واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
روزهای سالمندی تیمچه قم
تیمچه بزرگ قم با 134 سال عمر دوران سالمندی خود را میگذراند و نیاز به مراقبت مستمر دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، بازار بزرگ قم یکی از گنجینههای معماری اسلامی را در قسمت شمالی خود به نام «تیمچه» جای داده است. این اثر توسط استاد حسن قمی معروف به معمارباشی از هنرمندان برجسته عصر ناصری در سال 1301 هجری قمری طراحی و اجرا شد و بانی آن شخصی به نام حاج سید محمد طباطبایی از تجار معروف قم بود. قم از گذشته یکی از مراکز تولید فرش در کشور بوده است و به دلیل سوددهی کسب و کار آن، سه تیمچه در این شهر برای تجارت فرش ساخته شد. 2 تیمچه که کوچکتر از تیمچه اصلی بود سالها پیش به دلیل احداث خیابانهای جدید تخریب شد. تیمچه بزرگ قم بنایی با 2 طبقه دارای 26 حجره در طبقه همکف و 20 حجره در طبقه بالا و با ارسیهای زیبا است که متاسفانه قسمت عمده آن از بین رفته است و بالای حجرهها در زوایا با مقرنس گچی تزیین شده است. به گفته زهرا عباسی تیمچه بزرگ قم شکلی کشیده دارد که فضای آن با ظرافت در ابتدا و انتها تنگتر میشود و طاق بزرگ آن دارای دهانهای به وسعت 16 متر و ارتفاع 15 متر است. فضای تیمچه دارای سه طاق رسمی بندی آجری است که رسمی بندی طاق میانی پرکارتر بوده و این موضوع موجب شده فضا دارای مرکز باشد. این کارشناس معماری میگوید: ارسیهای چوبی پرکار حجرهها در کنار بدنه آجری و چین و شکن آن کاربندی ترکیبی زیبایی را در تیمچه بزرگ پدید آورده است. وی با اشاره به 2 طبقه بودن تیمچه ادامه میدهد: حجرهها در 2 طبقه قرار دارند و سر دیگر تیمچه قرینه قسمت ورودی چهره متفاوتی دارد. در طبقه بالا ایوانی با نیم طاق مقرنس گچی و دستانداز چوبی قرار گرفته و در پس آن حجرهای شاهنشین گونه و مشرف بر فضای تیمچه قرار دارد؛یکی از مواردی که هر بیننده با ورود به تیمچه درک میکند یکپارچگی فضا است به این معنی که در عین تنوع، اجزا به گونهای در کنار هم قرار داده شده که نوعی هماهنگی در آنها مشاهده میشود. عباسی میگوید: فضای تیمچه دارای سه طاق مدور است که هر یک نورگیری در مرکز دارد. ورود نور روی سطوح رنگی مختلف و ایجاد سایه روشن در بافتهای آجری و فرورفتگی و بیرونزدگی٬ نمایشی زیبا از هنرهای به کار رفته در بنا است که آن را در معرض دید بیننده قرار میدهد. این کارشناس معماری ادامه میدهد: گنبد تیمچه بزرگ از نوع عرقچینی و پوشش زیر آن شمسهکاری با اسلوب رسمیبندی و یزدیبندی است. معماری زیبا و مجلل تیمچه با سکوت و آرامش آن همچنین تجارت یک کالا یعنی فرش از ویژگیهای تیمچه بزرگ بازار قم است. سطح تیمچه از سطح بازار بزرگ پایینتر است و با چند پله به کف آن میرسیم دور تا دور فضای حیاط سکو و دارای چند پلکان در اطراف برای عبور و مرور است در گوشه شمال شرقی آن برای دسترسی به پشت بام بنا پلکانی تعبیه شده. تیمچه قم در سال 1376 به شماره 1902 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. این بنا از بین دیگر نمونههای تیمچه کشور مثل «تیمچه بازار تبریز» و یا «تیمچه امیندوله بازار کاشان» وسعت بیشتری داشته و تکنیک سازه طاق آن در کشور بینظیر است. عدم تبلیغات مناسب برای شناساندن تیمچه تیمچه با تمام بزرگی و هنر معماری آن به دست فراموشی سپرده شده و حتی بسیاری از شهروندان قمی نام این بنا را نشنیدهاند. موسوی یکی از کسبه تیمچه بزرگ میگوید: اگر مسئولان استان تبلیغات مناسب را برای معرفی این بنا به مردم انجام دهند و از سوی دیگر نسبت به جذابسازی فضای تیمچه اقدامات مناسبی انجام دهند میتوان امید داشت که این بنا بتواند جایگاه خود را به دست بیاورد. رئیس گروه حفظ و احیای میراث فرهنگی از تهیه طرح جامع مرمت و ساماندهی احیای تیمچه بزرگ قم خبر میدهد و میگوید: این طرح در شورای فنی استان و میراث فرهنگی با این هدف تهیه شده که هر نوع فعالیت مرمتی با حفظ اصالت بنا انجام شود. کاظم فداییان در خصوص اقدامات انجام شده توسط سازمان میراث فرهنگی برای مرمت تیمچه بزرگ میگوید: در سال 88 قسمت خارجی گنبدها استحکامبخشی شد و تزیینات داخلی آن نیز که به دلیل پوشیده شدن با دوده و گرد و غبار طی 100 سال سیاه شده بود، تمیز شد. وی مقاومسازی عرقچین گنبدها، سبکسازی پشت بام، مقاومسازی و بازسازی یکی از دیوارهای بنا که به دلیل گودبرداری پاساژی دچار رانش شده بود و اجرای کانال نایکش گرداگرد بنا برای رطوبتگیری را از دیگر اقدامات انجام شده توسط میراث دانست. به گفته رئیس گروه حفظ و احیای میراث فرهنگی محوطه تیمچه 40 تا 50 سانتیمتر خاکبرداری شده و حوض سنگی وسط محوطه تیمچه که در طی سالیان سال زیر خاک مدفون شده بود احیا و کفپوش تیمچه نیز به صورت یکپارچه با آجر فرش شد. فداییان بازسازی دیوارها از کمر تا کف، ادامه تعمیرات پشت بام، ساخت و نصب درب و پنجره حجرهها را از دیگر تعمیرات اساسی تیمچه بزرگ دانست. وی با بیان اینکه اقدامات انجام شده در سال 88 تعمیرات اساسی بوده است، میگوید: سازمان میراث فرهنگی اعتبارات دولتی دارد و برای انجام سایر تعمیرات و تاسیسات نیاز به مشارکت مالکان و کسبه است. رئیس گروه حفظ و احیای میراث فرهنگی میگوید: بناهای تاریخی مانند سالمندی است که نیاز به کنترل و مرمت سالانه دارد و تعمیرات باید به صورت مستمر انجام شود. برخی از بناهای تاریخی در کشور دارای مالکان شخصی هستند که تیمچه بزرگ قم نیز یکی از آنها است. اگر سری به تیمچه تبریز بزنید تابلویی در قسمت ورودی مشاهده میشود که در زیر تاریخ بازسازی نوشته شده «به همت کسبه». اگر چه حفظ و مرمت تاریخی از وظایف دولت است اما مالکان آنها نیز باید در این زمینه مشارکت داشته باشند. انتهای پیام/2258/م40
92/11/15 - 12:03
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]