واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: آیا نخست وزیر اسلامگرا ، نخستین رییس جمهور نظام جدید خواهد شد؟ اردوغان تغییر نظام سیاسی ترکیه را به همه پرسی می گذارد رهبر حزب اپوزیسیون "جمهوریخواه خلق"(حزبی که شخص آتاتورک آن را تاسیس کرد) اردوغان را متهم کرد که با تغییر نظام پارلمانی در صدد تشکیل یک ساختار دیکتاتوری است.
رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه از زمانی که در سال 2003 به پست نخست وزیری رسید و توانست با رهبری حزب اسلامگرای عدالت و توسعه بیش از 8 سال در راس اداره این کشور لاییک قرار گیرد ، فردی جنجال ساز بوده و هست .به گزارش عصر ایران این سیاستمدار56 ساله ترک ، در سال های اخیر با طرح موضوعاتی چون گشایش سیاسی با کردها ، عادی سازی روابط با ارمنستان ، اصلاح قانون اساسی ترکیه ، حمایت از پرونده دستگیری ژنرال های ارتش ترکیه به اتهام کودتا علیه دولت او ، مشاجره شدید با مقامات اسراییل بر سر جنایات جنگی ارتش اسراییل در جریان جنگ غزه و ... در صدر اخبار رسانه های ترکیه و جهان قرار گرفت . اخیرا هم با ارسال لایحه "اصلاح قانون اساسی" برای تصویب در پارلمان ترکیه ، دولت اسلامگرای اردوغان با احزاب ملی گرا و لاییک " سرشاخ " شد ، اما اکثریت کرسی های پارلمان ( 336 کرسی) در اختیار حزب عدالت و توسعه است و خروج حزب مخالف " جمهوریخواه خلق " برای از نصاب انداختن جلسه رای گیری برای تصویب کلیت لایحه فایده ای در برنداشت و بندهای این لایحه جنجالی در حال تصویب در پارلمان ترکیه است . با این حال ناظران بر این باورند که با توجه به اینکه تصویب این لایحه در پایان نیاز به رای دو سوم نمایندگان (367 رای ) دارد ، این لایحه در نهایت نخواهد توانست رای پارلمان را کسب کند و اردوغان باید این لایحه را به رفراندوم بگذارد .اردوغان در هفته جاری طی مصاحبه ای با رسانه ها سخنان دیگری بر زبان راند که سبب جنجال تازه ای شد و این سخنان در واقع اعلام تمایل او برای تغییر ساختار نظام سیاسی ترکیه از ساختار "پارلمانی" کنونی به ساختاری "ریاستی" است .وی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه " صاباح " ترکیه با اشاره به انتخابات سراسری پیش رو در این کشور (2011) گفت که می تواند در انتخابات آینده رفراندومی برای تغییر ساختار نظام سیاسی ترکیه از حالت پارلمانی به مدل " ریاستی " ترتیب دهد .در حال حاضر ، طبق قانون اساسی کنونی ترکیه جایگاه رییس جمهور بیشتر تشریفاتی است و قدرت اصلی از درون پارلمان ترکیه ، به رهبر حزبی که بیشترین کرسی های پارلمان را در انتخابات سراسری از آن خود کند ، اعطا می شود .اردوغان با اشاره به اینکه وی می تواند ساختار نظام سیاسی ترکیه را به مدلی شبیه نظام سیاسی آمریکا تبدیل کند مخالفت احزاب اپوزیسیون و برخی رسانه های ترکیه را برانگیخت به طوری که مخالفان وی را متهم به سودای دیکتاتوری و تغییر ماهیت نظام سیاسی ترکیه کردند .دنیز بایکال رهبر حزب اپوزیسیون " جمهوریخواه خلق " ( حزبی که شخص آتاتورک آن را تاسیس کرد ) در پاسخ به این سخنان اردوغان وی را متهم کرد که با تغییر نظام پارلمانی ترکیه در صدد کسب ریاست و تشکیل یک ساختار دیکتاتوری است.لازم به ذکر است که هم اکنون در 38 کشور جهان ساختار نظام سیاسی " ریاستی " برقرار است . نظام سیاسی ریاستی به نظامی گفته می شود که در راس آن قوه مجریه و شخص رییس جمهور قرار دارد که با رای مستقیم مردم انتخاب می شود و قوه مجریه از درون پارلمان انتخاب نمی شود و بین دو قوه مجریه و مقننه تفکیک وجود دارد .اما در نظام های پارلمانی، نخست وزیر به عنوان رییس قوه مجریه ازنتایج انتخابات پارلمانی تعیین می شود و پس از اینکه انتخابات پارلمانی برگزار شد رهبر حزبی که بیشترین کرسی های پارلمان را از آن خود کرده است دست به تشکیل حکومت می زند که این حکومت می تواند تک حزبی یا ائتلافی باشد . در صورتی که حزب پیروز انتخابات از اکثریت لازم پارلمانی برای تشکیل کابینه برخوردار باشد دیگر نیازی به ائتلاف نمی بیند و در غیر این صورت حزبی که بیشترین کرسی های پارلمان را دارد با احزاب نزدیک به خود وارد رایزنی می شود و در ازای اعطای امتیازاتی به یک یا چند حزب کوچک تر دیگر ، دست به تشکیل دولت ائتلافی می زند .یکی از آفات نظام های پارلمانی عدم ثبات دولت ها است به نحوی که در کشوری همچون ایتالیا از زمان جنگ دوم جهانی تا کنون بیش از 60 دولت تغییر کرده اند ( به طور متوسط هر سال یک دولت ) و این تغییر مداوم دولت ها ثبات لازم را برای پیشبرد برنامه ها و سیاست های حکومت مستقر با چالش روبرو می کند .با این حال اردوغان در 8 سال گذشته رهبر حزبی بوده است که با در اختیار داشتن اکثریت قاطع کرسی های پارلمانی بدون نیاز به تشکیل دولت ائتلافی ، در راس یک حکومت تک حزبی بوده است و از این جهت مشکلی برای ثبات دولت خود برای پیشبرد و اجرای برنامه ها و سیاست های مورد نظرش نداشته است .باید دید در نهایت منازعه بین اردوغان و احزاب مخالف ( و البته ارتش ) به کجا خواهد انجامید و آیا اردوغان می تواند در سال های آتی با تغییر نظام سیاسی ترکیه خود را به عنوان نخستین رییس جمهور نظام سیاسی ریاستی ترکیه به ثبت برساند یا نه ؟به هر حال به نظر می رسد در فلات آناتولی خبرهایی است و اعلام این قبیل سخنان از سوی سیاستمداری چون اردوغان و ارایه لایحه ای برای اصلاح قانون اساسی که همزمان با جدال حکومت با ارتش صورت می پذیرد نشان از دورخیز دولت اردوغان برای تثبیت جایگاه خود در ترکیه است .باید در کنار این تحولات نگاهی نیز به تغییر سیاست های منطقه ای و جهانی آنکارا داشت که از نظر بسیاری از ناظران این سیاست های خارجی دست پخت "کسینجر ترکیه" یعنی " احمد داوو اوغلو " وزیر خارجه کابینه اردوغان است .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]