محبوبترینها
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1812692920
دشت فوق بحرانی مشهد که روزگاری جان بخش بود می رود تا بی جان شود
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
دشت فوق بحرانی مشهد که روزگاری جان بخش بود می رود تا بی جان شود مشهد - ایرنا - امروز در میان نفس های به شمارش افتاده دشت مشهد، دوباره بحران بی آبی و معضل خشکسالی، با شدت و حدت بیشتری رخ می نماید.
هنوز خیلی از روزهای بی آبی مشهد، آن زمان که طرح جیره بندی و کمبود آب مشهد تبدیل به معضلی برای خیل عظیم زائران و مجاوران پایتخت معنوی ایران زمین شده بود، نگذشته که دوباره بحران بی آبی آرام ، آرام اذهان عمومی را غلغلک که نه بلکه خراش می دهد.
پاییز و زمستان بی بارش و کم بارش پارسال چون زنگی در گوش مسوولان و مردمان این دیار به صدا درآمد هر چند بارندگی های روزهای اولیه بهاری اندکی از این هشدارها کاست اما واقعیت آن است که بحران بی آبی دشت مشهد و تاثیر خشکسالی های 13 ، 14 ساله این استان چیزی نیست که با بارندگی های یک فصل و یک سال و دو سال رفع شود.
این روزها دشت مشهد تشنه تر از همیشه است دشتی که با وجود خشکی و گرمای این منطقه برای قرن ها چون سقایی بی ریا ، همه زائران و مجاوران حضرت امام رضا (ع) را سیراب کرده است، امروز دیگر نایی برایش نمانده و همچنان ته مانده های رمقش را هم با بی رحمی تمام بیرون می کشند تا جان دهد.
به قول معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا امروز مشهد از جمله کلانشهر های دچار تنش آبی است.
این خشکی و بی آبی سال به سال بدتر می شود، اما وقتی این تنش و بی آبی برای مردم ملموس می شود که انعکاس آن را در شیر آب منازل خود و به گل نشستن چاه های آب ببینند.
آنگونه که چند سال قبل حوالی سال های 84 تا 86 خشکسالی و بی آبی و افت شدید آبخوان دشت مشهد به حدی شد که آب استحصالی از آن نیاز پایتخت معنوی کشور را با میلیون ها زائر پاسخگو نبود و طرح جیره بندی آب به صورت مقطعی در زمان هایی از سال چون تابستان در مشهد به اجرا درآمد.
روزهای خشکی و عطش مشهد در میانه هرم گرما و خیل مسافران چند میلیونی این شهر و قطعی های مکرر و افت شدید فشار آب که هتل ها و میهمانپذیرها و مسافران را دچار مشکل جدی کرده بود به حدی دشوار بود که همه اعم از مسوولان استانی و کشوری را به اقدام عاجل و موثر برای حل بحران آب مشهد در آن مقطع واداشت.
آن زمان سد دوستی در حال آبگیری بود و از همان ابتدا بعنوان راهکاری برای رفع مشکل آب مشهد هم دیده شده بود اما خط انتقال آن مانده بود که با تمرکز مسوولان کشوری و استانی وقت، ظرف یک سال اجرایی شد و با کشیده شدن این خط مشکل آب مشهد تا حدی رفع شد.
سدی که آن زمان با هزینه ای بالغ بر 180 میلیون دلار احداث شد.
اما این روزها با خارج شدن این سد از چرخه تامین آب مشهد به دلیل قطع ورودی آن با احداث سدی از سوی افغانستان بر روی هریرود (همانند اتفاقی که در حوزه هیرمند روی دارد) این مشکل و بحران آب دشت مشهد که امروز نزدیک به سه میلیون جمعیت استان را در خود دارد نمود یافته است.
ضمن آنکه خشکسالی سال زراعی جاری ،این بحران را بیشتر ملموس می کند و با وجود خشکسالی های قبلی ، امسال شرایط حادتر شده تا جایی که میزان بارندگی ها تا پایان اسفندماه در خراسان رضوی که دومین استان کشور به لحاظ خشکسالی است حدود 58 درصد و در مشهد 69 درصد کاهش دارد.
قائم مقام وزیر نیرو می گوید: کلان شهر مشهد به دلیل کثرت زائران باید همیشه برخوردار از تمهیدات خاصی باشد بر این اساس به دلایل مختلفی از قبیل پدافند غیر عامل و نیز آسیب پذیری برای تامین منابع آبی بزرگ ، آب این شهر از منابع متعدد تامین می شود.
