تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1849346489
یادداشت میهمان حوادث اوکراین؛ زنگ خطری برای کشورهای آسیای مرکزی/بخش دوم
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت میهمان
حوادث اوکراین؛ زنگ خطری برای کشورهای آسیای مرکزی/بخش دوم
وزیر پیشین امور خارجه قرقیزستان در یادداشتی، دلایل وقوع تحولات اوکراین، نقش قدرت‌ها در آن و احتمال تکرار این حوادث در کشورهای آسیای مرکزی را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
«عدنان قرابایف» وزیر امور خارجه پیشین قرقیزستان در یادداشتی اختصاصی برای فارس، دلایل وقوع تحولات اوکراین، نقش قدرت‌ها در آن و احتمال تکرار آن در کشورهای آسیای مرکزی را مورد تحلیل و بررسی قرار داد که بخش پایانی این یادداشت در ادامه آمده است: کشورهای آسیای مرکزی سال‌هاست که با کمک‌های مالی غرب به احیای فرهنگ ملی خود مشغولند، ولی ستیز با فرهنگ اقوام دیگر و حتی اقوام برادر و همسایه نیز از پدیده‌هایی است که به‌طور فزاینده‌ای رو به افزایش است. هنگامی که مردم برای تعامل به «زبان مشترک» دست پیدا نکنند، این بهترین فرصت برای ایجاد تفرقه بین آن‌ها خواهد بود. از سوی دیگر در اوکراین ملی‌گراهای افراطی را مشاهده می‌کنیم که از وجود آن‌ها طی حوادث اخیر بهره‌برداری‌های فراوانی صورت گرفته است. این در حالی است که دو ماه دیگر سیاست‌مداران کشورهای پساشوروی در محل شعله ابدی، تاج گل خواهند گذاشت و به نوعی در خصوص سربازانی که برایشان آزادی را آوردند، سخنرانی‌های رقابتی ایراد خواهند کرد. اما فعلاً نسبت به اینکه نئونازی‌ها آزادی‌بخش مردم اوکراین خوانده می‌شوند، همه سکوت را ترجیح داده‌اند. این موضوع به‌نوعی شاخص عملکرد روسیه نیز به‌شمار می‌رود. چرا که مسکو با طرح بحث حفظ منافع «هم‌میهنان» (روس‌زبان‌های ساکن کشورهای پساشوروی)، همواره از دولت‌های مشترک‌المنافع امتیاز می‌خواهد ولی اقدامی عملی برای وحدت این ملت‌ها را در دستور کار خود ندارد. طی سال‌های پس از فروپاشی شوروی، ایدئولوژی‌ای که قادر به مقاومت در برابر ایده‌های «رنگی» باشد، تدوین نشد که در نتیجه هر یک از این کشورها در مسیر ملی‌گرایی پیش رفتند. به همین دلیل نیز بود که در روسیه با آن گستره عظیم جغرافیایی و تنوع بالای قومی، شعار «روسیه برای روس‌ها» به‌میان آمد. دیگران نیز به بازنویسی تاریخ پرداخته و به نوعی، رقابت برای اثبات ریشه‌دارتر بودن فرهنگ و تمدن‌های خود را آغاز کردند، به طوریکه حتی دعوای به چه قومی تعلق داشتن بزرگ‌مردان تاریخ راه افتاد. این است که امروز در بیشتر فضای شوروی سابق، عملاً شاهد عدم وجود دولت‌ها (به‌معنای دولت‌داری همراه با حاکمیت تمام‌‌عیار ملی) و ملت‌ها (به‌معنای داشتن هدف واحد) به‌شکل واقعی می‌باشیم. حتی هیچ کس تلاشی در جهت به اصطلاح به‌هم چسباندن این دو را نیز ندارد. چرا که سران کشورهای مشترک‌المنافع، ضمن سوگند وفاداری به کرملین هم‌زمان گوشه چشمی به جیب غربی‌ها، چین و کشورهای عربی نیز دارند. با این وضع فکر می‌کنم که بازی «رویکرد چند‌جانبه‌گرایی» این کشورها در حال نزدیک شدن به پایان خود می‌باشد. کرملین بیش از حد در میدان خود گذشت کرد که گاهی این امر به دلایل اقتصادی مرتبط بود و از این طریق امکان داد تا غرب، کشورهای