واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
هویت شهرهای تاریخی در فراموشی معماری ساختمانها و سازههای شهری ایرانی در سالهای اخیر با چالشهای متعددی مواجه بوده است، بهطوری که از یکسو شاهد بیگانه بودن معماری شهرهای تاریخی و مذهبی همچون شیراز و مشهد مطابق با سبک معماری خود هستیم و از دیگرسو شهرهایی همچون یزد و کرمان که دارای بافت تاریخی غنی و گستردهای هستند که مورد بیتوجهی و تخریب قرار گرفتهاند.
به طور مثال منظر شهر شیراز با پیشینه 1400 ساله و تاریخ خود بیگانه است و گرچه ساختمان ها و کل شهر براساس طرح جامع شهرسازی و رعایت اصول فنی شکل گرفته، اما خبری از اصالت تاریخی و معماری درخشان قدیم در آن نیست، ضمن این که برخی ساختمان ها از معماری یکدست و ضابطه مندی نیز پیروی نمی کنند. محمدرضا دیهیمی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر شیراز با تاکید بر این که در نمای ساختمان های تازه تاسیس باید ضوابط معماری رعایت شود، به مهر می گوید: شهرداری موظف است برای تمام خیابان ها، اصولی را در معماری لحاظ کند و از آنجا که معماری سازه های شهری برای شورای شهر، دارای اهمیت ویژه ای است، این شورا در نظر دارد در آینده نزدیک طرح تقویت منظر شهری از جمله نمای ساختمان و نحوه نورپردازی شهر را در شورای شهر شیراز ارائه و آن را بررسی کند. قادری، شهردار پیشین شیراز نیز یادآور می شود: شهرهایی مانند یزد و اصفهان خیلی بهتر از شیراز از معماری تاریخی اسلامی بهره برده اند و ما در این مورد ضعیف عمل کرده ایم و حتی می توان گفت که کار خاصی صورت نگرفته است. رئیس دانشگاه هنر شیراز نیز با تاکید بر این که این شهر از بخش های مختلف تشکیل شده و مراحل رشد آن در دوره های مختلف شکل گرفته است، می گوید: شیراز در بعد زمانی خودش، شهری 1400 ساله است که فقط بخش هایی از آن مربوط به قرن معاصر بوده و بخش عمده ای از آن متعلق به سده های پیشین است، از این رو باید اصول شهرسازی و نکات فنی و مهندسی با اتکا به ابعاد تاریخی و مکانی مناسب در بخش های مختلف رعایت شود. علیرضا عسکری معتقد است تا زمانی که از گذشته تاریخی این شهر و فارس اطلاعی نداشته باشیم و نسبت تاریخی خود را در این بستر تاریخی ـ فرهنگی با گذشته خود مشخص نسازیم، یا به گذشته و نیاکان خود اعتماد نداشته باشیم، نمیتوانیم جایگاهی برای شهر شیراز به دست آوریم. فراموشی هویت مذهبی تاریخی در معماری مشهد و اما مشهد به عنوان یک شهر مذهبی که بویژه در مرکز و اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) دارای بافت گسترده تاریخی است، حکایت دیگری دارد. در این شهر هر روز یک خانه تاریخی و قدیمی از جغرافیای مشهد محو می شود و جای آن سراهای خاطره انگیز، هتل هایی با قامتی بلند و گاه بدمنظر برافراشته می شود که نه تنها هیچ نشانی از معماری اسلامی تاریخی ندارند، بلکه استقبال چندانی نیز از سوی زائران از آنها نمی شود. اکنون نه تنها بافت تاریخی این شهر مذهبی دچار هجمه تخریب و نابودی قرار گرفته، بلکه نمای سازه های تجاری، اقامتی و واحدهای مسکونی این شهر نیز بدون توجه به اصل زیباسازی و معماری اسلامی تاریخی خاص این شهر مذهبی شکل