واضح آرشیو وب فارسی:فارس: 2/ خاک سپاهان مهد هنر صنعت ایران
از شکوه اعجابانگیز خاتمکاری تا پردههای عارفانه مینیاتور اصفهان
یکی از جاذبههای بیبدیلی که گردشگران بیشماری را به اصفهان میکشاند، صنایعدستی و شکوه اعجابانگیز منشورهای خاتمکاری و جلوه عاشقانه و عارفانه مینیاتورهای اصفهان است.

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، یکی از جاذبههای بیبدیل دیار هنرپرور اصفهان ظرافت هنر دستان هنرمند مردان و طبع زیبا آفرین زنان دیار نصف جهان است که خاک و فلز و نخ را به هنر خود کیمیا میکنند و چنان آثار بدیعی بر چر خ هنر صنعت روزگار میآفرینند که گردشگران شرق و غرب زبان حیرت به دهان میگیرند و لبان بشر را به ذکر آیه «فتبارک الله احسن الخالقین» باز میکنند. مگر میشود گردشگری به اصفهان بیاید و در کوله بارش از سوغات صنایعدستی اصفهان نبرد؟ دهها رشته هنر صنعت در طول سالیان و قرن های متمادی سینه به سینه در این کهن دیار میراث گذشتگان ما بوده و اکنون که در عصر تکنولوژی به ما رسیده شاید مجال و حوصلهای برای بازآفرینی آنها نمانده باشد. ولی اگر ما این غنیمت های تاریخی را بر تارک ارج گذاری قرار ندهیم، مشاهده خواهیم کرد که قالی ما را هندی ها و قلمزنی ما را پاکستانی ها و خاتم ما را چینی ها کپی میکنند تا مزد کلیشه کاری های کم مایه و تقلیدی خود را با پولی سیاه در بازارهایی که هنر واقعی ندیدند معاوضه کنند. در گزارش قبلی از هنر صنعت های اصفهان قلمزنی و پارچههای قلم کار و هنر زریبافی اصفهانیها را به محک گذاشتیم و این بار نیز چند رشته دیگر از صنایعدستی مهد هنر صنعت ایران را معرفی میکنیم. *جادوی منشورهای خیالانگیز در خاتمکاری های هنرمندانه اصفهان به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در اصفهان، خاتمکاری اصفهان و شکوه اعجابانگیز و سحرآمیز چندضلعی های منظم و دلکشش که با اضلاع متفاوت و استفاده از مواد گوناگون و صرف دقت و ظرافت زیاد ساخته میشود، سالهاست زینتبخش قاب های مجلل عکس و زیور آینهها و تندیسهای زیبای سراسر جهان است. گونهای از خاتمکاری با اجرای ظریفی از استخوان و بریدههای چوب و فلز و شیشه بر روی سطح چوب اجرا میشود، ولی امروزه با پیشرفت فناوری و رخنه به صنایعدستی الگوهای رنگی چوبی پیشساختهای به عنوان مواد اولیه با رنگ و نقش و نگار خاتم در بازار مواد اولیه خاتم سازان عرضه میشود. خاتمسازی که همان هنر آرایش سطح اشیای چوبی با اشکال منظمی شبیه مکعبها و مثلثهای کوچک است که هنرمندی در این رشته را منحصر به خلاقیت در استفاده از مواد اولیه متعددی میکند که کار کردن با هر یک هنرمندی خاص خود را میطلبد. چوبهای مختلفی مثل آبنوس، نارنج، ترنج و عناب و نیز استخوان گاو و شتر و اسب و نیز عاج فیل و جواهرات ریز و صدف دریا، برخی ابزار این کار را تشکیل میدهند که در کنار نوارهای ریز مسی و برنجی و در برخی مواقع طلا و نقره در کنار هم با هنرمندی چیده میشود و منشورهای خیالانگیز و دیدنی را تصویر میکند. برای اولین مرحله باید قطعات ریز و صیقلخوردهای از استخوان و شیشه یا جواهر و صدف در ابعاد 1 تا 2 میلیمتری به وسیله مفتول در کنار هم چفت شده و با چسب و گیره یا ابزار مخصوص نوارهای خاتم را برای نصب روی انواع ساعت و گلدان و جعبه تزئینی و قاب و آینه و هدایا آماده میکند. *مینیاتور اصفهان از تصاویر کاخ چهلستون تا عصر عاشورای استاد فرشچیان به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، مینیاتور دیگر هنر صنعت اعجابانگیز اصفهانیهاست که خاطره هنر و مذهب و گذشته تاریخ را بر پردهها و قابهای مسحورکننده