واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
بحران اوکراین در وضعیت کمینه تهران- ایرنا- توافق مقدماتی نشست چهارجانبه میان روسیه، غرب، اتحادیه اروپا و دولت موقت کی یف بیانگر آن است که آمریکا و روسیه در چارچوب منافع بلندمدت خود تلاش دارند دامنه بحران اوکراین را محدود سازند.
تحولات و دگردیسی های بحران اوکراین در حالی از محدوده ساعت ها فراتر رفته و به دقیقه و ثانیه ها رسیده است که پیش از این، روند جاری نشان می داد ممکن است این بحران بیش از پیش گسترش یابد یا در وضع بیشینه ای قرار گیرد.
پس از پیوستن «شبه جزیره کریمه» به روسیه با برگزاری همه پرسی در اسفندماه 1392، وضع منطقه شرق اوکراین که پیش از این نیز بحران زده بود، وخیم تر شد، به گونه ای که در 2 هفته گذشته بسیاری از نیروهای هوادار روسیه با اشغال مراکز و ساختمان های دولتی در 10 شهر شرق اوکراین از جمله «دونتسک»، «لوهانسک» و «کراماتورسک» استقلال و جدایی از دولت مرکزی را خواستند.
در برابر، دولت موقت نیز با تروریست خواندن نیروهای هوادار روسیه و فرستادن نیروهای نظامی برای سرکوب آنان، تلاش کرد حاکمیت خود را بر مناطق شرقی تثبیت کند. سرانجام در پی مسلح شدن نیروهای هوادار روسیه، این منطقه به سوی درگیری های نظامی میان هواداران روسیه و ارتش اوکراین حرکت کرد.
این در حالی است که آمریکا و اتحادیه اروپا نیز پیش از این تلاش کرده بودند با پشتیبانی های دیپلماتیک و عملیاتی، موازنه میان نیروهای اوکراینی را به سود گروه غربگرای این کشور تغییر دهند.
سفر بیست و پنجم فروردین «جان برنان» رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، به اوکراین و دیدار وی از کی یف نشان داد واشنگتن در پی تداوم پشتیبانی ها و محدود کردن حضور روسیه در اوکراین است.
اما در فرجام، آمریکا و روسیه با درک وضع امنیتی و احتمال در خطر افتادن موقعیت یا منافع بلندمدت تلاش کردند با کمینه سازی بحران از این فضا عبور کنند.
شاید بتوان نشست چهارجانبه ژنو را که بیست و هشت فروردین با حضور آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و اوکراین برگزار شد، یک آغاز تازه برای محدودسازی بحران میان 2 قدرت آمریکا و روسیه و نیز وضع اوکراین دانست.
روسیه، اوکراین و غرب به یک توافق غیرمنتظره برای کاهش بزرگ ترین تنش میان شرق و غرب از دوران جنگ سرد دست یافتند. این در حالی است که «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا، پس از این توافق، نسبت به پایبندی مسکو به تعهد خود ابراز تردید کرد.
به گزارش بیست و هشتم فروردین خبرگزاری فرانسه، توافق نشست چهارجانبه ژنو گام های روشنی را برای بازگشت امنیت به مناطق شرقی اوکراین تعیین کرده است و از همه گروه های مسلح می خواهد سلاح خود را بر زمین بگذارند و ساختمان های اشغال شده را تخلیه کنند.
هر چند در این توافق به طور مستقیم به گروه های مسلح اشاره نشده است اما به نظر می رسد منظور از این گروه ها، همان جدایی طلب های هوادار روسیه است که بخش هایی از جنوب شرقی اوکراین را تصرف کرده اند.
این توافق در حالی حاصل شد که «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه، نیز همان روز در گفت و گوی زنده تلویزیونی، مقام های محلی اوکراین را به ارتکاب جنایتی بزرگ محکوم کرد و احتمال لشکرکشی به جنوب شرقی این کشور را رد نکرد.
پوتین با «روسیه جدید» خواندن مناطق شرقی اوکراین، بار دیگر ادعای تاریخی روسیه در مورد این مناطق را با ادبیاتی تازه مطرح کرد.
وی گفت: خدا می داند چرا این مناطق در دهه 1920 جزیی از اوکراین شد.
توافق چهارجانبه ژنو در حالی امضا شد که پس از اعلام آن، نیروهای هوادار روسیه در مناطق شرقی اوکراین اعلام کردند تا برکناری دولت «الکساندر تورچینوف» رییس جمهوری موقت این کشور، در ساختمان های اشغال شده باقی خواهند ماند.
درک قدرت های بزرگ از منافع و حوزه های نفوذ یکدیگر همواره یکی از عواملی بوده که در موقعیت های ویژه توانسته است شکل و وضع تحولات منطقه ای و حتی بین المللی را تغییر داده و بحران را به شرایط کمینه برساند.
ناآرامی های اوکراین از جمله بحران های منطقه ای محسوب می شود که آمریکا و روسیه را به همراه همپیمانان آن 2، روبروی یکدیگر قرار داده است و به تناسب منافع، شکل برخورد با این بحران تغییر می کند.
در این چارچوب به نظر می رسد آمریکا و روسیه اکنون در وضعی قرار گرفته باشند که چرخه مداوم بحران در اوکراین را متناسب با منافع بلندمدت خود نمی دانند.
بر این پایه، مسکو که نتوانست فضای دگردیسی های ساختاری اوکراین را مهار کند و با فرار «ویکتور یانوکوویج» رییس جمهوری پیشین اوکراین، به طور عملی جایگاه خود را در ساختار قدرت کی یف از دست داد، تلاش کرد با بهره گیری از عناصر قدرت خود در شبه جزیره کریمه و در چارچوب همه پرسی، این نقطه راهبردی اوکراین را به خاک خود پیوند دهد.
غرب طی دوره های گذشته در مناطق گوناگون جهان چنین وضعی را پدید آورده بود.
در این فضا، غرب که اوکراین یکپارچه را از دست رفته می دید و با توجه به تثبیت نشدن روند حاکمیت ملی دولت تازه، به سرعت تلاش کرد با بهره گیری از ابزار تحریم و حضور دیپلماتیک و پشتیبانی سیاسی این وضع شکننده را تثبیت بخشد.
به هر روی، آنچه هر 2 طرف می خواستند رسیدن به یک وضع پایدار و منافع متعادل در این بحران بود؛ به ویژه اینکه روسیه نشان داد در ازای از دست دادن دایمی اوکراین به عنوان حوزه نفوذ خود، چه هزینه های سنگینی بر دوش غرب تحمیل می کند.
به گزارش خبرگزاری ها، ارتش روسیه در تمام این ماه ها نیروهای خود را اطراف مرزهای شرقی اوکراین به طور بسیار هماهنگی آرایش داد. در این زمینه پوتین نیز در گفت و گوی تازه خود ابراز امیدواری کرد مجبور به استفاده از «حق لشکرکشی به اوکراین» نشود.
بر این پایه، به نظر می رسد نشست چهارجانبه می تواند نخستین فرصت روسیه و غرب برای کاهش تنش ها و بیشینه سازی همکاری ها باشد و اگر اهداف این نشست اجرایی شود روسیه و آمریکا می توانند در چارچوب منافع بلندمدت به یک وضع تعادلی در بحران اوکراین دست یابند.
از سهراب انعامی - گروه تحقیق و تفسیر خبر
تحقیق**2040**1961**1358
انتهای پیام /*
Contact the editor:
[email protected]
01/02/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]