تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833307328
فرهنگ عاشورا(12)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فرهنگ عاشورا(12) نويسنده:حجت الاسلام جواد محدثی صبر قتل صبر ايستادگى،مقاومت و پايدارى.مقابله با عواملى كه انسان را از تلاش در راه هدف بازمىدارد، تحمل سختيها و ناگواريها به خاطر پيروز شدن و انجام وظيفه. در حادثه كربلا،زيباترين جلوههاى صبر و پايدارى در راه عقيده و تحملمشكلات مبارزه ترسيم شده و سبب ماندگارى و جاودانگى آن حماسه و پيروزىابدى آن گروه اندك بر دشمنان انبوه شده است،همانگونه كه قرآن كريم مىفرمايد:«كممن فئة قليلة غلبت فئة كثيرة باذن الله و الله مع الصابرين»[1] و امير مؤمنان«ع»فرمود:«الصبريهون الفجيعة»[2] مقاومت،فاجعه و حادثه سخت را آسان مىكند.از سوى ديگر،براىمؤمنان،بر عامل غلبه بر سختيهاست و هر چه ميزان تحمل بيشتر باشد،سختى مصيبتكاسته مىشود و پروردگار نيز موهبت صبر را به مؤمنان عطا مىكند و به فرموده امامصادق«ع»،خداوند صبر را به اندازه مصيبت بر دلها وارد مىكند:«ان الله ينزل الصبر علىقدر المصيبة».[3]در حماسه عاشورا، «صبر»هم در گفتارها و شعارها و هم در عملها و رفتارها مشهوداست،هم در شخص سيد الشهداء«ع»،هم در عترت و ياران صبور و وفادارش.امامحسين«ع»آنگاه كه مىخواست از مكه به قصد عراق خارج شود،خطبهاى خواند كه درضمن آن آمده است:«رضى الله رضانا اهل البيت،نصبر على بلائه و يوفينا اجرالصابرين».[4] رضايت و پسند ما خانواده،همان رضاى الهى است،بر بلا و آزمون او صبرمىكنيم،او نيز پاداش صابران را به ما عطا مىكند.در يكى از منازل ميان راه نيز،با توجهدادن همراهان به سختى مسير و استقبال از نيزهها و شمشيرها و نياز ميدان عاشورا به دليرمردانى مقاوم و شكيبا بر زخم و مرگ و شهادت،فرمود:«ايها الناس! فمن كان منكم يصبرعلى حد السيف و طعن الاسنة فليقم معنا و الا فلينصرف عنا».[5] اى مردم!هر كدام از شما كهتحمل تيزى شمشير و ضربت نيزهها را دارد با ما بماند،وگرنه برگردد! ياران آن حضرتنيز همانگونه بودند كه او مىخواست.در ميدان«صبر»،پايدار ماندند و بر تشنگى،محاصره،هجوم دشمن،كمى ياران و شهادت همرزمان مقاومت مىكردند و از خوشحالىدر پوستخود نمىگنجيدند.حتى بعضىشان روز عاشورا خوشحالى و شوخىمىكردند و مىگفتند:ميان ما و بهشت،جز ساعتى جنگ و تحمل ضربت تيغها و نيزهها وتيرها نيست و پس از آن،بهشت جاودان الهى است.ابا عبد الله«ع»نيز آنان را چنانبار آورده و تعليم داده بود كه پايدارى را پل عبور به بهشت بدانند.روز عاشورا به آنانچنين خطاب كرد:«صبرا بنى الكرام!فما الموت الا قنطرة تعبر بكم عن البؤس و الضراءالى الجنان الواسعة و النعيم الدائمة...»،[6] مقاومت!اى بزرگ زادگان،كه مرگ،پلى است كهشما را از رنج و سختى به سوى بهشتهاى گسترده و نعمتهاى ابدى عبور مىدهد.درسصبر را،حتى به اهل بيتخويش مىداد و آنان را در مقابل شهادت خويش،دعوت بهشكيبايى و تحمل مىكرد و اين كه گريبان چاك نزنند و صورت نخراشند:«انظروا اذا اناقتلت فلا تشققن علي جيبا و لا تخمشن وجها».