واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
بازار قدیمی ارومیه اثری ماندگار از دوره صفویه ارومیه - ایرنا - بازار قدیمی و سرپوشیده ارومیه از قدیمی ترین بازارهای باقی مانده از دوران صفویه است که همچنان در گوشه جنوب شرقی این شهر خود نمایی می کند.
بازار قدیمی ارومیه در زمان قبل از نفوذ زندگی ماشینی، مرکز ثقل داد و ستد و قدیمی ترین مرکز تجاری اجتماعی شهر محسوب می شد و دارای اهمیت ویژه ای بوده است.
در حال حاضر بخش عمده و سالم این بازار که قدمت آن به دوران صفویه برمی گردد در بین خیابان های امام (ره)، عسگرآبادی، اقبال و منتظری محصور شده است.
طول و عرض بنا به ترتیب 100 و 300 متر با کاربری تجاری و اجتماعی است، قرار گرفتن مسجد جامع ارومیه یکی از بناهای تاریخی این شهر در این محدوده سبب جذابیت بیشتری در این قسمت از شهر شده است.
مسجد جامع ارومیه به قرن ششم هجری قمری بر می گردد و این نشان از قدمت فرهنگ مردم مسلمان این دیار دارد.
هر راسته و بخشی از بازار سرپوشیده ارومیه به سبک و شکل خاص از دوره خود پیروی کرده و بقایای به جا مانده، نمایانگر ذوق معماری دوره های مختلف مردم این خطه سرسبز کشورمان است.
با وجود تنوع شکل طاق ها و گنبدها، مجموعه بازار از سادگی ویژه ای برخوردار است، مصالح تمام راسته بازار و چهارسوها از آجر انتخاب شده و اکثرا فاقد اندود ساده گچ است.
هر راسته و بخشی از این مجموعه دارای فرم و شکل بندی خاص خود است و وجود تیمچه ها، سراها، مسجد، حمام ها دال بر آبادانی و تحرک این بخش از شهر در زمانی نه چندان دور دارد،
از ویژگی های بارز این مجموعه سادگی معماری آن است که با وجود تفاوت هایی که از نظر فرم در طاق ها و چشمه و گنبدهای بازار مشاهده می شود هیچ نوع تنوعی از حیث تکنیک هنری مانند کاشی کاری، گچ بری، سنگ کاری و درب های قدیمی پرکار چوبی در بازار دیده نمی شود.
مصالح تمام راسته بازارها و چهارسوها از آجر انتخاب و اکثرا حتی فاقد اندود ساده گچ نیز هستند.
تنوع مجموعه ذوق و سلیقه معماران دوره های مختلف در این بنای تاریخی و کهن است که هر کدام با انتخاب فرمی خاص از نظر شکل قوس ها اثری از خود به یادگار گذاشته اند.
در سال های گذشته طاق و گنبدهای فرو ریخته سقف پوششی راسته های حلبی سازان، اجلال، مسگران، آقا رضی، چاقوسازان، سنگ تراشان، نقاشان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.
مرمت و استحکام بخشی از گنبدهای آسیب دیده راسته عطاران و بزازان، احیا گرمابه آخوند و بخشی از راسته بازار میرزا حسین آقا که در اثر بمباران هوایی تخریب شده است از دیگر اقدامات مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی آذربایجان غربی است.
**حمام های قدیمی ارومیه
حمام آخوند در داخل بازار قدیمی در راسته حاج میرزا حسین آقا قرار گرفته است که متعلق به دوره قاجاریه است بنا پلان منظم ندارد و کف حمام در حدود 80/2 متر از کف بازار پایین تر است .
این بنا دو گنبد مرکزی دارد که یکی از گنبدها برای گرم خانه دیگری برای رختکن طراحی شده است پی های بنا از سنگ لاشه و ملات بینشان ماسه و آهک است و قوس های به کار رفته در نمای داخلی بنا از نوع شاخ بزی است.
حمام آخوند همان کاربری زمان ساختش یعنی استفاده به عنوان گرمابه را دارد و محل خزینه آب سرد قدیم امروز به محل دوش تبدیل شده و حمام تزئین خاصی ندارد.
با توجه به اینکه این حمام در سال 1366 بر اثر حمله هواپیماهای عراقی تخریب شده بود تعمیراتی در آن صورت گرفته است که البته بر اساس معماری قدیمی اصلاح شده است و در حال حاضر به عنوان گرمابه عمومی مورد استفاده قرار می گیرد.
حمام قراچه نیز در بین بافت قدیمی بازار ارومیه مابین راسته کوزه فروشان و خیابان عسگرآبادی قرار گرفته و طبق مندرجات کتب تاریخی این حمام در زمان حکومت نادرشاه محمود وجود داشته است و از نظر فرم طاق و کتیبه و تکنیک ساخت بیانگر معماری اوایل زندیه یا صفویه می باشد ورودی حمام از بازار کوزه فروشان منشعب می شود.
این حمام مانند سایر حمام های قدیمی پایین تر از کف کوچه ساخته شده است و با توجه به اینکه هم اکنون مورد استفاده می باشد حمام نسبتاً سالم بوده و در صورت نیاز با تعمیرات موضعی از قسمت های آسیب دیده آن می توان رفع خطر کرد.
به هر صورت با توجه به پلان حمام به راحتی می توان به خصوصیات این گرمابه آشنا شد حمام فاقد تزئینات و آرایش بوده و تمام بدنه داخلی آن با اندود گچ و آهک و کاشی های جدید پوشانیده شده است و هیچ نوع تزئینات قدیمی در ظاهر ندارد، مگر اینکه در لایه برداری به تشابه هایی از آرایش های اولیه حمام برخورد شود.
نادرشاه افشار در همین حمام بود که در هنگام استحمام شبانه با شنیدن صداهای محافظان نسبت به محمد کریم خان بیگلر بیگی بدگمان شد و دستور داد که در همان رختکن حمام او را احضار کردند و از دو چشمش نابینا کردند.
بازار تاریخی ارومیه یکی از آثار کم نظیر دوران صفویه در ایران است که هنوز پویایی خود را حفظ کرده و با اجرای طرح های مرمت و ساماندهی اولین گامهای خود را برای جهانی شدن برمی دارد.
7126/581
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]