واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۲۳ مرداد ۱۳۹۳ (۱۰:۳۶ق.ظ)
ماهيت تمديد مذاکرات هسته اي و چالش پيش رو گروه سياسي
به گزارش خبرنگار خبرگزاري موج، نزديک به يک ماه است که از مذاکرات هسته اي وين 6 مي گذرد مذاکراتي که شکست، تمديد يا توافق نهايي گزينه هاي پيش روي ديپلمات ها تا پيش از آغاز دور ششم جلسات سياسي وين بود.
در اين ميان اگرچه با نگاه به نظرات و ديدگاه هاي مختلف صحبت از تمديد مذاکرات بيشترين احتمال را به خود اختصاص مي داد. اما زماني که مقامات ايران و آمريکا قبل از شروع مذاکرات وين اعلام کردند در صورتي که اميدي به دست يافتن توافق وجود نداشته باشد و به عبارتي ديدگاه ها آن قدر از هم فاصله داشته باشند که تمديد مذاکرات بي مورد تلقي شود نمي توان به تمديد توافق ژنو اقدام کرد؛ چشم انداز مذاکرات را مبهم و پيچيده تر ساخت.
مهمترين نکته اي که در مورد نتايج مذاکرات سياسي ايران و 1+5 مي توان گفت اين است که "تمديد" نه تنها نتيجه ماه ها کار سياسي و کارشناسي بوده است بلکه اين رويداد را مي توان نويد دهنده ظهور نشانه هايي براي توافق نهايي دانست. به عبارتي ماهيت اين تمديد را نمي توان مذاکراه براي مذاکره دانست بلکه مذاکره براي حصول توافق، ماهيت واقعي تري از آن را شکل داده است. ماهيتي که بر طبق اظهارات قبلي مقامات ايران و آمريکا نشان مي دهد ديدگاهها تا حدود قابل توجهي به هم نزديک شده که در نهايت منجر به تمديد توافق ژنو aد.
اين که باقي ماندن چه مسائل و يا انجام نگرفتن چه کارهايي منجر به تمديد مذاکرات شد و آيا اساسا نياز به تمديد بوده يا خير؛ سوالي است که بعد از 18 روز مذاکرات نفس گير در هتلي که اهالي رسانه به آن لقب زندان کوبرگ دادند، به ذهن مي آيد. در اين باره بايد گفت به نظر مي رسد در نشست هاي سياسي و کارشناسي، نقطه نظرها، شفاف سازي ها، اتمام حجت و اطمينان ها خصوصا از طرف تيم مذاکره کننده ايراني انجام گرفته باشد.
يقينا طي بازه زماني 6 ماهه نشست هاي کارشناسي به حدي رسيده بود که طرفين، زمينه را براي دور نهايي نشست سياسي آماده کنند. اما آن چه اهميت رويداد تمديد را چندبرابر مي کند اين است که محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران در حين مذاکرات موسوم به وين 6 بعد از نشست دو جانبه اي که با جان کري وزير خارجه آمريکا داشت اعلام کرد که "توافق"، منتظر تصميم مديران سياسي است.جمله اي که حکايت از آن دارد عمده مشکلات و مسائل باقيمانده تاحدود زيادي قابل برطرف شدن هستند و حال، تصميم و اراده از سوي مقامات 1+5 بويژه آمريکا است که براي اتمام کار لازم است.
علاوه بر اين، ظريف همچنين اعلام کرده بود که از نظر ايران، نيازي به تمديد وجود نخواهد داشت و ما آمادگي انجام گرفتن توافق نهايي را داريم در همين راستا "چنانچه تمديدي صورت بگيرد توافق بر سر روش و ادامه کار است". اين اظهارات ظريف نشان ميداد ايران نه تنها انعطاف کافي و راه حل هاي مناسبي براي پيشرفت در مسائل کليدي باقيمانده ارائه داده است بلکه تمديد را فقط در شرايطي ميپذيرد که نشانه هاي حصول توافق در طرف مقابل وجود داشته باشد يعني تمديد براي نتيجه گرفتن مذاکرات به معناي توافق نهايي صورت بگيرد نه شکست يا مذاکره براي مذاکره!
اگرچه نمي توان با اطمينان و بطور خوشبينانه اي نتيجه گرفت تنها گزينه پيش رو براي اين دوره 3 تا 4 ماهه توافق باشد، چراکه اولا محرمانه ماندن مذاکرات امکان هرگونه نتيجه گيري قطعي را سلب ميکند و از طرفي امکان ورود ساير متغيرهاي مزاحم براي به بن بست کشاندن مذاکرات در اين مدت را نمي توان انکار کرد. اما با توجه به شواهد موجود مي توان اينگونه گفت که در رويداد "تمديد مذاکرات" دو نکته مهم نهفته است: اينکه اولا غرب بدنبال استفاده کامل از زمان باقي مانده و در نتيجه کسب اطمينان بيشتر از برنامه هسته اي ايران در اين زمان باقي مانده است و ثانيا خود را آماده اتخاذ تصميم سياسي لازم براي توافق نهايي ميکند. بنابراين منطقي تر آن است که اين دوره را دوره اي دانست که در آن مقامات غرب و خصوصا آمريکا باپذيرش واقعيت پيشرفت دانش هسته اي ايران، تلاش هايي در راستاي اتخاذ يکي از بزرگترين تصميمات سياسي ظرف چند دهه گذشته صورت مي دهند.
در راستاي اين تصميم بزرگ يکي از مهمترين چالش ها در محدوده زماني باقي مانده، پيدايش شکاف بين کنگره آمريکا و کاخ سفيد است. مهم ترين موضوع مورد اختلاف در اين باره اين است که چه کسي حرف آخر را درباره توافق نهايي با ايران خواهد زد، رئيس جمهور يا کنگره؟
با اشاره به شکاف احتمالي اين دو نهاد سياسي حول توافق هسته اي بايد گفت، کنگره اگرچه مي تواند به دولت اوباما فشارآورد که اقدامات سخت گيرانه تري را انجام دهند، اما؛ امکان وتو از سوي اوباما و يا شکل گيري جريان هاي ضد اسرئيلي در آمريکا را نيز بايد در نظر گرفت. اوباما مي تواند با خرد جمعي آنچه که به نفع مردم آمريکا است انجام دهد. مردم آمريکا نيز نشان دادند که در پرونده سوريه به شدت مخالف درگير شدن آمريکا در جنگ يا پروژه هاي هزينه بر هستند و مقامات کاخ سفيد نيز بايد اين نکته را درک کنند.
با در نظر داشتن اين مسئله به طور کلي مي توان گفت "تمديد مذاکرات" ماهيتي دو سويه دارد که يک سويه آن فني و سويه ديگر آن سياسي است. ماهيت سياسي- فني پروژه مذاکرات هسته اي با "تمديد يافتن" به آنجايي ختم شد که در مسائل فني هم ايران و هم 1+5 ، با بروز و درک نشانه هايي راضي به تمديد شده اند و در مسائل سياسي نيز با هدف آماده سازي افکار داخلي براي نوشتن توافق نهايي، بويژه در آمريکا و نزديک کردن ديدگاههاي کنگره و کاخ سفيد، تمديد مذاکرات صورت گرفت.
محمد قربانپور شيخاني
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]