مشترک‌المنافع را تغذیه کند. اکنون هنگامی که «ولادیمیر پوتین» را در رابطه با قضیه اوکراین به برداشتن چنین گامی وا داشتند، روسیه به تهاجم متهم می‌شود. ممکن است گفته شود که این همه هرج و مرج در اوکراین با هدف جلوگیری از ورود این کشور به‌اتحادیه گمرکی و متعاقباً اتحاد اوراسیا صورت گرفت چرا که ابزارهای دموکراتیک جواب نمی‌داد. همین‌طور است هرچند که با امضای یکی از موافقت‌نامه‌های اولیه با اتحادیه اروپا نیز اوکراین اروپایی نمی‌شد، چرا که ترکیه از سال‌ها پیش چنین سندی را امضا کرده ولی به‌اصطلاح ارابه هنوز از جای خود تکان نخورده است. ضمناً نخبگان سیاسی روسیه همانند دیگر کشورها غربگرا شده‌اند. از این‌جاست که میلیاردها دلار خود را (اتفاقاً همانند چینی‌ها) نه در بانک‌های کشورشان، بلکه در بانک‌های سوئیس نگهداری می‌کنند. البته پکن نسبت به این موضوع موضع‌گیری کرد ولی نباید فراموش کرد که کارگران چینی هم در داخل و هم در خارج، در کارخانجات و شرکت‌های آمریکایی و اروپایی مشغول می‌باشند. اما روسیه دوست ندارد با شرکای تجاری غربی خود درگیر شود. در رابطه با نزدیکی اوکراین با اتحادیه اروپا باید گفت که علاقه‌مندی بالای اروپایی‌ها برای ورود کی‌یف به این سازمان بعید به‌نظر می‌رسد. زیرا اوکراین که با توجه به جمعیت 46 میلیون نفری، مجموع تولیدات سرانه داخلی‌اش سه برابر کمتر از فقیرترین کشورهای اروپایی است، به تزریق مالی صدها میلیارد دلاری نیاز دارد که در توان اروپا نخواهد بود. ولی شاید تغذیه 20 میلیون نفر، قابل تصورتر دانسته شود که به این دلیل، به نوعی شاهد احتمال اتفاق تجزیه اوکراین هستیم. روی هم رفته به‌باور من، سهم گرفتن از مردم در انقلاب جدید رنگی در حالی که از «نارنجی‌ها» خاطره خوشی ندارند، کار عملاً غیرممکنی بود زیرا به‌اصطلاح کسی را که مار گزیده از ریسمان سفید و سیاه می‌ترسد. اما واقعیت امر این است که 90 درصد جمعیت حاضر در میدان کی‌یف را افرادی تشکیل می‌دادند که متعلق به‌هیچ یک از گروه‌های سیاسی نبودند و فقط به‌خاطر مقابله با غارت دارایی‌های کشور از سوی گروه نخبه حاکم حضور یافته بودند. اینکه کار را 10 درصد باقی‌مانده انجام می‌دهد به اصطلاح روی دیگر سکه است. اتفاق مشابهی زمانی در ازبکستان نیز رخ داده بود که در منطقه «اندیجان» هزاران نفر نه با شعارهای سیاسی، بلکه به‌خاطر حفظ بقای فیزیکی خود به خیابان‌ها ریختند که صدها نفر قربانی شدند. این حرکت حاکی از آن است که مردم در هر صورت درک می‌کنند که این پرسش موجود در لطیفه قدیمی بدون دلیل نیست: «چگونه دولت می‌تواند بر فساد پایان دهد؟ از راه خودکشی!». میدان کی‌یف نشان داد که اگر از سنگر‌ها به‌قدرت نگاه کنید، اشتهای نخبگان افت پیدا می‌کند. جالب است که در پی تحولات اوکراین، نمایندگان پارلمان قرقیزستان خواستار بهبود وضعیت نظامیان کشورشان شدند تا در صورت پیش آمدن اتفاقات مشابه در کنار مردم قرار نگیرند. استقلال‌های وابسته به روسیه مخالفت‌های داخلی مردم و مقامات از مدت‌ها پیش وجود داشته است و تا حدودی به آن عادت کرده‌اند. اما چیزی که به آن عادت نکردند این است که مرزهای کشورهای پساشوروی و از جمله آسیای مرکزی، فقط از طرف روسیه می‌تواند نقض شود. یعنی مسکو، نه‌تنها قادر به ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه