اشاره کردید، تهران می تواند با رایزنی همزمان با غرب و روسیه، از بحران کی یف به سود مذاکرات بهره ببرد؟ دقت کنید اکنون روس ها اوکراین را در کانون تنش خود با غرب قرار داده و به پرونده هسته ای ایران در کنار این بحران می نگرند. بنابراین چنین نیست که روس ها پرونده هسته ای کشورمان را در کانون اختلافات خود با غرب قرار دهند. با این حال من فکر می کنم که اگر روسیه جدی باشد، نباید مذاکرات را برهم بزند. این درحالی است که روس ها تاکنون حداقل دو بار گفته اند اگر غرب با روسیه بر سر اوکراین همکاری نکند، در گفت وگوهای هسته ای با تهران همراهی نمی کنند. بنابراین شاهد هستیم که حداقل این احتمال وجود دارد که روسیه سرنوشت مذاکرات هسته ای را به سرنوشت اوکراین گره بزند. این یعنی همان نگاه ثانویه روسیه به ایران که نباید گذاشت شکلی عملیاتی به خود بگیرد. اگر از آن سوی بحران کی یف، یعنی از نگاه غربی ها به این بحران نظر کنیم، آیا ایران می تواند از این بحران برای نزدیکی به اروپا استفاده کند؟ اروپایی ها چند دغدغه دارند که می شود با توجه به آنها برای نکته ای که مطرح می کنید برنامه ریزی کرد؛ اولین آن این است که اروپایی ها نگران نزدیک شدن تروریسم به خاک خود هستند. شما می بینید که داعش چقدر به مرزهای اروپا نزدیک است و همین امر اروپایی ها را نگران ساخته است. نگرانی بعدی که اتفاقا این هم جدی است، ناامن شدن مسیر انتقال انرژی به اروپاست. همه اینها می تواند در کنار اختلافات غرب با روسیه، به نوعی به نزدیکی با تهران کمک کند. با این حال من فکر می کنم موانع این نزدیکی بخصوص از سال 1995 به این سو آن قدر زیاد شده که خیلی خوشبینانه است اگر فکر کنیم اروپا از دل بحران اوکراین، به سوی ایران حرکت خواهد کرد. مصطفی انتظاری هروی / گروه سیاسی
دوشنبه 17 شهریور 1393 1:00 بازدید:0
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]
-
سیاسی
پربازدیدترینها