محمودی ادامه داد : شهر مشهد که روز بروز مصرف آن با توجه به جمعیت این شهر و زائران در حال افزایش است در این بخش با نقصان ها و کمبودهایی مواجه است، اما هنوز هیچ برنامه ای برای ذخیره آب مشهد وجود ندارد.
اما اینکه شرایط این دشت تا چه حد بحرانی است و چرا در این وضعیت قرار گرفته خود بحثی گسترده است.
* وضعیت بحرانی دشت مشهد و افت 70 متری آب برخی از مناطق این دشت
دشت مشهد که امروز حدود سه میلیون نفر را در خود جای داده و از نظر صنعتی و کشاورزی قطب استان محسوب می شود از دهه 40 عنوان ممنوعه را با خود یدک می کشد اما اضافه برداشت ها آنقدر تداوم یافت که تا چند سال قبل بحرانی و امروز عنوان فوق بحرانی بر آن اطلاق می شود.
این مفهوم یعنی آنکه این دشت دیگر شرایط بازگشت به قبل و قابلیت بهبود وضع خود را از دست داده است.
بعد از انقلاب هم هیچ قاعده و قانونی برای حفاری چاه در آن اعم از مجاز و غیر مجاز، برداشت آب و توسعه کشاورزی و صنایع که امروز محور غرب مشهد را اشباع کرده ، دیده نشد.
در واقع همین برداشت های بی رویه موجب شد تا امروز این منطقه از استان به دشت فوق بحرانی تبدیل شود.
امروز عمده آب مشهد همانند استان از ذخایر زیرزمینی تامین می شود و اضافه برداشت ها به حدی است که دشت مشهد سالانه با 88 میلیون متر مکعب کسری آب مواجه است و این وضعیت موجب شده تا بر اساس اعلام رسمی مسوولان برخی از مناطق دشت چون غرب این کلانشهر سالانه بیش از یک متر افت داشته باشد
بطوریکه هم اکنون در برخی از نقاط سطح این دشت طی دهه های اخیر افت 70 متری داشته است.
بر اساس آمارها سال 48 که این دشت عنوان ممنوعه را یافت دو هزار حلقه چاه داشت اما اینک بالغ بر هفت هزار حلقه چاه مجاز و غیر مجاز در آن وجود دارد که شیره جان این دشت را تا قطرات آخر می مکد.
* بحران کمی و کیفی آب دشت مشهد
یک کارشناس منابع آب معتقد است : بحران آب دشت مشهد هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی شدید و خطرناک است.
محمد علایی افزود : در غرب این دشت که آب با کیفیت مطلوب هم داشته و دارد سالانه سطح آب زیرمینی تا 5/1 متر افت می کند.
وی گفت : بر اساس بررسی های انجام شده طی 40 سال گذشته بیش از 70 متر سطح آب در این دشت افت کرده و کیفیت آن سال به سال بدتر و شورتر می شود.
وی اظهار داشت: افت پیوسته سطح آب زیرمینی باعث ترک خوردن و نشست سطح زمین و ایجاد شکاف هایی با اندازه ، عمق و دهانه نگران کننده شده که ادامه این روند نه تنها آبخوان زیرزمینی را نابود می کند و چشمه ها و قنات ها را می خشکاند بلکه راه آهن ، راه ها و پل ها و خطوط انتقال آب و برق و گاز را هم دچار آسیب می کند.
علایی گفت : خشکسالی و کم آبی جزو شرایط این منطقه است و دغدغه بی آبی و تامین آب هم از اصلی ترین دغدغه های نیاکان ما از گذشته های دور بوده و همچنان هم هست.
چنانکه وجود بقایای یخدان های طبیعی و قنات ها که سیستم های برداشت آب بسیار اصولی برای این منطقه گرم و خشک بودند به خوبی بیانگر طبیعت خشک و گرم این منطقه و راهکارهای اسلاف ما در مواجهه با این خشکی و گرما بوده است.
به اعتقاد وی در دهه های اخیر همه این شیوه های اصولی خدشه دار شده و توسعه شهرنشینی و افزایش جمعیت ، برداشت های بی رویه و غیر اصولی ، حفر گسترده چاه ها و خکشیدن و شور شدن دشت ها و ذخایر آب زیرزمینی در کنار این خشکسالی ها، وضعیت را بحرانی تر نموده است .
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی هم با اشاره به اینکه در دشت مشهد سالانه 88 میلیون متر مکعب اضافه برداشت داریم ، گفت : عمده این مقدار در غرب مشهد است که آب با کیفیت مطلوب دارد و محل تامین منابع آب شرب این شهر می باشد.