برای برادران سابق کوچک خود است بلکه می‌تواند مستقل باقی ماندن و یا نماندن آن‌ها را نیز تعیین کند. بدون شک تصمیم در خصوص «کریمه»، بیش از آنکه اجرایی باشد، یک اقدام سیاسی است. ولی ضمن این حرکت تاکتیکی، روسیه از نظر استراتژیک می‌تواند متحمل زیان‌هایی شود. جمهوری‌های در گذشته برادر ولی در حال حاضر شریک روسیه، پس از اتفاق کریمه نگران تمامیت ارضی خود شده‌اند. از این نظر، تظاهرات اخیر «بیشکک» که شرکت‌کنندگان آن خواستار حل موضوع از راه مسالمت‌آمیز شدند، به نوعی شاخص این نگرانی‌هاست. این در حالی است که روسیه شرایط خود برای مذاکرات را اعلام کرد: قانون اساسی جدید و ایجاد دولت ائتلافی با حضور حداکثری گروه‌های سیاسی اوکراین. اما در ذهن قرقیز‌ها حضور پایگاه هوایی روسیه در این کشور (در منطقه «کانت» 25 کیلومتری بیشکک) می‌تواند یک نوع آغاز مبارزه برای حفظ استقلال ترسیم شود. این‌جاست که سازمان جدید سیاسی مخالف با نام «نهضت مردمی قرقیزستان» ایجاد شده و با صحبت از توتالیتاریسم (تمامیت‌خواهی) روسی، ورود قرقیزستان به‌اتحادیه گمرکی را مغایر با منافع ملی می‌داند. مسلم است که این حرکت‌ها با محاسبات دقیق زمانی صورت می‌گیرد. ضمناً اکنون برای میلیون‌ها نفر از هم‌میهنان روسی و روس‌زبان‌ها ممکن است زمان انتخاب فرا برسد: چنانچه خودآگاهی ملی این کشورها تقویت شود باید هویت روسی خود را رها کنند و یا به دنبال گزینه‌های دیگری بروند که عزیمت به روسیه با هدف اقامت دائمی یکی از آن‌هاست. در پی حوادث اوکراین بالای 700 هزار نفر خواستار پناهندگی در روسیه شدند. نگاهی به شرایط پیچیده آسیای مرکزی کشورهای آسیای مرکزی علاوه بر خطرات اجتماعی، اقتصادی و ایدئولوژیک که به برخی از آن‌ها اشاره شد، همچنین با عامل اسلام سیاسی و نفوذ افراط‌گرایی مذهبی از طریق مرزهای باز، قاچاق مواد مخدر و غیره مواجه می‌باشند. معلوم است که دهلیزهایی در مرزهای کشورهای منطقه ایجاد شده‌اند که جهت قاچاق مواد مخدر، فلزات گران‌بها، سوخت و انواع مواد و کالا استفاده می‌شوند. هیچ کسی تمایل ندارد که با ورود به اتحادیه گمرکی که از سوی روسیه دنبال می‌شود، به صورت داوطلبانه خود را از چنین درآمدی محروم کند. بر این اساس مناطق مرزی جمهوری‌های آسیای مرکزی مراکزی مناسب برای دامن زدن به نارضایتی، به‌خصوص در شرایطی که مردم از مفهوم اتحادیه گمرکی و اتحاد اوراسیا درک روشنی ندارند، به‌شمار می‌رود. دولت‌هایی که رسماً در میدان مسکو قرار گرفته‌اند، علاقه‌مند فعال کردن دستگاه تبلیغاتی خود برای تشریح سیاست جدید خارجی‌شان نیستند. سودجویان، مردمی را که به‌سر بردن در فقر معیار زندگیشان شده است، از آن بیم می‌دهند که با ورود به پروژه‌های همگرایی با روسیه، وضعیتشان بدتر از این خواهد شد. با توجه به اینکه انقلاب‌های فعلی نه در پایتخت‌ها بلکه در مناطق شکل می‌گیرند، در قرقیزستان از مدت‌ها پیش در برخی استانها اقدام به‌مسدود کردن جاده‌های اصلی می‌کنند. همچنین باید در نظر داشت که آسیای مرکزی در حال حاضر به‌یک بازار بزرگ کالا (عمدتاً کالاهای ارزان‌قیمت و به‌نوعی دست دوم) تبدیل شده است. اما شرایط عضویت در اتحادیه گمرکی، مسدود شدن بسیاری این بازارها که موجب تغذیه صدها هزار نفر می‌باشند، را در نظر دارد که