واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سياستهاي كلي بر مبناي اتحاد ملل اسلامي
اصل يازدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران يكي از اصول كل حاكم بر سياست و روابط خارجي كشور را بيان داشته است.
به موجب اين اصل «به حكم آيه كريمه «ان هذه امتكم امه واحده و انا ربكم فاعبدون» مسلمانان يك امت هستند و دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است سياست كلي خود را بر پايه ائتلاف و اتحاد ملل اسلامي قرار دهد و كوشش پيگير به عمل آورد تا وحدت سياسي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام را تحقق بخشد.» شايد بتوان گفت اين اصل از قانون اساسي كه مبتني بر وحدت اسلامي فارغ از هر نوع نژاد و زبان باشد به اين نحو در تمامي قوانين اساسي كشورهاي اسلامي بينظير يا كم نظير باشد. نمايندگان مجلس خبرگان قانون اساسي در اين موضوع با اشاره به فرا مرزي بودن حكومت در ديدگاه اسلام، مسئوليت بينالمللي حداقل در خصوص ملتهاي مسلمان جهان براي انقلاب متصور بوده و در عين حال تأكيد نمودهاند كه اين مسئله هرگز به معناي توسعهطلبي نيست بلكه ما ميخواهيم با حمايت از ملتهاي مستضعف و محروم زمينه تشكيل حكومت اسلامي را توسط خودشان آماده سازيم. شهيد بهشتي (ره) در بيان فلسفه تدوين اين اصل ميفرمايند: تهيه اين اصل در رديف كليات به اعتبار اين است كه يكي از ابعاد اساسي نظام جمهوري اسلامي است. از نظر تعاليم مقدس اسلام، نظام اسلامي در هر گوشه از جهان تحقق پيدا كند حكومتي بهوجود ميآورد كه مسئوليتش در داخل مرز محدود نميشود و نسبت به همه انسانها و به خصوص همه مسلمانها داراي تعهد و مسئوليت است و بر طبق تعاليم اسلام اين طبع و خصلت حكومت اسلامي است. ولي نه بدان معنا كه اين حكومت ميخواهد قلمرو خودش را گسترش دهد و سرزمينهاي ديگر را با زور متصرف شود و به خود ملحق كند، بلكه بدان معناست كه بايد به كمك اين مسلمانان بشتابد و با كمك يكديگر وضعي براي خود بهوجود بياورند كه آنها نيز خود را داراي نظام اسلامي بيابند و وقتي اين نظامها همه اسلامي شد، آن وقت تشكيل يك واحد سياسي بزرگ جهاني در لواي اسلام امري است طبيعي و درست، به همين دليل است كه انقلاب اسلامي ما امروز اين همه دشمن دارد، به خصوص براي دو قدرت بزرگ جهان و دو اردوگاه بزرگ سلطه جو تحمل اين انقلاب مشكل است. اما پيش از آنكه به بيان مفهوم و مقصود اصلي اين اصل بپردازيم لازم است مفاهيم اساسي اين اصل را مورد بررسي قرار دهيم. اولين مفهومي كه در اين اصل خودنمايي ميكند مفهوم «امت» است. «امت» در لغت به جامعه انساني اطلاق ميشود كه قصد و نظر مشترك داشته باشند. در قرآن مجيد اين عبارت 49 بار به كار گرفته شده كه در اين بين آياتي چند اختصاص به امت واحده دارد؛ از آن جمله ميتوان به (بقره/213)، هود/118) و (فصلت/46)، (انبياء/92) و (مومنون/52) اشاره كرد. صاحب تفسير الميزان در ارتباط با دو آيه آخر كه مرتبط با اصل يازدهم نيز است معتقد است:«مجموعه افراد بشر به عنوان امت واحد خداي واحد را اطاعت ميكنند. دعوت همه پيامبران الهي براي پرستش خداي يگانه نشان دهنده دين واحد براي همه است. در اين وحدت هدف و مقصود اصلي سعادت و حيات انساني است و همه پيامبران با دعوت از همه مردم به يگانگي و حق براي اقامه عدالت در جامعه انساني گام برداشتهاند.» مفهوم «امت» صرفاً مفهومي عقيدتي است كه از ريشه اَمَّ، يَؤُمُّ مرادف قَصَدَ، يَقْصُدُ ميباشد. اطلاق «اُمّ» بر مادر نيز بدان جهت است كه كودك در زمينه نيازمنديهاي خود يا به جهت احساس آرامش او را قصد ميكند. در واژه «اُمّ» حالت زايندگي كه در واژه «والده» وجود دارد نيست بلكه مقصد و مقصود بودن و ملجأ بودن مادر نسبت به فرزند مطرح است. بر اين اساس «امت» به مجموعهاي از انسانها اطلاق ميگردد كه هدف و مقصد واحدي آنان را گرد هم جمع كرده باشد. مرز ميان «امتها» مرزي عقيدتي است. همه آنان كه بر محور توحيد، نبوت و معاد متمركز شدهاند، امت واحده اسلامي را تشكيل ميدهند. از نظر اسلام «امت» مهمترين ملاك تقسيم بندي جوامع بشري است. (امّت و ملّت، نگاهي دوباره، حسين جوان آراسته، مجله حكومت اسلامي، صفحه (161)) در قسمتهاي بعد ارتباط مفهوم امت و ملت را بيان خواهيم كرد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۴ تير ۱۳۹۳ - ۱۳:۴۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]