گرفته است، به طوری که بسیاری از واحدها نیز تکمیل نشده و با همان نمای اسکلت آجری خودنمایی می کند، در حالی که این شهر سالانه پذیرای بیش از 20میلیون زائر و گردشگر است و باید زیباسازی منظر شهری در اولویت برنامه های مسئولان آن قرار گیرد. علی کامرانی، کارشناس حفاظت از میراث فرهنگی با اشاره به این که ساخت هتل باید در دستور کار باشد، اما ایجاد بی رویه مراکز اقامتی گران قیمت بدون توجه به معماری مطابق با هویت این شهر، با رسالت معنوی آن همخوانی ندارد، می گوید: بهتر است به جای تخریب خانه های تاریخی، این مکان ها را به اقامتگاه هایی سنتی تبدیل کرد، زیرا این امر هم موجب حفظ ساختار سنتی این شهر مذهبی شده و هم از میزان ساخت بی رویه هتل ها می کاهد. مهران صابری، فعال گردشگری نیز با بیان این که 168 هتل در این شهر وجود دارد که برای ساخت آن میلیاردها تومان سرمایه گذاری صورت گرفته است، می گوید: اغلب این هتل ها برای جذب گردشگر خارجی ساخته می شود، در حالی که مهم ترین اقدام در عرصه جذب گردشگران توجه به مکان های قدیمی و باستانی است. این مسئله را هم باید در نظر داشت که اکنون ساخت هتل در شهری که حدود 80 درصد مسافران داخلی آن متعلق به طبقه متوسط به پایین هستند و گردشگران خارجی آن اقامت در مکان های سنتی و تاریخی را می پسندند، هیچ نتیجه ای جز شکست به دنبال ندارد. بلاتکلیفی ساکنان بافت تاریخی یزد شهر تاریخی یزد که بیش از هزار هکتار آن را بافت تاریخی ثبت ملی شده تشکیل می دهد، اما با مشکل دیگری مواجه است. از یک سو ساخت و ساز در این بافت و تخریب واحدهای مسکونی به دلیل واقع شدن در حریم تاریخی ممنوع است و از دیگر سو نبود امکانات شهری امروزی همچون معابر پهن، جای پارک ماشین و ... موجب نارضایتی ساکنان این محلات شده است، به طوری که بسیاری مجبور به ترک این واحدها و اقامت در مناطق دیگر و تازه تاسیس شهر شده اند. جوکار، نماینده مردم یزد و اشکذر در مجلس با اشاره به این که هم اکنون شهر یزد دارای دو منطقه است، یادآور می شود: یزد جدید به حاشیه کشیده شده و مجبور شدیم برای ساختمان های جدید امکانات فراهم کنیم، در حالی که زمین های خوب و زیرساخت های لازم موجود در بافت قدیم بدون استفاده مانده و منازل نیز خالی از سکنه شده است و اگر همین محلات احیا شده و حداقل امکانات فراهم شود، جوانان رغبت پیدا کرده و در همین محل ساکن خواهند شد. به گفته وی، جوانی که حاضر است در آپارتمان 40 متری زندگی کند باید بررسی شود چرا حاضر نیست در بافت قدیم و در خانه های بزرگ زندگی کند و در صورتی که همین روند ادامه پیدا کند تا دو دهه آینده به طور قطع نه بافت تاریخی را خواهیم داشت و نه مردم را و همین بافت تاریخی موجود نیز با خالی شدن سکنه و رسیدگی نکردن از بین خواهد رفت. آنچه گفته شد گوشه ای از بی توجهی به معماری و شهرسازی براساس هویت تاریخی اسلامی کشور و همچنین اهمیت قائل نشدن برای بافت تاریخی به یادگار مانده از گذشتگان ماست که باید مسئولان هرچه سریع تر چاره اندیشی مناسبی برای برون رفت از این مشکل ملی داشته باشند.
سه شنبه 11 شهریور 1393 1:30 بازدید:1
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]