احمد قندهاری با بیان اینکه این دشت حداقل سالانه یک متر افت سطح آب دارد ،گفت : ما برای رساندن آب به مردم از دشت اضافه برداشت می کنیم اما عمده اضافه برداشت ما مربوط به بخش آب کشاورزی است.
وی با بیان اینکه در هر حال ما از یک منبع قابل نقصان برداشت می کنیم، اظهار داشت : چند سال قبل بحران آب مشهد به دلیل کمبود آب روی نداد ، بلکه علت آن نقصان امکانات آبرسانی به این کلانشهر بود زیرا آن زمان قرار بود چند چاه تجهیز شود تا آب به این شهر رسانده شود اما این کار نشد.
وی اظهار داشت: این مشکل با مهندسی که انجام شد و تجهیز چاه های جدید و احداث خط انتقال آب از سد دوستی رفع گردید اما واقعیت آن است که اگر با همین روند آب مصرف کنیم سرچشمه خشک می شود و الان نقصان و کمبود و فشار مصرف ما بر روی خود سرچشمه است.
اینکه تا کی می توانیم بر تعداد چاه های حفاری شده جدی بیفزاییم خود دغدغه ای جدی است زیرا همه دریافته اند که دیگر آب چندانی در مخازن آب ما باقی نمانده است، آبی که قرن ها و هزاران سال طول کشید تا ذخیره شود ما ظرف چند دهه همه را بیرون کشیده و استفاده کردیم.
* بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب
در این میان بخش کشاورزی اصلی ترین مصرف کننده این منابع آبی است که تا چندی قبل بیش از 92 درصد آب استحصالی به مصرف این حوزه می رسید و امروز با آمارهایی که مسوولان امر ارائه می کنند این رقم چند درصدی کاهش یافته اما همچنان بخش عمده اراضی کشاورزی استان بر روی این دشت است.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای استان هم یکی از آسیب های جدی بر منابع آبی را بخش کشاورزی می داند و می گوید : حتی کشاورزی مجاز ما با مشکل جدی کمبود آب مواجه است و هر ساله سعی می کنند با جابه جا کردن و کف شکنی و مانند آن مشکل را مقطعی حل کنند درحالی که قانون صراحت دارد اگر پروانه ای برای چاه داده شد قرار نیست آن چاه تا ابد دایر باشد.
وی اظهار داشت : باید بدانیم که با کف شکنی و جابه جایی اگر مشکل را حل می کنیم عملا از نقصان آب برداشت کرده و به منابع آب فشار مضاعف وارد می کنیم و باید درک کنیم که منابع آب ما بسیار محدود است و در قبال آب مصرفی چه چیزی تولید می کنیم.
* توسعه کشاورزی ، صنایع و استقرار جمعیت در دشت مشهد بی توجه به ظرفیت زیستی آن
یک کارشناس منابع آبی معتقد است : دشت مشهد بعنوان یکی از بحرانی ترین دشت ها با چند مشکل روبرو است ، نخست آنکه ظرفیت ایجاد شده در بخش جمعیت ، صنعت ، خدمات بیش از ظرفیت زیستی دشت است.
علایی افزود : در طرح های توسعه ای ما ظرفیت زیستی مناطق مد نظر قرار نمی گیرد و بخش های مجزایی از آن مورد بحث و بررسی است چنانکه توجه نمی شود که ظرفیت زیستی دشت مشهد حد معینی دارد و به فرض محال اگر منابع آب بی نهایت هم تامین شود آلودگی هوا ، خاک و زه دار شدن دشت که موجب بالا آمدن سطح آب در برخی مناطق می شود اتفاقی که امروز در مشهد شاهد آن هستیم.
به اعتقاد وی در دشت مشهد الگوی مصرفی برای توسعه نبوده است هم اینک در غرب آن که آبخوان اصلی دشت و مهمترین و راهبردی ترین سرمایه ما است سطح آب زیرزمینی در سال بیش از 5/1 متر کاهش می یابد و همزمان کیفیت آب نیز بدتر می شود.
وی گفت : در این شرایط و با این درجه از بحران سرانه مصرف آب بسیار بالا تر از سرانه جهانی است چنانکه سرانه هر شهروند مشهدی حدود 202 لیتر در شبانه روز است.
حال با همه این مسائل و مشکلات که امروز شاهدیم و در یکی ، دو دهه اخیر نیز تمرکز مسوولان بر آن بوده و زیاد هم در این زمینه بحث شده اما همچنان مصرف در بخش کشاورزی به مفهوم واقعی مدیریت نشده و اقدامی اصولی، یکپارچه و موثر انجام نگرفته ، ضمن آنکه در شرب و صنعت هم معضل جدی است و مصارف خارج از قاعده و وخامت حال ذخایر زیرزمینی هم همچنان بحرانی تر می شود .
