واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۳ ارديبهشت ۱۳۹۳ (۹:۵۰ق.ظ)
رسالت: تفقه آيت الله صانعي و پارازيت زدايي
به گزارش خبرگزاري موج، رسالت نوشت: در شماره پيشين چهار گزاره از پاسخ آيت الله صانعي به استفتاي شفقنا «پايگاه بينالمللي همکاريهاي خبري شيعه»، راجع به ارسال پارازيت روي امواج ماهواره استنباط شد و مورد اول مورد بررسي قرار گرفت. مشاهده شد که حرمت ارسال پارازيت (حتي اگر ضرر جسمي نداشته باشد) به جهت تعدي در سلطه مالکانه مردم بر هوا و فضا و حق تماشاي برنامه هاي
ماهواره اي به صورت جدي محل خدشه است. در واقع، احترام به حق و سلطه مالکانه مردم بر امواج ماهواره اي که در هوا و فضاي خانه آنها وارد ميشود موجب بي احترامي و اضرار به حق عمومي در برخورداري از محيط اخلاقي و پاک اجتماعي و مصونيت از تهاجم فرهنگي ميگردد. بر اساس اين توضيح، پاسخ آيت الله صانعي بايد بر يک پيشفرض ذهني متکي باشد و آن عبارت است از اينکه: «برخورداري از محيط سالم اخلاقي در سطح عمومي جامعه، يک حق نيست».
اما مورد دوم که از پاسخ آيت الله صانعي استنباط ميشود: امواج شبکه هاي ماهواره اي که در «هوا و فضاي منزل مردم» وارد ميشود، مملوک شخصي مردم است و اشخاص بر آن امواج، تسلط مالکانه دارند.
دو پرسش در اينجا قابل طرح است: 1- آيا وسيله اي که استفاده حرام بر آن غالب است مورد تملک واقع مي شود يا خير؟ 2- آيا امواج ماهواره اي ماهيتا مملوک فردي و شخصي هستند يا مملوک جمعي؟
در مورد پرسش اول، به نظر ميرسد مشابهت زيادي ميان شبکه هاي ماهواره اي در زمان ما و کتب ضاله که علاوه بر اين زمان در نزد گذشتگان نيز مطرح بوده است وجود دارد. کتب ضاله کتابهايي نيستند که سراسر گمراه کننده اند بلکه چه بسا مطالب حق و درست زيادي هم داشته باشند اما در مطاوي بحث، نکات گمراه کننده اي دارند که تمييز آنها با مطالب حق براي عموم خوانندگان دشوار يا غير ممکن باشد. به همين قياس، امروزه آنچه در شبکه هاي ماهواره اي به مخاطب القا ميشود مشتمل بر مطالب مفيد و آموزنده و در عين حال مطالب ضد اسلامي، ضد فرهنگي و ضد اخلاقي بسياري است و اين مطالب چنان به هم آميخته هستند که تمييز آنها بر بيننده عامي ناممکن است.
بسياري از برنامه هاي اين شبکه ها، مروج سبک زندگي غربي شامل سست شدن روابط خانوادگي، عفت و غيرت ديني- انقلابي و ترديد در باورهاي اصيل اسلامي و بي رغبتي به شعائر ديني است. اگر کتب ضاله شرعا مورد تملک قرارنميگيرند و مال محترم محسوب نميشوند و ضرر زدن به کتب ضاله ديگران موجب ضمان نميشود (مگر در موارد خاص که شخصي عالم از آنها استفاده ميکند تا نقدشان کند)، امواج ماهواره اي بايد به طريق اولي، مال محترم محسوب نگردند، چه اينکه ترفندهاي بسيار پيچيده تر و جذابيتهاي بسيار بيشتري نسبت به کتب ضاله، در برنامه هاي ماهواره اي هست به گونه اي که مخاطب غالبا نميتواند ميان سره و ناسره آنها تمايز نهد و از ديدن و شنيدن ناسره ها اجتناب کند. در اين برنامه ها، صحنه هاي منافي عفت و القائات و تعاليم ضد اسلامي چنان ماهرانه تعبيه شده اند که مشاهده آنها تقريبا گريزناپذير است (خصوصا براي مخاطبين جوانتر). به راستي ماليت قايل شدن براي امواج ماهواره اي که در فضاي خانه اشخاص وارد ميشود، همچون ماليت قايل شدن براي مواد مخدر، شراب و آلات قمار است. هرچند در قرآن کريم براي شراب منافعي به رسميت شناخته شده است اما وجود اين منافع موجب ماليت آن نميشود زيرا ضرر آن به مراتب بيشتر است.
