واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
قوه قضائیه و کارویژه حل منازعات
وجود سیستم قضایی کارآمد در هر جامعه ای، به عنوان ضمانت اجرای قانون، راه را بر خاطیان می بندد و در این صورت، امید آن می رود تا نتایج اجرای قانون هر چه بهتر در شکوفایی و تعالی جامعه نمایان شود.

انتصاب مجدد آیت الله آملی لاریجانی به عنوان رئیس قوه قضائیه و تغییرات و تحولات جدیدی که پس از شروع دور جدید مسئولت وی در قوه قضائیه شروع شده است، نوید بخش عزم راسخ تر قوه قضائیه برای اجرای مسئولیت های خطیر خود است. در واقع، فرض اساسی نوشتار حاضر این است که در استمرار یک نظام سیاسی، کار ویژه حل منازعات که عهدهدار تحقق آن دستگاه قضایی است، جایگاه برجسته ای دارد. در این خصوص باید گفت که در دنیای امروز هر حکومتی دغدغه کارآمدی و توفیق هر چه بهتر و بیشتر در اداره جامعه خود را دارد. این دغدغه از آن رو برای حکومتها مطرح است که آنان میخواهند دوام و استمرار داشته باشند و مسلم است حکومتها در صورتی میتوانند استمرار داشته باشند که بتوانند تعادل موجود در نظام اجتماعی را حفظ کنند. از طرفی حفظ تعادل نظام، مستلزم آن است که نظام پیوسته بتواند کارویژههای خود را انجام دهد تا از رهگذر آن، موجودیت و بقای خود را تضمین کند. از این رو، کارآمدی عملکرد کل سیستم اجتماعی را مدنظر قرار میدهد. پارسونز در این خصوص میگوید هر نظام اجتماعی برای حفظ استمرار خود چهار کارویژه اصلی را انجام می دهد: (بشیریه، 1391: 86) 1 ) حفظ انسجام و همبستگی اجتماعی حفظ الگو(Pattern maintenence) که توسط نظام ارزشی جامعه، متشکل از مذهب، فرهنگ و خانواده انجام میشود؛ هیچ جامعهای بسیط و یکدست نیست. هر جامعهای دارای صورتبندیهای گوناگون است که تداوم آن جامعه و ایجاد همبستگی در آن نیازمند تکوین هنجارها و ارزشهای مشترک کلی است. ... از نظر پارسونز ارزشها، هنجارها، نهادها و نقشها عوامل همبستگی نظام اجتماعی هستند؛ نظام ارزشی عنصر اخلاقی و فرهنگی نظام اجتماعی و زیر بنای اجتماع است که کار ویژهی آن ایجاد مبانی همبستگی اجتماعی است. 2) ایجاد همبستگی و حل منازعه که مجری آن در هر جامعهای نظام حقوقی آن جامعه است. 3) نیل به اهداف (Goal attainmentکه توسط نظام سیاسی انجام می شود. 4) انطباق با شرایط جدید و متغیر که نهادهای نظام اقتصادی آن را عملی میکنند. به باور پارسونز، نظام سیاسی نیز همین کارویژهها را دارا میباشد: 1) حفظ همبستگی اجتماعی توسط ایدئولوژی و قانون اساسی انجام میشود؛ ایدئولوژی هم یک مقولهی هویت ساز است و هم مقولهای فرا هویتی است، به گونهای که بر فراز اجزای پراکندهی جامعه، هویتی ملی و عمومی تولید میکند. 2) حل منازعه توسط دستگاه قضایی انجام می شود؛ داوری میان افراد متخاصم یکی از کارویژههای اصلی دولت است، به گونهای که تاریخ نگارانی چون هرودوت یونانی معتقد بودند که حکومت در اصل برای حکمیت و داوری تأسیس شد. 3) نیل به اهداف توسط دستگاه دیوانی یا بوروکراسی انجام میشود. 4) انطباق با شرایط جدید که مسئول انجام آن، حکومت (قوه مجریه) است. نتیجه اینکه انجام این کارویژهها روند تبدیل تقاضاها به سیاستها را تسهیل و تسریع میکند و در این شرایط امکان دستیابی به زندگی بهتر برای مردم فراهم میشود و این یعنی کارآمد بودن نظام. نکته مهم اینکه انجام این کارویژهها تنها به صورت مجموعهوار معنا دارد، و وقتی قرین موفقیت است که همه دستگاههای مسئول به انجام وظایف خود به نحو احسن همت گمارند. اما در میان کارویژه حل منازعات، که بایستی از سوی دستگاه قضایی محقق شود، از جایگاه برجسته ای برخوردار است، چنانچه تحقق مطلوب سایر کارویژه های یک نظام سیاسی منوط به وجود یک سیستم کارآمد برای حل منازعات محتمل در جامعه است. وجود سیستم قضایی کارآمد در هر جامعه ای، به عنوان ضمانت اجرای قانون، راه را بر خاطیان می بندد و در این صورت، امید آن می رود تا نتایج اجرای قانون هر چه بهتر در شکوفایی و تعالی جامعه نمایان شود. حال با عنایت به انتصاب مجدد آیت الله آملی لاریجانی به عنوان رئیس قوه قضائیه انتظار آن است که این قوه عظیم همچون گذشته ضامن اجرای عدالت اسلامی در جامعه و تأمین حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... عموم شهروندان باشد. بدون شک وجود افراد فاضل و نخبگان حوزوی در صدر این قوه و همچنین انتصابات و جابجاییهای اخیر صورت گرفته در این قوه بیانگر عزم جدی مسئولان قوه قضائیه برای اجرای هر چه بهتر و بیشتر عدالت در جامعه است. در این میان، همانگونه که رهبر معظم انقلاب نیز در حکم جدید رئیس قوه قضائیه خاطر نشان کردند،« بهرهمندی از زیر ساختهای فراهم شده در دهههای گذشته، استفاده از تجارب دوره نخست مسئولیت، تعامل و همکاری قوای سه گانه، اهتمام به تحقق سیاست های کلی و رویکردهای اعلام شده نظام در امور قضائی» و... می تواند از جمله نقطه قوتی برای کارآمدی هرچه بیشتر قوه قضائیه در انجام مسئولیت های خطیرش باشد. هوشنگ خداوردی منبع: بصیرت انتهای متن/
93/06/08 - 04:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]