در این میان آب منطقه ای استان بعنوان متولی تامین منابع آبی از مدت ها قبل نگران وضعیت دشوار و بحرانی
منابع آبی استان بویژه مشهد است و بر این مبنا اقداماتی را با پیگیری های مستمر انجام داده هر چند چندان قابل توجه و فراگیر نیست.
* محدودیت توسعه صنایع در غرب مشهد و و اقداماتی اولیه در مدیریت مصارف کشاورزی و صنعتی
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت اب منطقه ای استان می گوید : در غرب مشهد توسعه صنعت را محدود و عملا ممنوع کرده ایم زیرا موضوع آلودگی ذخایر باقیمانده و و مصرف همین آب موجود مطرح است.
قندهاری افزود : در بحث مدیریت کشاورزی در غرب مشهد هم با جهاد کشاورزی هماهنگ کار می کنیم تا با نصب کنتورهای هوشمند گامی موثر در مدیریت مصرف در این حوزه داشته باشیم .
وی گفت : امروز عمده مساعدت های جهاد کشاورزی و آب منطقه ای در جهت توسعه گلخانه در غرب مشهد است و در حوزه صنعت نیز توسعه را ممنوع کردیم البته در چند سال اخیر برخی اتفاقات در غرب افتاد همانند مسکن مهر که خود مشکل ایجاد کرد.
وی گفت : از نظر آب منطقه ای تامین آب در خراسان رضوی بسیار گران است مخصوصا در حوزه شرب که آب باید با کیفیت باشد چون عمده منابع آب سهل الوصول را مدیریت کرده ایم و آبهایی که از این به بعد دنبال آن هستیم گران است.
* سال پیش رو / بحران خشکسالی و بی آبی و ضرورت مدیریت و تامین نیاز بصورت مقطعی
اما اکنون برای سالی که هنوز در آغاز آن هستیم و گرمای طاقت فرسای تابستان و میلیون ها زائر و افزایش مصارف بخش شرب و بهداشت این کلانشهر که پیش رو است باید مدیریت کار بصورت مقطعی در کنار طرح ها و برنامه های دراز مدت محور قرار گیرد.
بر این مبنا از ماهها قبل مسوولان استان به فکر چاره افتادند و استانداری با برگزاری جلسات مدیریت بحران آب و تعیین تکلیف برای بخش های مختلف از جمله رسانه ها، دادگستری ، شرکت آبفای مشهد و آب منطقه ای استان در جهت اقدام عاجل برای چاره اندیشی بحران بی آبی مشهد در تابستان کار را شروع کردند.
معاون فنی وعمرانی استاندار خراسان رضوی در جلسه اخیر ستاد مدیریت تامین و توزیع آب شرب شهر مشهد با اشاره به روند نزولی بارندگی های استان در سال 92 و همچنین کاهش 28 درصدی بارش در فروردین ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل، بر لزوم اتخاد راهکارهایی به منظور مدیریت کوتاه مدت تامین آب شرب مشهد تاکید کرد.
محمد حسن واحدی افزود : بدین منظور باید علاوه بر کنترل منابع آبی موجود و مدیریت بهینه تقاضا ، جهت شناسایی و ایجاد منابع جدید، اقدام کنیم.
وی اظهار داشت : بر این اساس علاوه بر حفر 40 حلقه چاه جدید و خرید چاه های کشاورزی، استفاده از حجم غیر مفید آب سددوستی، قطع آب مشترکان پرمصرف، ساماندهی آبیاری فضای سبز، تهیه برنامه هایی به منظور ترویج فرهنگ مصرف بهینه و مدیریت فشار شبکه انجام شود.
او از شرکت آب و فاضلاب مشهد هم خواست نسبت به بررسی و تدوین برنامه های عملیاتی کوتاه مدت جهت مدیریت آب شرب، اقدام نموده و جهت تصویب در جلسه آینده ارائه نماید.
وی در خصوص خرید چاه های جدید کشاورزی هم سازمان جهاد کشاورزی را موظف به شناسایی و فراهم آوردن زمینه های خرید این چاه ها با هدف کنترل مصرف آب در بخش کشاورزی نمود.
معاون استاندارهمچنین تاکید کرد که آب منطقه ای مکلف است تا با اتخاذ تدابیر لازم، با افرادی که در بخش های مختلف اقدام به برداشت بی رویه آب از چاه ها می کنند، برخورد نماید.