جلوه گر میکند. کمترین کسی تا به حال با نظاره تابلوی عصر عاشورای استاد فرشچیان مینیاتوریست ممتاز اصفهانی، اشک از دیدگانش جاری نشده است، این هنر که البته جز ایران در نقاشی های ظریف ژاپن و چین و خاور دور هم دیده میشود به عقیده برخی از تاریخنگاران توسط فردی به نام غیاثالدین از چین به ایران آورده شده و در مهد هنر، اصفهان به ظرافت و تعالی رسیده است. اگر چه منشأ این هنر از چین است ولی وجود مکاتب مختلف عباسی، بغداد، مکتب اصفهان و مکتب مغول همه دلالت بر وجود دیرینه سال این هنر در ایران و اصفهان دارد. با انتخاب اصفهان به پایتختی صفویان و حمایت بیشائبه شاهان صفوی از هنر، نقاشان و نگارگران و مینیاتوریستهایی در اصفهان گرد آمدند و هنر خود را صرف ساختن تابلوهای زیبا و دیوارهای چشمنواز کاخ ها و نقوش یادگار مانده در موزهها کردند. در زمان صفویه هنرمندانی همچون رضا عباسی، محمد زمان نگارگر، محمدقاسم سراجای نقاش و محمد یوسف مصور این هنر را به نهایت اعتلا رساندند. در دوران معاصر هم مینیاتور اصفهان جلوه درخشانی داشته و طی صد سال اخیر آثار منحصر به فردی در این حوزه آفریده شده است. ابزار کار هنرمندان مینیاتوریست، قلم مو و آبرنگ و رنگ و روغن و انواع بوم است و هنرمندانی هم بر روی اشیا و ظروف و دیگر سازهها مینیاتور کشیدند که در شیوههایی از قبیل؛ آبرنگ روحی، مینیاتور سیاه قلم رنگی، سفید قلم وزیر روغنی ترسیم میشود. تصاویری از کاخ های چهلستون و هشتبهشت و عالیقاپو در اصفهان با استفاده از این هنر ترسیم شده است، همچنین پردههای تعزیه و نقالی هم با بهرهگیری از این هنر کشیده میشود و این هنر را با رنگ مذهب جلای معنوی میبخشد. *صحافی و جلدسازی اصفهان طلایهدار میراث نشر فارسی به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس از اصفهان، یکی دیگر از جلوههای هنر صنعت اصفهان جلدسازی و صحافی است که به گواهی تاریخ از زمان تیموریان در اصفهان رواج داشته و اصفهانیها نقش بسزایی در تعالی این صنعت داشتند. در دوران صفویان این هنر با صحافی قرآن های نفیس اهدایی به دربار و تنظیم دست خط ها و فرامین شاهی رواج یافت و این هنر فاخر کمکم تبدیل به زینتی برای دیوان اشعار شعرا شد و شاهان صفوی بر کتابت و صحافی دیوان سعدی و حافظ و نظامی و شاهنامه تاکید کردند. همچنین آثار خوشنویسان بزرگ در عهد صفوی به اصفهان میآمد و توسط هنرمندان صحاف و جلدساز این دیار با روشهای مبتکرانه ابداعی زینت میشد که اکنون نمونههای فاخری از آنها در موزههای دنیا موجود است. هنرمندان بزرگ این فن در ساختن انواع جلد سوخت و روغنی و ساده و حاشیهسازی برای کتب این هنر را به تعالی رساندند و مکتب حاشیهنگاری اصفهان را بر مکتب هرات برتری دادند. اکثر هنرمندان صحاف و جلد ساز در خطاطی و نقاشی و تذهیب و مرکبسازی و میناکاری و کاغذسازی هم استاد بودند به طوری که ملک محمد صحاف اصفهانی در عهد شاه صفوی همه این هنرها را در کارگاه خود آموزش میداد. در عهد قاجار هم هنرمندان اصفهان به رواج این هنر پرداختند و طراحی و رسامی و طرح نقشههای قالی و معرق سازی با پوست را هم وارد این حرفه کردند که محمدتقی صحاف اصفهانی از هنرمندان مشهور این دوره است. اگر چه با پیشرفت صنعت چاپ این هنر هم به فناوری تجهیز شده ولی جلدها و صحافیهای گذشته اصفهان، هنوز در موزه میراث فرهنگی و صنایعدستی ایرانزمین و بر افق میراث نشر کشور میدرخشد. -------------------------- گزارش از: مهدی رفائی -------------------------- انتهای پیام/63001
93/01/26 - 06:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]