[7]خود امام بر كشته شدن و داغ فرزندان وياران صبر كرد،خواهر صبورش زينب،صبورانه بار اين حماسه خونين را به دوش كشيدو لحظه لحظه حوادث كربلا،جلوههاى مقاومت و پايدارى بود.حتى آخرين كلماتسيد الشهدا«ع»نيز در قتلگاه كه بر زمين افتاده و با پروردگارش مناجات مىكرد،حاكى ازهمين روحيه بود:«صبرا على قضائك».[8]*********ضريح محفظهاى كه روى قبر مطهر سيد الشهدا«ع»و امامان و امامزادگان ديگر قرار دارد. ضريح،هم به معناى گور،قبر بىلحد و مغاكى است كه در ميان گور سازند،براى مرده،شكاف ميان گور يا در يك جانب آن يا شكاف،هم به معناى خانه چوبين و مشبك و يا ازمس و نقره و جز آن كه بر سر قبر امامى يا امامزاده سازند.[9] در روايات است كه«ضراح»،جايى در آسمان چهارم،در برابر كعبه است،خانهاى براى پروردگار.[10]در فرهنگ دينى،ضريح قبور اولياء خدا مقدس و متبرك است و آن را مىبوسند وكنارش به زيارت مىپردازند و هنرمندان و صنعتگران مسلمان در ساختن و پرداختنضريح،ظريفكاريهاى جالبى دارند.در عرف رايج ميان علاقهمندان سيد الشهدا«ع»،تعبير«ضريح شش گوشه»بار عاطفى خاصى دارد و دلها را به سوى خود جذب مىكند و شوقشيعه را به زيارت آن ضريح مطهر بر مىانگيزد. *********طبل از ابزار تحريك روحيه رزمى در ميدانهاى جنگ در سابق.در كربلا هم طبل جنگنواخته مىشد.در تعزيههاى عاشورا،با نواختن طبل،همه از برگزارى تعزيه خبر مىشدندو گرد مىآمدند.شيپور و طبل،براى گردآورى تماشاگر بوده است.دهل نيز مىگويند. *********طشتگذارى مراسم سنتى در عزادارى ايام عاشورا كه عمدتا در شهرستان اردبيل برگزار مىشود وطشتهاى آب را در مساجد و حسينيهها مىآورند و رمزى از«فرات»است.«...نشانهها ومظاهرى كه نماينده محيط خاص است،مثل وجود طشت آب و چند ساقه گياه،به نشانهرودخانه و نخلستان...»[11] اين نشان مىدهد كه در تعزيه عاشورا،استفاده از سمبلها رواجداشته و دارد.در توضيح بيشتر اين سنت مرسوم در اردبيل،در مطبوعات نوشتند: «اينمراسم از سه روز مانده به محرم در مسجد جامع،مسجد اعظم و سپس در مساجد ديگراجرا مىشود.طشتها را بالاى سرها مىگيرند و مسجد را دور مىزنند،سپس در داخل آنهاآب مىريزند.مردم دست به طشت و آب آن مىزنند و نوعى بيعت با امام حسين«ع»استو حمايت از عباس«ع».آب طشتها را مردم در شيشههايى براى شفا و تبرك برمىدارند. اين سنت از حادثه جوانمردانه آب دادن امام حسين«ع»به سپاه حر در روز 27 ذيحجهگرفته شده كه آب مشكها را در طشتها ريختند و تمام لشكر حر و اسبان آنها را سيرابكردند.اين سنتسمبوليك،تاسى از اقدام سالار شهيدان است.»[12] به اين مراسم،«طشتگردانى»هم مىگويند.[13]*********طف «طف»،سرزمينى است از نواحى كوفه در طريق دشت،كه قتلگاه حسين بن على«ع» در آن بوده است.سرزمين مزبور،دشتى است نزديك آبادانى و در آن چندين چشمهجارى است،از قبيل:صيد،قطقطانه،رهيمه،عين جمل و غيره.موضعى است نزديككوفه.و هر زمين عربى كه مشرف بر زمين آبادان عراق است.»[14]«منطقهاى نزديك كربلا كه از قديم به نام طف معروف بوده است.معناى لغوى آن«سرزمين مرتفع»است.طف،مشرف بر عراق بوده است.