واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/
آیین چهارشنبهسوری در سیطره دودهای ترقه
چهارشنبهسوری امسال مصادف است با سالگرد کشتهشدگان و قربانیان حوادث ترقهبازی سالهای قبل.
به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، جشن گرفتن چهارشنبه سوری از دیرباز جزو شیرینترین جشنها بوده و ایرانیان 52 چهارشنبه را به انتظار برپا کردن این جشن صبر میکنند. در همه شهرها برای پیشوازی از این شب بعضی وقتها یک ماه پیش هم صداهای انفجار شنیده میشود، مواد محترقه که محصول شرکتهای خارجی هستند معلوم نیست از کجا و چگونه در این آیین پا باز کردند. شاید برمیگردد به اولین بستههای ترقه گرگنشان که ساخته شرکتهای خارجی با قیمت ناچیزی در این فرهنگ پا باز کردند و الان ترقه به ابزار اصلی برگزاری این رسم زیبای کاملا ایرانی تبدیل شده است. مسابقه صدای بیشتر و مقدار حجم دود و آتش در هوا در حال گرفتن نفس این فرهنگ است. دیگر شال کشیدن و قاشق و کوزه آب که از مصالح برگزاری چهارشنبه سوری بودند جا را به نفع ترقه خارجی که اصلا ربطی به این فرهنگ ندارد، داده و شب چهارشنبه سوری به اندازه یک جنگ تمام عیار کشته و زخمی میدهد. هماکنون همانند روز بحرانها همه اعضای ستاد بحران در استانهای مختلف کشور یک هفته قبل از چهارشنبه سوری برای مقابله با این بلای ساختهشده بشری خود را آماده میکنند و میتوان گفت این روز برای یک عده جشن بوده و عدهای دیگر دنبال جمعکردن خرابکاری شرکت کنندگان در این جشن هستند. آیین چهارشنبهسوری در جوار خانههای کوچک کاهگلی در نقاط مختلف ایران زمین شکل گرفت به گونهای که همه به پشت بام میرفتند و شال میکشیدند و مراسم قاشقزنی و انتظار عیدی را برگزار میکردند. حال وجود دربهای ریموتدار که یک کیلومتر با صاحب خانه فاصله دارد و کمینگرفتن بشر در پشت شیشههای دوجداره تحمل هضم این فرهنگ و آیین سنتی برایش سخت و غیرممکن بوده لذا راهی جز تخریب این فرهنگ و تبدیل آتش پاک به آتشهای لاستیک و بدبو و آلودهکردن هوا در حجم وسیع را پیگیری نکرده است. بشر مدرن در عرض چند سال ارزشهای چند هزار ساله را تخریب و فدای یک هیجان کاذب نموده و با انتخاب گزینشی همه داشتههای فرهنگی را تبدیل و نابود کرده است. آتش نماد پاکی جای خود را به انفجار نماد کرکردن گوش داده، پریدن از آتش به آتشزدن لاستیکهای مخرب محیط زیست تبدیل شده است. با آتشزدن لاستیکها هوای پاک خودمان را فدای یک لحظه هیجان میکنیم و دیگر پشت بامهای ایزوگام شده محل برپایی این آتش نیستند و باید راهی جدید پیدا کرد. افکار بازاریابانی که از آیینهای ما بازارسیاهی برای محصولات بیارزش خود ساختهاند درحال نابود کردن ارزشهای فرهنگی ما هستند لذا باید با احساس مسئولیت همگانی برای حفظ ارزشها و آیینهای سنتی خویش تلاش نماییم و در برابر هجمهها و مظاهر منحط غربی مقاومت نماییم. چینیها از همان سده نخستین قبل از میلاد شوره و گوگرد را میشناختند واختلاط این دو جسم به نسبتهای معین در سدهٔ سوم میلادی رایج بود لذا در آغاز سدهٔ هفتم موفق به تهیهٔ ترقهٔ آتشبازی شدند و با شروع سده دهم از یک مخلوط محترقه که از گوگرد، شوره، زغال و قیر ترکیب شده بود در صنایع جنگی استفاده میکردند. ترقهها که با صدای مهیب و ترسآور خود بیشتر توجه جوانان را جلب میکنند، انواع و اقسام مختلفی دارند، اما اساس و پایه ساخت همه آنها یکی است و در واقع از محفظهای نسبتاً مستحکم تشکیل شدهاند که معمولاً از چندین لایه کاغذ و مقوای به هم چسبانده شده و با مقدار اندکی ماده منفجره چون باروت پر میشوند. برخلاف تصور همگانی، ترقه همانند یک بمب منفجر نمیشود بلکه محفظه نامبرده از هم میپاشد، زیرا فشار درونی آن بر اثر احتراق پودر سوزان به سرعت افزایش مییابد. صدای کرکننده ترقه بر اثر خروج گازهای محترقی تولید میشود که با سرعت ماورای صوت خود از محفظهٔ ترقه به خارج راه مییابند. معمولاً از ترقه در جشنها و مراسمات مختلفی در سطح جهانی استفاده میشود اما جشنهایی همچون چهارشنبه سوری، هالووین و کریسمس، روز استقلال در آمریکا، دیوالی در هند، تیهار در نپال، عید فطر در مالزی، شب آتش بازی در انگلستان، روز باستیل در فرانسه، سال نوی چینی و تقریباً در هر جشنواره فرهنگی سریلانکا از این مواد استفاده میشود. هر چند در طی سالها استفاده از ترقه بخشی جداییناپذیری از جشنهای سنتی محسوب شده است اما کاربرد آن منجر به نتایج تأسفباری همچون از دستدادن بخشهایی از بدن، نابیناشدن و زخمهای همراه درد و رنج و مرگ بوده و از این رو برخی از دولتها و مقامات به دلیل مسائل ایمنی، قوانینی را در ممنوعیت و محدودیت فروش و یا استفاده از ترقه تصویب کردهاند. به طور نمونه ترقه بازی در تمام یا مناطقی از کشورهای استرالیا، اندونزی، تایلند، تایوان، چین، هنگکنگ، سنگاپور، سوئد، فیلیپین، کانادا، مالزی ممنوع است. امید است در کشور ما نیز شاهد وضع قوانین سختگیرانهتری در این خصوص باشیم. حال توصیه میشود برای در امانماندن از بلایای روز چهارشنبه آخر سال در کنج خانه بمانیم و بیخیال شنیدن و دیدن صداها و دودهای مختلف شویم چون احتمال از دستدادن اعضای بدن زیاد بوده و هیچ شادی آنقدر ارزش ندارد که ما انسانی را فدایش کنیم. ................................. یادداشت از: یوسف نادری ................................. انتهای پیام/79006/
92/12/26 - 07:16
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]