واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
ساعت 5 نحس برای نهضت جنگل و دکتر حشمت/ عکس مقبره دکتر حشمت
ساعت پنج بعد از ظهر 22 اردیبهشت 1298 ش دکتر حشمت به دستور تیمور تاش حاکم گیلان به دارآویخته شد و تیمورتاش بعدا با پشتکار به مرد شماره 2 دوره رضاخان تبدیل شد اما دست تقدیر تقاص خون دکتر حشمت را گرفت و در زندان نمور به قتل رسید.
به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، ابراهیم حشمت طالقانی متولد سال 1264،شهراسر طالقان،است وی با همراه شدن به نضت جنگل به فرماندهی قوای «نهضت جنگل» در گیلان شرقی منصوب و به تأسیس مدارس و ایجاد نهری از شعبه اصلی سفیدرود که اینک به نام و یادش «حشمت رود» خوانده می شود، اقدام کرد. محبوبیت دکتر در شرق گیلان و بویژه لاهیجان (محل سکونتش) بیش از همه مرهون شخصیت نجیب و صبور و فداکاری و دلسوزیاش برای مردم بود. نخست در روستای «اوانک» نزد «شیخ عبد الحسین اوانکی» به خواندن و نوشتن پرداخت .زمانی که 18 سال داشت، پدرش او را برای تحصیل به تهران فرستاد و نامش را در مدرسه «آلیانس فرانسه» ثبت کرد. این زمان مصادف بود با اوج مبارزات مشروطه خواهان و همین امر سبب شد که ابراهیم به رشد سیاسی و آگاهی ویژهای برسد. سپس در مدرسه دارالفنون به تحصیل طب مشغول شد، همزمان با دایر شدن مدرسه سیاسی از سوی مشیرالدوله به این مدرسه هم راه یافت و دروس آن را با موفقیت به پایان رساند. در سال 1328 قمری شاهسونها در اردبیل علیه دولت مشروطه طغیان کردند و ابراهیم که اینک طبیب شده بود، به عنوان پزشک ارتش برای سرکوبی طغیان شاهسونها اولین مأموریت و سفر جنگی اش را آغاز کرد. تجربیاتی که در این سفر (چه از نظر پزشکی و چه از نظر نظامی) کسب کرده بود، سبب شد در جریان نهضت جنگل ،«نظام ملی» را در لاهیجان دایر کند و خود سرپرستی آن را به عهده بگیرد. در طول هشت سال اقامتش در تهران و آشناییاش با زبان فرانسه، اغلب به مطالعه کتب مختلف به زبان فرانسه اشتغال داشت و قسمتی از کتابخانه کوچکی در لاهیجان را به آن کتابها اختصاص داده بود. هنگامی که روسها در سال 1329 قمری برابر با 1286 شمسی از طریق آستارا به خاک ایران تجاوز کرده و به شهرهای انزلی و رشت هجوم آوردند، «جمعیت اتحاد اسلام» که دکتر حشمت از اعضای فعال آن بود، به مقابله و مبارزه با روسها پرداخت و گروههای مختلفی را به نقاط مختلف گیلإن اعزام داشت. در همین تاریخ میرزا کوچک خان را در منزل مؤید الدیوان ،داماد میرزا محمدخان صالحی لاهیجانی ملاقات می کند. در همین جلسه بود که پیشنهاد میرزا کوچک خان درخصوص انتخاب جنگلهای گیلان برای استقرار مرکز عملیات جنگلها به تصویب رسید و طولی نکشید که با دو تن از دوستان دیگر به نامهای سید محمد خان و شیخ عبد الاسلام (عرب) و میرزا کوچک خان شبانه از لاهیجان به رشت حرکت کردند. هنگامی که قلمرو حکومت جنگلی ها گسترش یافت، دکتر حشمت به فرماندهی قوای لشگری و کشوری «نهضت جنگل» در گیلان شرقی منصوب شد و به تأسیس مدارس و احداث راه های روستایی و ایجاد نهری از شعبه اصلی سفیدرود که اینک به نام و یادش «حشمت رود» خوانده می شود، اقدام کرد. این رود که با ابتکار و طراحی دکتر حشمت و همراهی مردم ساخته شد نقش بسیار مهمی در رهایی اراضی مابین رودخانه های سپید رود و شیمرود از خشکسالی داشت و در رونق کشاورزی منطقه تاثیر بسزایی نهاد. اما در جریان قیام جنگل هم بعد از میرزا کوچک خان، دکتر حشمت نفر دوم و البته مغز متفکر و عامل نظم و نظام و به تعبیری ستون فقرات نهضت بود. دکتر همیشه در اندیشه خدمت به مردم منظقه و رشد فرهنگ مردم بود و در تماس با روشنفکران و آزادیخواهان رانکوه (لنگرود و رودسر) و همزمان با دایر کردن «نظام ملی» در لاهیجان، از آنان برای گسترش فرهنگ و آبادانی منطقه و