واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
بیهمتایی عملکرد فضایی رختشویخانه زنجان در جهان
کاربری بنای رختشویخانه زنجان با توجه به تعریفاتی که برای این بنا صورت گرفته، در جهان بیهمتا و نادر است.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، این بنا در بافت قدیمی شهر زنجان، میان خیابان سعدی و داوود قلی، در کوچه فرهنگ واقع گردیده است و یکی از بناهای جالب توجه و عام المنفعه زنجان به شمار میآید. بنای رختشویخانه زنجان در سال 1345 هجری شمسی توسط دو برادر به نام های مشهدی اکبر (معمار) و مشهدی اسماعیل (بنا) ساخته شده است . این بنا جنبه عامالمنفعه داشته و بدون دریافت پولی در تمام مدت شب و روز در اختیار شهروندان بوده است. سرپرست رختشویخانه توسط رئیس بلدیه گمارده میشد. بنای رختشویخانه زنجان شامل قسمتهای محل سکونت سرایدار، حیاط، مخزن آب و فضای شستشو است. هدف از ساخت این رختشویخانه تامین امنیت و آسایش زنان در یک مکان سرپوشیده بودهاست. * چنین بنایی از نظر تشابه کاربری در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشده از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشده ولی از نظر معماری با مسجد عباسقلی خان و دروازه ارگ قابل مقایسهاست این بنا به طور عامالمنفعه و شبانهروزی بوده و بابت استفاده از آن هیچ پولی از شهروندان دریافت نمیشدهاست. این بنا دارای یک حیاط مرکزی است. حیاط بنا به ابعاد 23*12 متر درخت کاری شده و در جبهه شمالی آن واحد مسکونی کوچکی به مساحت حدود 60 متر، جهت اقامت سرایدار ساخته شده است . نقشه و نمای این واحد به سبک سنتی است. مخزن آب در قسمت انتهایی سمت شمالی مجموعه و مشرف به سالن شستوشو قرار دارد. این بخش فضایی است به طول17، عرض 11.30 و ارتفاع 8 متر که با سه واحد پوشش طاق و تویزه برروی جرزها و دیوارها سقف شده است. سطوح داخلی بنا تا ارتفاع 4 متری، دارای اندود ساروجی است و به نظر میرسد بنا میتوانسته تا این ارتفاع با آب پر شود که در آن صورت مخزن گنجایش حدود740 متر مکعب میشده است. قسمتی از این مخزن به فضایی شبیه تراس که مشرف به محل شستشو (جهت اشراف کامل مدیریت بر اعمال استفاده کنندگان) بوده، اختصاص یافته است.
*مجموعه تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان بنای رختشویخانه یا مجموعه تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان که منطبق بر حصار قدیمی شهر است. در یک منطقه پر تراکم مسکونی احداث شدهاست. این بنا در مدت 15 ماه ساخته شده و در سال 1307هجری شمسی توسط علی اکبر توفیقی، رئیس بلدیهی شهر خریداری شده است. علیاکبر توفیقی فرزند آقا حسین زنجانی، اولین شهردار زنجان بود. وی بانی بناهای عام المنفعهای همچون رختشویخانه، بنای مسجد غریبیه، احداث نخستین مدرسه در محله سرچشمه زنجان (مدرسه توفیق) و غیره... بوده است. مردم شهر لباس و رخت خود را در آن محل میشستهاند. چنین کاربری برای یک بنای عمومی در جهان مشابه ندارد یا کمنظیر است. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزه مردمشناسی مورد استفاده قرار میگیرد و مردم میتوانند از آن بازدید کنند. این بنا در سالهای گذشته به جهت وجود هوای سرد در زمستانها برای بانوان زنجانی ساخته شده است. *مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل رختشویخانه را ساختند این بنا توسط دو برادر به نامهای مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شده است. زمین آن نیز توسط علی اکبر خان توفیقی اولین شهردار وقت زنجان خریداری شد و در سال 1345 ه.ق توسط او ساخته شده است. سبک و سیاق معماری این بنا را میتوان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد. از معماری این فضا چنین استنباط میشود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانستهاست با کمک قوسها و نورگیرها فضای دلانگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رختشویخانه و تردد افراد را انجام میدادهاست.
*بنای رختشویخانه شهر زنجان هم اکنون مهمترین موزه استان است بنای رختشویخانه شهر زنجان هم اکنون مهمترین موزه استان است و در آن انواع لباسهای محلی، زیورآلات، ابزار و وسایل مورد استفاده بانوان در معرض دید همگان قرار گرفتهاست. آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میر بهاالدین تامین میشد. فضاهای این مجموعه را میتوان به دو بخش مدیریت رختشویخانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستوشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد. حیاط محوطهای است شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن شامل دو اتاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستوشوی رخت را به همدیگر متصل مینماید. پلان و نمای این واحد مسکونی، دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیدهاست. خزینه این رختشویخانه فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رختشویخانه وجود دارد که به عبارتی میتوان آن را شاه نشین و محل مدیریت نامید. محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچههای شهر را پیدا میکرد و خانمی که گفته میشود همسر معمار این بنا بوده است کار کنترل و نظارت بر امور رختشویخانه را برعهده داشت و در قبال این کار مبلغی ماهیانه دریافت میکرد. سرپرست رختشویخانه توسط رئیس بلدیه انتخاب میشد. انتهای پیام/73007/
92/12/25 - 07:46
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]