واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سهم دانشگاهها از توليد ناخالص ملي كمتر از 4/0 درصد
يكي از مهـمتـرين سرمايههاي معنوي پشتوانه دانشگاهيان اعتماد و احترام به علم و عالم و در تعريف امروزي به دانشگاه و دانشگاهيان است اما وقتي سهم پايين دانشگاه را در قبال اين سرمايهگذاريها بررسي ميكنيم، نتيجه مطلوب يا حداقل نزديك به مطلوبي به دست نميآيد. از همه بدتر رسيدن نتيجه اين معادلات و مناسبات به گوش مردم است
سهم پايين دانشگاهها و مراكز آموزش عالي در توليد ناخالص ملي اين روزها و در آستانه تدوين برنامه ششم توسعه كشور مورد توجه مسئولان و صاحبنظران قرار گرفته و افكار عمومي منتظر نقشپذيري جديتر مراكز دانشگاهي در گريز از اقتصاد نفتمحور است. اين در شرايطي است كه در حال حاضر برخي مطالعات سهم 4/0 درصدي را در توليد ناخالص داخلي براي دانشگاهها قائل هستند.
ارزش افزوده توليد شده توسط همه عوامل و بخشهاي مختلف اقتصادي يك ملت، براي يك دوره زماني (مثلاً يك ساله)، بيانگر توليد ناخالص ملي آن كشور است. در واقع توليد ناخالص ملي، ارزش مجموع كالاهاي توليدي و خدمات نهايي كه توسط يك نظام اقتصادي در سراسر دنيا و در يك سال معين توليد شده است را بيان ميكند.
ارتقاي اين شاخص اقتصادي ميتواند محك خوبي براي دستيابي به توسعه پايدار باشد اما خود توليد ناخالص ملي و تحقق ارتقاي آن به مؤلفههاي اجتماعي متعددي وابسته است، يكي از مجموعههايي كه ساختار آن براي اثرگذاري مستقيم بر توليد ناخالص داخلي آماده است، دانشگاه است، منتها در كشور ما دانشگاه تا حدود زيادي از اين نقش خود غافل مانده است. تمركز بيش از اندازه روي مسئله آموزش و ظرفيتسازي براي داوطلبان تحصيل در دانشگاهها و مراكز علمي، نداشتن صنايع پايه و بهروز كه مدام از دانشگاه سؤال و مطالبه علمي داشته باشند و نبود يك منشور پژوهشي نيازمحور علت اين غفلت است.
نشتی دانشگاه کجاست؟
به بيان ديگر دانشگاههاي ما در ايجاد ارزش افزوده بر منابعي كه در اختيار دارند، ناتوانند. اين منابع منحصر به منابع مادي نيست و جامعه منابع معنوي زيادي را نيز روي دانشگاهها و مراكز علمي سرمايهگذاري كرده است. يكي از مهمترين سرمايههاي معنوي پشتوانه دانشگاهيان اعتماد و احترام به علم و عالم و در تعريف امروزي به دانشگاه و دانشگاهيان است اما وقتي سهم پايين دانشگاه را در قبال اين سرمايهگذاريها بررسي ميكنيم، نتيجه مطلوب يا حداقل نزديك به مطلوبي به دست نميآيد. از همه بدتر رسيدن نتيجه اين معادلات و مناسبات به گوش مردم است.
از سوي ديگر اگرچه بايد پذيرفت اين سرمايهگذاريها در حد ايدهآلهاي اين حوزه نيست، اما بايد اعتراف كرد كه به همين اندازه هم بازده نداشته است.
سوءتدبير در تخصيص و مديريت منابع يكي از عوامل پايين ماندن سهم دانشگاهها از توليد ناخالص ملي است.
همچنين تخصيص منابع و اعتبارات به زمينههاي آموزشي دانشگاهها نيز خطاي ديگري است كه شرايط كنوني را رقم زده است. دانشآموختگاني كه توانايي كارآفريني ندارند و در انتظار استخدام شدن از چرخه آموزش خارج نميشوند. دانشآموختگاني كه با سرمايه ملي تحصيل ميكنند اما تخصصشان به خدمت فرصتهاي خارج از كشور درميآيد و مهاجرت ميكنند. پذيرش دانشجو در رشتههاي كهنه و ناروزآمد براي ساليان متمادي. پاياننامههايي كه با سرمايه ملي توليد ميشوند اما تنها به كار كتابخانهها ميآيند يا در بهترين صورت پاسخ سؤالات خارجيها هستند و... همه وهمه محلهاي نشتي سرمايههاي كشوري است كه هيچ ارزش افزودهاي به آنها اضافه نميشود.
تولید ناخالص داخلی و سهم کمتر از4/0 درصدی دانشگاه ها
البته بعضيها از جمله فروهر فرزانه عضو هيئت علمي دانشگاه شريف ناچيز بودن امكانات كاربردي در دانشگاه را دليل اصلي سهم اندك دانشگاهها از توليد ناخالص داخلي ميدانند. وي با بيان اينكه سهم دانشگاهها از توليد ناخالص ملي رقمي كمتر از 4/0 درصد است، به رسانهها گفت: اين عدد در كشورهاي توسعهيافته علمي بيش از 2 تا 5/2 درصد است.
فرزانه با اشاره به فرمايشات مقام معظم رهبري مبني بر توسعه علمي دانشگاهها اظهار كرد: توسعه علمي پايدار و متوازن نيازمند منابع مالي و امكانات كاربردي كافي در دانشگاه است و در ايران مطابق برآوردهاي اخير سهم دانشگاهها از توليد ناخالص ملي كمتر از 4/0 درصد است. اين عضو هيئت علمي دانشگاه شريف با اشاره به اينكه در كشورهايي كه توسعه و پيشرفت علمي وجود دارد ميزان سهم دانشگاهها از توليد ناخالص ملي بيش از 2 تا 5/2 درصد است، گفت: در كشور ما اين سهم به نسبت تواناييهاي مالي و زيربنايي آنچه به دانشگاهها تخصيص داده ميشود، فوقالعاده ناچيز است. وي با تأكيد بر اينكه ناچيز بودن امكانات كاربردي در دانشگاه ميتواند به فرآيند توسعه علمي لطمه وارد كند، افزود: زماني كه سرانه هر دانشجو از اين سهم محاسبه شود بسيار ناچيز است، لذا اگر ميخواهيم در مسير توسعه علمي قرار بگيريم، بايد بر سهم دانشگاه از توليد ناخالص ملي توجه ويژه شود.
اگرچه مبنای رقم 4/0 درصد اعلام نشده اما آنچه تمام مطالعات و آمارها روی آن توافق نظر دارند پايینبودن بدون توجیه سهم دانشگاهها در تولید ناخالص ملی است که شاید وجود همین رقم کوچک نیز مرهون تربیت نیروی انسانی و البته قراردادهای دانشگاهی در طرحهای کلان ملی باشد که شورای عالی عتف آنها را پیگیری میکند.
در کشورهای توسعه یافته که دکتر فرزانه بالای 2 درصد را برای سهم دانشگاه هایشان از تولید ناخالص ملی ذکر میکند، دانشگاه پیشانی توسعه است، اما در کشور ما نه تنها عزم جدی برای واگذاری امور به دانشگاهیان وجود ندارد بلكه از سوی خود دانشگاهیان نیز کشش و مطالبهای برای پذیرفتن مسئولیتهای بزرگ ملی نیست.
نویسنده : نفيسه ابراهيمزاده انتظام
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۸ تير ۱۳۹۳ - ۲۰:۱۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 50]