نیز ایجاد راههای ارتباطی و کمک به تهیدستان و توجه به بهروزی دهقانان یاری میطلبید. حمله قوای دولتی به فرماندهی ایوب خان میرپنج از یکسو و حمایت هواپیماهای انگلیسی از آنها و بمباران مواضع جنگلها مجال به جنگلیها نمیداد، تا آنجا که میرزا کوچک خان ناچار میشود به همراه 943 نفر از مبارزان جنگل به سوی شرق گیلان و لاهیجان حرکت کند. وقتی همراهان میرزا به لاهیجان رسیدند، در آنجا دکتر حشمت بانفرات خود به آنان پیوست که تعدادشان به 1432 نفر رسید. آنان در روز اول ماه شعبان 1337 قمری به دشت وسیع کجور واقع در 31 کیلومتری جنوب تنکابن میرسند. در حوالی تنکابن و در طول راه همه جا قوای دولتی و مزدوران منطقه در تعقیبشان بودند. اوضاع بر آنان چنان سخت میشود که ناچاراً دکتر حشمت تصمیم میگیرد باتوجه به امان نامه ای که حکومت مرکزی داده است تسلیم قوای دولتی شود، هرچند میرزا با این تصمیم مخالف بود. وقتی این کار صورت میگیرد، دولتیها به بهانه اینکه رئیس کل قزاق دولت ایران (ژنرال استاروسلسکی) در رشت میباشد، به آنها گفتند ما باید شما را روانه رشت کنیم تا به شما پروانه آزادی بدهند و به منازل خود بازگردید! روز ششم ماه شعبان پس از سه روز اقامت در خرمآباد تنکابن، تعداد جنگلیها به یکصد و هشتاد نفر رسید که همگی به همراه دکتر و هشت نفر قزاق به رشت حرکت داده شدند. در نزدیکی «دیوشل» دکتر را از یارانش جدا کرده و با درشکه به لاهیجان بردند. از این لحظه به بعد دکتر اطمینان یافت که دیگر امیدی برای نجاتش نیست و تمام وعدهها فریبنده بوده است. محاکمه اش در رشت زود پایان یافت و در ساعت پنج بعد از ظهر همان روز او را با درشکهای به میدان اعدام آوردند. در چهاردهم اردیبهشت 1298خورشیدی برابر با یازدهم شعبان 1337 قمری و دوم ماه مه 1919 میلادی بدار آویخته شد. پیکر پاکش را کاس آقا حسام معروف به خیاط که از آزادیخواهان قدیمی مقیم رشت بود تحویل گرفت و در گورستان محله چله خانه از محله های قدیمی رشت به خاک سپرد. یکسال پس از شهادت دکتر حشمت بار دیگر رشت به تصرف جنگلی ها درآمد. نخستین اقدام میرزا این بود که به سوی آرامگاه دکتر حشمت برای ادای احترام رفت و در زیر درخت کهنسال مسجدی که مدفن دکتر حشمت است، سخنان خود را با آیه ای از قرآن کریم آغازکرد و گفت: «با فقدان این مرد بزرگ هنوز کمرمان راست نشده است. این ضایعه برای ما بسیار گران و تحملش بسیار سخت بود و از خداوند متعال می خواهیم ما را موفق بدارد تا تقاص خونش را از جلادان خون آشام بگیریم.» شادروان ابراهیم فخرایی که از یاران میرزا و نویسنده کتاب «سردار جنگل» است، در قسمتی از یادداشتهای خود آوردهاست: درباره مرحوم دکتر حشمت زیاد کار نشده است و جامعه آزادیخواه، حقش را به نحو احسن ادا نکرده است.شنیدهام، هر وقت محصول برنج شمال را که از آب حشمت رود مشروب میشود برمیدارند، قسمتی از آن را به نام خیرات و شادی روح احداثکننده حشمت رود برای مستضعفین و بینوایان اختصاص میدهند.
مقبره دکتر حشمت تیمورتاش حاکم گیلان در دوره اغاز نهضت جنگل بود و بعدها در تحکیم قدرت رضا خان نقش موثری داشت و مرد شماره دو کشور در دوره رضاخان شد. وزیر دربار رضا شاه در جریان اعدام دکتر حشمت جنگلی ــ یاور و همراه میرزا کوچک خان ــ نقش داشته و بعد از اعدام دکتر حشمت و گسترش مجدد دامنه نهضت جنگل تیمورتاش با صدور اعلامیهای مردم گیلان را تهدید کرد که هر گونه کمک و مساعدتی به نیروهای نهضت جنگل، اعدام و ضبط دارایی آنان را در پی خواهد داشت. تیمورتاش در دوره حکومت تقریباً یکساله خود در گیلان بیعدالتیهای فراوانی نسبت به مردم منطقه روا داشت و در سایه ایجاد امنیت برای مردم گیلان از آنان اخاذی میکرد. انتهای پیام/
93/02/21 - 15:22
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 99]