این امر به‌راحتی می‌تواند منجر به راه افتادن آشوب‌های اجتماعی شود. قزاقستان در حال حاضر با مشکل کاهش ارزش پول ملی خود مواجه شده که تا حد زیادی از بازی بازیگران جهانی تأثیر پذیرفته است که با منافع نخبگان محلی هم‌سو می‌باشد. مسئله این‌جاست که در وضعیت موجود اقتصاد دارای رویکرد صادراتی فقط برای ثروتمندان درآمد زاست، ولی مردم و به‌خصوص بخش‌هایی که از ناحیه بودجه دولت تغذیه می‌شوند، متضرر می‌شوند. علاوه بر این انتظار می‌رود که در آینده نه‌چندان دور رؤسای جمهور قزاقستان و ازبکستان که به‌طور طولانی برای رهبری منطقه با هم رقابت می‌کردند، کرسی‌های خود را واگذار خواهند کرد. اگر این همه سال این رقابت منفی نبود احتمال داشت که منطقه بتواند خود را به‌قدرت واحد و واقعی ژئوپلتیکی تبدیل کند. اما حالا سوال این‌جاست که پس از رفتن آن‌ها چه خواهد شد؟ قزاقستان و ازبکستان «نورسلطان نظربایف» برای کشور خود همراهی با روسیه را انتخاب کرده است، اما هم‌زمان به تقویت ارتباطات اقتصادی با جهان خارج (تا مرز آمریکای لاتین) به‌عنوان پشتوانه استقلال خود نگاه می‌کند. ضمناً قدرت اقتصادی است که توانسته قزاقستان را در قیاس با سایر کشورهای منطقه در برابر بحران‌ها سر پا نگاه داشته و حتی برخی از آن‌ها را تغذیه کند. از سوی دیگر «اسلام کریم‌اف» که شاید در مورد جانشین خود تصمیم گرفته ولی هنوز هیچ نشانی از این حرکت در ابعاد سیاست داخلی و خارجی این کشور به‌نظر نمی‌رسد. سناریوی «نخستین رهبر زن در منطقه» در رابطه با احتمال جانشینی خانم «گلناره» دختر بزرگ کریم‌اف، به‌این دلیل قابل تحقق نیست که جامعه این کشور بیش از حد سنتی است و از سویی نیز وضع دیکتاتوری خانواده‌ای قطعاً موجب تقویت مخالفین خواهد شد. ضمناً ازبکستان تنها کشور منطقه است که نیروی فعال مخالف در خارج را دارد که به احتمال زیاد در آینده شاهد تشنج وضعیت از این ناحیه خواهیم بود. «تاشکند» دقیقاً بیش از همه به‌این خاطر آسیب‌پذیر است که همانا می‌خواهد مدل نادرست و غلط بوروکراسی شوروی را حفظ کند و غرب نیز به‌دلیل مخالفتش با هر آنچه میراث شوروی است، تلاش خواهد کرد تا نوع مدیریتی شوروی را تخریب کند. قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان اما در این منطقه، کشور قرقیزستان نیز وجود دارد که قلمرو آن هم‌زمان از سوی همه بازیگران مهم خارجی کنترل می‌شود. در این کشور، هم روسیه، هم آمریکا و هم چین حضور دارند و در این اواخر عربستان سعودی و قطر نیز سفارت باز کرده‌اند. رهبران گروه‌های جنایی و افراطی‌های اسلامی نیز به اینجا سرازیر می‌شوند. این کشور به‌صورت متوسط روزانه 2-3 تظاهرات و راهپیمایی را تجربه می‌کند. به‌اصطلاح به‌صورت حرفه‌ای «بشکه باروت» درست شده است که در آن عناصر جامعه مدنی نقش فعالی دارند. معلوم است که جامعه مدنی قرقیزستان در قیاس با سایر کشورهای آسیای مرکزی فعال‌تر بوده و اقدامات نهادهای غیردولتی عملاً از سوی هیچ کسی کنترل نمی‌شوند. هرچند در سال 2010 در پی کودتای بیشکک، کشورهای همسایه مرزهای خود را به منظور جلوگیری از گسترش روندهای انقلابی در منطقه مسدود کردند، اما با گذشت چهار سال از آن موقع این روندها به‌اشکال مختلف در هر یک از این کشورها قابل مشاهده می‌باشند. اتفاقات حدود دو سال پیش منطقه «ژانواوزن» قزاقستان یکی از آن‌هاست. افراط‌گرایی بیش از حد مذهبی که به‌طور بلامانع از طریق مرزهای باز وارد می‌شود، تاجیکستان را در معرض خطرات مستقیم قرار داده است. با وجود آنکه انتخابات ریاست جمهوری تاجیکستان، چند ماه پیش در فضای آرام برگزار شد، ولی اوضاع داخلی این کشور به‌دلیل مشکلات اجتماعی و اقتصادی و اعمال فشارهای بیش از حد سیاسی به‌مخالفان، پرمخاطره باقی مانده است. ضمناً دوشنبه در اوایل دهه 90 حوادث مشابهی را زمانی که این کشور بین روسیه، ایران، آمریکا و اروپا تقسیم شده بود، تجربه کرده است. مشکل آن دوران این کشور عدم وجود یک نفر رهبر مورد پذیرش اکثریت مردم بود که بهانه‌ای برای به‌خیابان‌ها کشیده شدن مردم و سپس درگیری‌ها و جنگ را فراهم کرد. آن‌جا بود که مجسمه‌های «لنین» را تخریب کردند و سپس وارد نبردی طولانی و فرسایشی شدند که ده‌ها هزار نفر قربانی به‌جای گذاشت که با آمدن صلح نیز هنوز روند اصلاح اقتصاد خسارت‌دیده ادامه دارد. امروز در تاجیکستان، هیچ نیروی سیاسی واقعی وجود ندارد که قادر به‌رهبری مردم باشد. اما انقلاب رنگی پدیده‌ای است که به‌سرعت سازمان‌دهی می‌شود، به‌ویژه هنگامی که سناریو تجاری (مالی) به‌طور دقیق کار شده باشد. بله تجارت محض، زیرا از نظر ایدئولوژیک، اوراسیاگرایی با ذهنیت آسیایی که 2 دهه گرفتار ملی‌گرایی بود، کمتر هم‌خوانی دارد. در تاجیکستان حزب نهضت اسلامی به‌حد زیادی جایگاه اسلام اسمی دارد و با سهم سیاسی‌ای برایش واگذارشده، می‌سازد. این حزب نیز همانند برخی از گروه‌های سیاسی دیگر موجود در این کشور، تصور می‌کنند که از راه پخش بیانیه‌های خود از طریق اینترنت، قادر به‌تأثیرگذاری روی افکار عمومی خواهند بود و این در کشوری است که فصل پاییز و زمستان، 70 درصد مردم عملاً از برق محرومند. افراط‌گرایی همچنین به ترکمنستان نیز نفوذ کرده است که مسیر عمده آن از طریق افغانستان می‌باشد. این خطر هرچند حالا کوچک به‌نظر می‌رسد ولی واقعیتی است که احتمالاً در آینده خود را بیشتر نشان خواهد داد. در سال جاری میلادی، پس از خروج آمریکا از افغانستان احتمالاً طالبان اقدام به‌بیرون کردن گروه‌های افراطی از طریق مناطق شمالی خواهند کرد. این گروه‌ها شاید از طریق تاجیکستان به قرقیزستان و ترکمنستان سرازیر شوند که به چالش کشیده شدن اوضاع سیاسی و امنیتی منطقه از سوی آن‌ها بعید نخواهد بود. کلام پایانی مطلب زمانی که در مدرسه درس می‌خواندیم، علائم روشن وضعیت انقلابی را براساس دیدگاه‌های لنین برایمان این‌گونه تعریف کرده بودند: پایینی‌ها نمی‌خواهند به‌شیوه گذشته زندگی کنند و بالایی‌ها نیز دیگر قادر به حکومت کردن به شیوه گذشته نیستند. ولی امروز در آسیای مرکزی برعکس آنچه لنین علائم روشن انقلاب خوانده، دیده می‌شود: پایینی‌ها نمی‌خواهند ولی آن‌هایی که به‌خود حق تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت ملت‌ها را می‌دهند، دیگر نمی‌توانند توقف کنند. بنابراین سال 2014، هم از نظر احتمال وقوع تحولات و هم از لحاظ عواقب جبران‌ناپذیر آن‌ها سال پرتنشی خواهد بود. از این نظر باید در آخر پاییز شمرد که چه کسی را در صفوف کم داریم. انتهای پیام/.
92/12/27 - 09:29
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]
-
گوناگون
پربازدیدترینها