وی در این جلسه تصریح کرد : با اقداماتی که در دستور کار قرار گرفته و نیز پیش بینی و خواست ما بر آن است که جیره بندی انجام نشود اما اگر مباحث پیش بینی نشده ای روی دهد چاره ای جز آن نیست.
* حفاری 40 حلقه چاه جدید /راهکاری برای رفع مقطعی مشکل بی آبی کلانشهر مذهبی کشور
بر این مبنا آب و فاضلاب مشهد حفاری 40 حلقه چاه جدید در دشت مشهد را به عنوان یکی از اقدامات برای تامین آب مشهد در ایام تابستان در دست انجام دارد.
مدیر عامل سابق آب و فاضلاب مشهد پیش از جابه جایی خود در این زمینه به ایرنا گفته بود : برنامه ریزی شده تعدادی از چاه هایی که در اختیار بخش کشاورزی و نزدیک خط انتقال است و قابلیت مصرف شرب را دارد نیز ما برای شرب مشهد استفاده کنیم.
سید حسن شاه عالمی که چند روزی از جابه جایی او می گذرد، افزود : علاوه بر حفاری چاههای جدید همزمان پیش بینی شده 37 تا 40 حلقه چاه موجود در دشت مشهد که دچار افت سطح آب و کاهش دبی شده را نیز جابه جا ، حفاری و تجهیز کرده و به کارگیری کنیم.
وی گفت : فقط برای حفاری و کف شکنی نزدیک به 100 حلقه چاه مورد نیاز برای تامین آب شرب مشهد در ایام تابستان بالغ بر 500 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
به گفته وی ، با وجود عدم تامین هزینه عملیات اجرایی برای حفاری 40 حلقه چاه جدید اقدامات لازم شروع شده و کارهای 15حلقه از این چاه ها نهایی شده و پروانه حفاری آنها اخذ شده است.
وی ادامه داد : ما بر اساس تعهدی که از سوی استانداری در این زمینه تعریف شده در حال حفاری و نیز احداث خط انتقال آن به شهر هستیم.
وی گفت : بحث های حفاری و لوله گذاری و تامین لوله این 40 حلقه انجام شده است اما 60 مورد دیگر مانده است.
وی افزود : با هماهنگی آب و فاضلاب کشور نیز برنامه ای تهیه شده تا موجودی آب سد دوستی نیز برای ایام پرمصرف تابستان مدیریت شود.
شاه عالمی تاکید کرد : در این میان همچنین تلاش می کنیم تا خط انتقال آب از سد ارداک هم تا تابستان سال 93 به نتیجه و بهره برداری برسد.
وی افزود : می خواهیم در این زمینه از مشارکت همه دستگاه ها استفاده کنیم تا ظرفیت این سد را در ایام تابستان برای تامین بخشی از آب شرب شهر در اختیار داشته باشیم.
ضمن آنکه ذخایر پشت سایر سدهای استان و مشهد چون طرق و کارده که تامین کننده بخشی از آب این شهر هستند هم به دلیل نبود بارش های موثر بسیار اندک است.
این در حالی است که بر اساس دستور و تاکید مدیرعامل شرکت آبفای کشور هیچ شرکت آبفایی در کشور مجاز به جیره بندی نیست و باید برنامه ریزی ها به گونه ای باشد که شرایط و خدمات خوبی برای مردم فراهم شود.
در این شرایط آنچه همه مسوولان اعم از کشوری و استانی بدان تاکید دارند همکاری ومشارکت مردم با دولت در مدیریت این منابع آبی و مصارف آن است.
در واقع نیاز است تا مدیریت مصرف خود را در بخش های مختلف بهینه کرده و از اتلاف و اسراف آب پرهیز نموده که این خود برای مدیریت مقطعی این بحران شاید از ضروریات است ضمن آنکه در دراز مدت هم بسیار ارزشمند است.
چنانکه در گذشته در جریان خشکسالی ها همزمان با کاهش آب قنات ها ، چشمه ها و رودخانه ، کشاورزان به طور طبیعی آب کمتری داشتند و زمین کمتری کشت می کردند اما امروز با حفر چاه ها این فرهنگ بسیار ارزشمند و نیکو و کارگشا که بزرگترین دلیل ماندگاری تمدن ایران در این منطقه خشک و نیمه خشک است به دست فراموشی سپرده شده و در بخش شرب و صنعت هم وضعیت به همین منوال می باشد./4
2713
انتهای پیام /*
Contact the editor:
[email protected]
27/01/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها