واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: شنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۳ - ۱۵:۰۹
عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی گیلان با بیان اینکه پایش بزرگ مقیاس منابع محیط زیست مهمترین اولویت برنامه ریزی محیط زیست است، گفت: استفاده از یافتههای علمی موجود و کاربست آنها در بررسیهای پایشی بزرگ مقیاس حوزههای آبخیز استان گیلان میتواند ابزار بسیار قوی و موثری برای متولیان حفاظت محیط زیست استان بویژه اداره کل محیط زیست گیلان باشد. پناهنده در گفتوگو با خبرنگار علمی ایسنا منطقه گیلان، اظهار کرد: در هم تنیدگی روابط متقابل انسان و محیط زیست به سطحی رسیده است که بررسی جداگانه آنها منجر به تجربه و تحلیلهای نادرستی بویژه در بسترهای برنامهریزی میشود و به همین دلیل اصطلاح سیستمهای اجتماعی- اکولوژیک بعنوان سیستمهای دوگانه غیر قابل انفصال در کانون تحلیلهای سیستمی و تفکر سیستمی قرار گرفته است. وی افزود: بر طبق برداشتهای جدید نظریه سیستمها و اصل سلسله مراتبی سیستمها، نظام محیط زیست مجموعهای از سیستمهای بزرگ با متغیرهای کند و سیستمهای کوچک با متغیرهای سریع است و پایداری و قابلیت برگشت پذیری محیط زیست به تعامل پویای این سیستمها بستگی داشته و اساس مدیریت و برنامهریزی محیط زیست، شناخت این شبکه تو در توی سیستمها است. در روابط متقابل پویای این سطوح سیستمی، عملکرد اساسی سیستمهای بزرگتر یادآوری و ایجاد نیروی لازم برای پایداری کلیت سیستم پس از آشوبهای به وقوع پیوسته در سیستمهای کوچکتر است. پناهنده ادامه داد: در سیستمهای اجتماعی- اکولوژیک آبشار فروپاشی زمانی اتفاق میافتد که واکنشهای تسهیل کننده یادآوری چرخههای سطوح بالاتر بوسیله متغیرهای سریع فرسوده شوند. وی با بیان اینکه حوزه آبخیز و مجموعه فعالیتهای انسانی مجاور آن نمونهای از سیستمهای توام اجتماعی-اکولوژیک است که سیستم اجتماعی و مجموعه فعالیتهای بوقوع پیوسته در آن بعنوان متغیرهایی سریع در بطن سیستم بزرگتر اکولوژیک هستند، تصریح کرد: حفظ کلیت این نظام محیط زیستی بستگی به چگونگی و شدت عملکرد متغیرهای سریع سیستم کوچکتر اجتماعی داشته و حساسیت مدیریت محیط زیست نیز در شناخت آستانههای تحمل سیستم اکولوژیک فراگیر نهفته بوده و هنگامی که بر اثر سوءمدیریت، از این آستانهها گذر شود، واکنشهای فروپاشی به سرعت شروع میشوند. عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاددانشگاهی اضافه کرد: در استان گیلان منابع جنگلی و پوششهای مرتعی بالا دست، سیستمهای بزرگتر پشتیبان عملکرد سیستمهای اجتماعی کوچکتر انسانی در قالب سکونتگاههای شهری و روستایی هستند که بشدت تحت تاثیر شدت عملکرد این سیستمهای کوچکتر از طریق تغییرات شدید کاربریها و نابودی جنگلها فرسوده میشوند؛ هر از چند گاهی علایم گذر از آستانه به شکل سیلابهای مقطعی بروز میکند که اگر شدت تخریب این سیستمهای پشتیبان از حد آستانههای قطعی فراتر رود، آن وقت شاهد از بین رفتن تاب آوری سیستمهای اجتماعی زیر فشار عکس العملهای فروپاشی سیستمهای بزرگتر از طریق تکرار وقوع سیلابهای شدید، فرسایش شدید خاک و پر شدن مخازن تالابها و تغییرات شدید اکوسیستمی و تباهی گسترده تنوع زیستی خواهیم بود. وی گفت: اما این فقط یک روی سکه است؛ یعنی حالتی که منفعلانه و در غفلت همین وضعیت را ادامه دهیم. روی دیگر سکه اتخاذ رویکرد پایش بزرگ مقیاس حوزههای آبخیز بر اساس شاخصها و سنجههای کمی رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین (Landscape ecology) با استفاده از قابلیتهای دور سنجی، سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و تجزیه و تحلیلهای آماری سنجههای سیمای سرزمین است تا با ترسیم روند فعالیتها، از تشدید روندهای منفی، به موقع جلوگیری شده و مهمتر از آن برنامههای مدونی برای بازیابی و احیای سیستمهای بزرگ پشتیبان سیستمهای کوچک اجتماعی یعنی سکونتگاههای انسانی تهیه کرد. پناهنده خاطرنشان کرد: خوسبختانه اهمیت پایش بزرگ مقیاس منابع محیط زیستی و ارزیابی راهبردی محیط زیست در اسناد فرادستی کشور و بویژه در برنامه پنجم توسعه دیده شده و بر الزام عملیاتی شدن آن تاکید شده است؛ بنابراین، گام بعدی انتخاب روشهای موثر اجرایی کردن آن است. در متون علمی جدید حفاظت محیط زیست، استفاده از روشهای کمی اکولوژی سیمای سرزمین موثرترین رویکرد پایش بزرگ مقیاس منابع محیط زیست معرفی شده و قابلیت آن به کرات مورد آزمون قرار گرفته است. وی افزود: بنابراین استفاده از یافتههای علمی موجود و استفاده از آنها در بررسیهای پایشی بزرگ مقیاس حوزههای آبخیز استان گیلان میتواند ابزار بسیار قوی و موثری برای متولیان حفاظت محیط زیست استان بویژه اداره کل محیط زیست گیلان باشد که با توجه به دیدگاه روشن مدیریت اداره کل محیط زیست استان گیلان میتوان آن را با توجه به توان تخصصی و علمی موجود در استان به سرعت عملیاتی کرد. به گزارش ایسنا، محمد پناهنده، عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، کارشناس ارشد برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست از دانشگاه تهران و دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست است. تدریس در دروس متعدد دانشگاهی در مقاطع مختلف، مدرس نمونه در سالهای 1390 - 1389، مدرس کارگاههای آموزشی نرم افزار تخصصی GIS و دوره آموزشی استقرار سیستمهای مدیریت محیط زیست (EMS)، مدرس کارگاه آموزشی بیو کمپوست دهیاران نمونه کشور، چاپ و انتشار بیش از 15 مقاله علمی پژوهشی در مجلات داخلی و خارجی کشور و اجرای برخی ازطرحهای ملی و تحقیقاتی و معاونت پژوهشی-آموزشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، مدیر گروهی پژوهشی محیط زیست طبیعی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، مدیرگروه پژوهشی فرآوری پسماند پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، مدیر امور پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی، مدیر گروهی آموزشی آلودگی محیط زیست مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی گیلان و رییس هیات مدیره مرکز خدمات تخصصی بهسازی محیط زیست پژوهشکده محیط زیست برخی از سوابق پژوهشی و اجرایی وی است. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 42]