تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837790280
چگونه از خود دفاع کنیم
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
شاپور اسماعیلیان، قاضی بازنشسته در گفت‌وگو با تپش بررسی کرد چگونه از خود دفاع کنیم از خودم دفاع کردم. این ادعایی است که بسیاری از متهمان قتل وقتی پای میز محاکمه می‌روند، مطرح می‌کنند اما در اکثر قریب به اتفاق موارد، قضات این ادعا را نمی‌پذیرند. دفاع از خود یا به عبارت دیگر دفاع مشروع شرایط و ضوابطی دارد که در گفت‌وگو با شاپور اسماعیلیان، قاضی بازنشسته دادگستری به بررسی آن پرداخته‌ایم.
در قانون به چه عملی دفاع مشروع گفته می شود؟
دفاع مشروع در دوره های مختلف تاریخی وجود داشته و از قدیم الایام در حقوق جزا، موازین فقهی و حتی حقوق بین الملل مطرح بوده است. اصولا جرم یعنی یک عمل ممنوعه جزایی و دفاع مشروع یکی از عوامل موجهه جرم است. برای مثال قانونگذار گفته است اگر کسی دیگری را از روی عمد بکشد، از موجبات قصاص خواهد بود. همین قانونگذار بنا بر مصالحی که فلسفه دفاع است، اجازه داده اگر کسی تحت شرایطی آدم بکشد، جرم محسوب نشود. درواقع قانونگذار از شخصی که از خودش دفاع کرده تا کشته نشود، حمایت کرده است. بنابراین اگر دفاع مشروع ثابت شود، عنصر قانونی جرم زایل می شود. موضوع دفاع مشروع متفاوت است و در چند جنبه می تواند مصداق داشته باشد. در قانون جدید مجازات اسلامی نیز مقوله دفاع مشروع با برخی تغییرات عبارتی جزئی آمده است. در مواد 156 و 157 قانون مجازات اسلامی جدید بر دفاع مشروع تاکید شده و قانونگذار در ماده 156مقرر می دارد: «هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، در صورت اجتماع شرایط مجازات نمی شود...» در این ماده قانونی موضوع دفاع مشخص و شامل نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری است. همچنین دفاع در برابر هرگونه تجاوز یا خطری که فعلیت یافته یا قریب الوقوع است مصداق پیدامی کند. نکته مهم این است که با فرض وقوع حمله، دفاع چگونه باید باشد؟ اولین شرط دفاع این است که رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد، اما در دفاع مشروع لازم نیست، وسیله مماثلت داشته باشد یعنی وسیله دفاع هم مانند مورد حمله باشد و بگوییم چون او با چاقو حمله کرده، شما هم فقط باید با چاقو دفاع می کردی و با چوب و اسلحه نمی شود. با این حال اگر خطر خیلی شدید است، فرد می تواند با سلاح گرم یا سرد به پای طرف مقابل بزند نه این که سریع او را بکشد. حال ممکن است مهاجم مثلا با ساتور قصابی حمله کرده باشد طوری که معلوم باشد، قصد قتل دارد. در چنین حالتی فرد مدافع می تواند به قصد قتل هم دفاع کند، البته باید دیگر شرایط دفاع احراز شود. زمانی که دفاع مشروع ثابت شود، آیا مجازاتی برای مرتکب آن در نظر گرفته می شود؟ دفاع مشروع یکی از عوامل موجهه جرم است؛ یعنی با تحقق شرایط دفاع مشروع درواقع عمل ارتکابی جرم محسوب نمی شود و وقتی جرم محسوب نشود، در دفاع از نفس، قصاص و دیه ساقط است، البته طبق تبصره سه ماده 156 قانون مجازات اسلامی این مطلب در مورد دفاع در مقابل تهاجم دیوانه مصداق ندارد و در چنین شرایطی دیه از بیت المال پرداخت می شود. اگر فردی در مقام دفاع مشروع مال دیگری را از بین ببرد، در چنین شرایطی هم از باب تخریب مجازات نمی شود و هم خسارت نمی پردازد. دفاع مشروع فقط به موضوع قتل محدود نمی شود، به عنوان مثال فرد ممکن است بخواهد در برابر سارق از خودش دفاع کند. در این صورت قانون چه می گوید؟ در رویه قضایی ما مصداق های شایع دفاع مشروع را معمولا در قتل یا مسائل ناموسی می بینیم، اما درباره سارق اگر بخواهد به صاحب مال حمله کند هم دفاع از نفس و هم دفاع از مال می تواند مطرح باشد و این به عمل نامشروع سارق بستگی دارد. من بندرت پرونده ای در دادسراها یا دادگاه ها دیده ام که فرضا کسی در خیابان به دیگری حمله نامشروع و جراحتی به او وارد کند و فرد مورد حمله هم از خودش دفاع و او هم جراحتی به مهاجم وارد کند. البته در چنین شرایطی هم از نظر قانونی دفاع مشروع پذیرفته است هرچند اثباتش مشکل است، ولی در رسیدگی به این نوع پرونده ها، معمولا رویکرد این است که به شخص می گویند شما چرا زدی؟ باید شکایت می کردی، حال آن که در صورت احراز شرایط باید دفاع مشروع را پذیرفت. دفاع برحسب موضوع آن دارای محدوده خاصی است؟ دفاع تا حد دفع تجاوز یا خطر مجاز است، فرضا اگر شخصی در مقام دفاع مشروع جراحتی به مهاجم وارد کرد و حمله منتفی شد، مدافع نمی تواند دنبال او برود و صدمات دیگری به او وارد کند، چون حمله تمام شده است و بین دفاع و حمله باید ضرورت یعنی تناسب و لزوم وجود داشته و بلافاصله باشد، چون فلسفه دفاع مشروع این است که قانونگذار و ضابط دادگستری نمی تواند به داد شخصی که مورد تهاجم غیرقانونی و ناحق قرار گرفته است، برسد. بنابراین حق طبیعی دفاع او احیا می شود. اصلا به همین دلیل به فرد اجازه داده شده است از خودش دفاع کند. بنابراین وقتی تهاجم و حمله رفع شد، دلیلی ندارد که شخص بخواهد یک دقیقه، یک ساعت یا یک روز بعد بگوید می خواهم از خودم دفاع کنم و به طرف مقابل صدمه بزند. در چنین حالتی عمل، مجرمانه و قابل رسیدگی است. در قانون جدید و قانون قدیم تفاوت هایی در باره دفاع مشروع وجود دارد یا خیر؟ به نظر من تفاوت چندانی وجود ندارد، زیرا دفاع مشروع در نظام حقوقی کشور ما یک مقوله تاریخی، شرعی و قانونی است. البته تفاوت کمی در عبارات وجود دارد، مثلا در قانون جدید گفته شده است، رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز و خطر ضرورت داشته باشد، در حالی که در قانون قبلی گفته شده بود به قدر لازم و متناسب باشد. در اینجا ضرورت و لزوم هر دو یک معنی را می دهد، اما درخصوص موارد سقوط دیه و قصاص، قانون جدید صراحت های لازم را دارد. قبلا این صراحت ها با استناد به فقه وجود داشت و اکنون در قانون ذکر شده است، اما در مجموع تفاوت چندانی ندارد. معمولا در پرونده های منجر به قتل، شاهد طرح موضوع دفاع مشروع توسط متهمان هستیم. با توجه به گفته های شما آیا می توان گفت در درگیری های خیابانی هم ممکن است دفاع مشروع مصداق پیدا کند؟ بیشترین مصداق دفاع مشروع در همان درگیری های خیابانی است، چون در اغلب موارد دیده می شود شخصی مورد حمله بی جا قرار گرفته است. البته منظور دعوایی نیست که دو طرف یکدیگر را می زنند بلکه مقصود حالتی است که در آن ناگهان فردی به دیگری حمله می کند و به وی آسیب می رساند، ولی در رویه قضایی ما زیاد معمول نیست، قضات این گونه موارد را از باب دفاع بپذیرند. دفاع مشروع اغلب در قتل عمدی یا زنا مطرح می شود. اگر کسی در دعوای خیابانی به قصد دفاع به طرف مقابل صدمه بزند، چون توان اثبات ندارد، قضات این ادعا را نمی پذیرند و می گویند او زده بود اما شما می توانستی شکایت کنی تا مجازات شود. اگر شخصی بخواهد به دفاع مشروع متوسل شود، باید آن را اثبات کند. در تبصره دو ماده 156 قانون مجازات اسلامی جدید هم اشاره شده است: «هرگاه اصل دفاع محرز باشد، اما رعایت شرایط آن محرز نباشد، اثبات عدم رعایت شرایط دفاع به عهده مهاجم است.» این به معنی آن است که اگر اصل دفاع محرز و مشخص است و شخص خواسته از خودش دفاع کند، حالا این که آیا شرایط دفاع (مثلا ضرورت یا مستند بودن آن به قرائن معقول) وجود داشته یا خیر، مهاجم باید ثابت کند البته از این قضیه ممکن است سوء استفاده شود. همان طور که گفتید دفاع مشروع شرایط زیادی دارد. اگر یکی از شرایط نباشد، موضوع دفاع مشروع رد می شود؟ قانون می گوید در صورت اجتماع شرایط فرد مجازات نمی شود و اجتماع هم به معنی جمع شدن شرایط است و اگر یکی از این شرایط وجود نداشته باشد، فرد نمی تواند از حق دفاع مشروع استفاده کند، زیرا اصل بر این است که هر کسی باید مسئول اعمال ارتکابی خودش باشد ، چه برسد به این که عمل ارتکابی عنوان مجرمانه داشته باشد. به هر حال دفاع مشروع پیچیدگی های زیادی دارد و شاید همه برداشت یکسانی از موضوع نداشته باشند. در این خصوص چه باید کرد؟ هرچند دفاع مشروع موضوعی است که در همه دانشکده های حقوق و مراجع علمی و فقهی مرتبط با حقوق معمولا تدریس می شود، ولی باید جزئیات آن به قضات و حقوقدانان آموزش داده شود و حتی از نظر اطلاع همگانی هم برای این که موضوع جنبه پیشگیرانه داشته و کسی که مهاجم است از موضوع مطلع باشد، باید در صدا و سیما برنامه هایی در این زمینه گنجانده بشود، زیرا این مساله از موارد شایع است و در دادگستری زیاد مطرح می شود، پس مردم باید اطلاع کافی داشته باشند که دفاع مشروع در ارتباط با جان، مال و ناموس و عرض افراد است. آنها باید بدانند غیر از مواردی که قانونگذار تصریح کرده، نمی توانند به دفاع استناد کنند و همچنین باید آگاه باشند در چه مواردی می توانند از خود دفاع کنند. (ضمیمه تپش) شاهد حلاج
پنج شنبه 30 مرداد 1393 2:23 بازدید:1
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 159]
-
حوادث
پربازدیدترینها