اما در مورد پرسش دوم، بايد اذعان نمود که امواج ماهواره اي، ماهيتي جمعي و اشتراکي دارد نه فردي. يعني اگر پذيرفته شود که امواج ماهواره اي، ماليت داشته و قابل تملک محسوب مي شوند، اين ملکيت، اشتراکي است زيرا سرنوشت ملکيتهاي فردي تک تک افراد به يکديگر وابسته است و تصرف هر فرد برسرنوشت ملکيت ديگران تاثير ميگذارد. تصور کنيد در فضاي اتاقي هستيد که چند نفر ديگر نيز در آن حضور دارند.
در اين اتاق، کيفيتهايي اشتراکي ميتوان تصور کرد همچون حرارت و برودت هوا، صدا، نور و بو. اگر از منبعي خارجي (کولر)، هواي سرد وارد اتاق شود و عده اي مخالف آن باشند، تکليف چيست؟ قطعا نميتوان بدان حکم کرد که هر فرد به جهت مالکيت هواي اطراف خود، حق دارد کولر را تندتر کند يا آن را خاموش نمايد، چرا که هوا ماهيتي جمعي و اشتراکي دارد. در مورد امواج ماهواره اي نيز نميتوان از باب مالکيت هر فرد بر هوا و فضاي خانه خود، به او اجازه داد، امواج ماهواره را مختل کند يا آن را همچنان در فضاي خود حفظ کند، زيرا ايجاد اختلال يا حفظ آن مسئله اي جمعي و اشتراکي است. طبعا در چنين مواردي (همانند کولر و هواي اتاق) بايد يک نفر مديريت را برعهده بگيرد و بر اساس راي اکثريت ياصلاح عمومي تصميم نهايي را اتخاذ کند.
ممکن است کسي بگويد امواج ماهواره، ماهيتي فردي دارد زيرا هرچند وجود خود امواج در فضاي همه خانه ها مسئله اي جمعي است اما آنچه مهم است دستگاه گيرنده است که مسئله اي فردي است. در واقع، هر کسي که مخالف تماشاي برنامه هاي ماهواره اي است ميتواند دستگاه گيرنده لازم را در خانه خود تهيه و نصب نکند و نيازي به ايجاد اختلال در امواج خانه خود ندارد. در جواب ميتوان گفت، اولا دقت در بحث فقهي اقتضا ميکند که فروض را نيز در نظر بگيريم. بدين معنا که اگر کسي بالفرض بخواهد امواج وارد شده در فضاي خانه خود را مختل کند (ولو بدون دليل عقلايي)، تکليف چيست؟ اين فرض ما را به هويت جمعي و اشتراکي امواج ماهواره متوجه مي سازد. ثانيا فرض کسي که بخواهد امواج ماهواره در فضاي اختصاصي خانه او مختل شود فرض بعيد و غير عقلايي نيست. مثلا پدري مايل است فرزندانش، دوستان و ميهماناني که به خانه او مي آيند، اصلا دسترسي به امواج نداشته باشند چرا که خائف است آنها مخفيانه و در عدم حضور او، با گيرنده اي که از نظر او دور داشته شده بتوانند برنامه هاي ماهواره اي را در خانه او تماشا کنند. نبايد از نظر دور داشت که مدير برخي ارگانها و مراکز مثلا مدارس آموزش و پرورش طالب آنند که امواج ماهواره در آن مرکز به کلي مختل شود تا مبادا کسي با موبايل، تبلت و ديگر ابزارها وارد برنامه هاي ماهواره اي گردد.
دکتر بهزاد حميديه
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]