اين منطقه در اطراف كوفه ونزديك فرات است و در آنجا چشمههايى بوده كه محل آب برداشتن نگهبانان پاسگاههاىمرزى در زمان شاپور بوده كه پشتخندقهاى حفر شده بودند.»[15]در مجموع،به سرزمين كوفه و كربلا و آن مناطق گفته مىشود و در ادبيات و آثارشعرى عرب و مراثى سيد الشهدا«ع»از«سرزمين طف»«روز طف»،«كشتگان طف»و«طفوف»بسيار ياد شده است و كنايه از همان كربلاست.در حديث،از قول پيامبرخدا«ص»آمده است كه فرزندم حسين،غريب و تشنه و تنها در سرزمين طف كشتهخواهد شد:«ولدى الحسين يقتل بطف كربلا غريبا وحيدا عطشانا....»[16]*********طفلان مسلم محمد و ابراهيم،دو فرزند مسلم بن عقيل بودند كه در حادثه كربلا اسير شدند.ابن زياددستور داد آن دو را زندانى كردند.اين دو نوجوان نابالغ مدت يك سال در زندان بودند. سپس با كمك«مشكور»،پيرمرد زندانبان كه هوادار اهل بيت بود،شبانه از زندان گريختند. شب به خانه زنى پناه بردند كه شوهرش در سپاه ابن زياد بود.وقتى شوهرش«حارث» فهميد،آن دو را كنار رود فرات برد و بىرحمانه سر از تنشان جدا كرد و پيكرشان را درفرات افكند و سرهاى آن دو را براى دريافت جايزه،نزد ابن زياد برد.[17] در كنار فرات درچهار فرسنگى كربلا شهرى است به نام مسيب كه نزديك آن آرامگاه آبادى است كه گويندقبر محمد و ابراهيم،پسران مسلم بن عقيل داخل آن است.[18]*********الظليمة الظليمه ظليمه،آنچه از انسان به ناحق و ظالمانه بگيرند،آنچه را كه نزد ظالم درخواستمىكنى.[19] كلماتى حاكى از ظلم و ستمى كه بر امام حسين«ع»از سوى امت روا شد.اينتعبير،در زيارت ناحيه مقدسه آمده و اينكه ذو الجناح،اسب سيد الشهدا«ع»پس ازكشته شدن امام، همهمهكنان و اشكريزان و بىصاحب به سوى خيمهها مىآمد،در حالىكه مىگفت:«الظليمة الظليمة لامة قتلت ابن بنت نبيها»،[20] داد از دست امتى كه پسر دخترپيامبر خود را كشتهاند.*********عاشورا روز دهم محرم،روز شهادت سالار شهيدان و فرزندان و اصحاب او در كربلا.عاشورادر تاريخ جاهليت عرب،از روزهاى عيد رسمى و ملى بوده و در آن روزگار،در چنينروزى روزه مىگرفتند،روز جشن ملى و مفاخره و شادمانى بوده است و در چنين روزىلباسهاى فاخر مىپوشيدند و چراغانى و خضاب مىكردند.در جاهليت،اين روز را روزهمىگرفتند.در اسلام،با تشريع روزه رمضان،آن روزه نسخ شد.گفتهاند:علت نامگذارى. روز دهم محرم به عاشورا آنست كه ده نفر از پيامبران با ده كرامت در اين روز،موردتكريم الهى قرار گرفتند.[21]در فرهنگ شيعى،به خاطر واقعه شهادت امام حسين«ع»در اين روز،عظيمترين روزسوگوارى و ماتم به حساب مىآيد كه بزرگترين فاجعه و ستم در مورد خاندان پيامبر انجامگرفته و دشمنان اسلام و اهل بيت اين روز را خجسته شمرده به شادى مىپرداختند، اماپيروان خاندان رسالت،به سوگ و عزا مىنشينند و بر كشتگان اين روز مىگريند. امامصادق«ع»فرمود:«و اما يوم عاشورا فيوم اصيب فيه الحسين«ع»صريعا بين اصحابه واصحابه حوله صرعى عراة».[22]عاشورا روزى است كه حسين«ع»ميان يارانش كشته برزمين افتاد،ياران او نيز پيرامون او به خاك افتاده و عريان بودند.امام رضا«ع»فرمود:«منكان عاشورا يوم مصيبته و بكائه جعل الله عز و جل يوم القيامة يوم فرحه و سروره».[23]،هركس را كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه باشد،خداوند قيامت را روز شادى او قرارمىدهد.در«زيارت عاشورا»در باره اين روز غمانگيز كه امويان آنرا مبارك مىدانستند،آمده است:«اللهم هذا يوم تبركت به بنو امية و ابن آكلة الاكباد...». امامان شيعه،ياد اين روز را زنده مىداشتند،مجلس برپا مىكردند،بر حسين بنعلى«ع»مىگريستند،آن حضرت را زيارت مىكردند و به زيارت او تشويق و امرمىكردند و روز اندوهشان بود.از جمله آداب اين روز،ترك لذتها،دنبال كار نرفتن،پرداختن به سوگوارى و گريه،تا ظهر چيزى نخوردن و نياشاميدن،چيزى براى خانهذخيره نكردن،حالت صاحبان عزا و ماتم داشتن و...است.[24]در دوران سلطه امويان و عباسيان،شرايط اجتماعى اجازه مراسم رسمى و گسترده درسوگ ابا عبد الله الحسين را نمىداد،اما هر جا كه شيعيان،قدرت و فرصتى يافتهاند،سوگوارى پرشور و دامنهدارى در ايام عاشورا به راه انداختهاند.در تاريخ است كهمعز الدوله ديلمى اهل بغداد را به برگزارى مراسم سوگ و نوحه براى سيد الشهدا«ع»وادارساخت و دستور داد كه بازارها را ببندند و كارها را تعطيل كنند و هيچ طباخى غذايى نپزد وزنان سياهپوش بيرون آيند و به عزادارى و نوحه بپردازند.اين كار را چندين سال ادامه دادو اهل سنت نتوانستند جلوى آن را بگيرند،چون كه حكومت،شيعى بود.[25]از قرنها پيش،«عاشورا»بعنوان تجلى روز درگيرى حق و باطل و روز فداكارى وجانبازى در راه دين و عقيده،شناخته شده است.حسين بن على«ع»در اين روز،با يارانىاندك ولى با ايمان و صلابت و عزتى بزرگ و شكوهمند،با سپاه سنگدل و بىدينحكومتستم يزيدى به مقابله برخاست و كربلا را به صحنه هميشه زنده عشق خدايى وآزادگى و حريت مبدل ساخت. عاشورا گر چه يك روز بود،اما دامنه تاثير آن تا ابديتكشيده شد و چنان در عمق وجدانها و دلها اثر گذاشته كه همه ساله دهه محرم و بويژهعاشورا،اوج عشق و اخلاص نسبت به معلم حريت و اسوه جهاد و شهادت،حسين بنعلى«ع»مىگردد و همه،حتى غير شيعه،در مقابل عظمت روح آن آزاد مردان تعظيممىكنند.عاشورا،نشان دهنده معناى«حسين منى و انا من حسين»بود كه دين رسول خدابا خون سيد الشهدا آبيارى و احيا شد.به تعبير امام خمينى«ره»:«عاشورا،قيام عدالتخواهانبا عددى قليل و ايمان و عشقى بزرگ در مقابل ستمگران كاخ نشين و مستكبران غارتگربود...»،.[26]«اگر عاشورا نبود،منطق جاهليت ابو سفيانيان كه مىخواستند قلم سرخ بر وحى وكتاب بكشند و يزيد،يادگار عصر تاريك بت پرستى كه به گمان خود با كشتن و به شهادتكشيدن فرزندان وحى اميد داشت اساس اسلام را برچيند و با صراحت و اعلام«لا خبرجاء و لا وحى نزل»بنياد حكومت الهى را بركند، نمىدانستيم بر سر قرآن كريم و اسلامعزيز چه مىآمد.»[27]امام حسين«ع»كه به دعوت اهل كوفه از مكه عازم اين شهر بود تا به شيعيان انقلابىبپيوندد و رهبرى آنان را به عهده گيرد،پيش از رسيدن به كوفه،در كربلا به محاصرهنيروهاى ابن زياد در آمد و چون حاضر نشد ذلت تسليم و بيعت با حكومت غاصب وظالم يزيدى را بپذيرد،سپاه كوفه با او جنگيدند.حسين و يارانش روز عاشورا،لب تشنه،با رشادتى شگفت تا آخرين نفر جنگيدند و به شهادت رسيدند و بازماندگان اين قافلهنور،به اسارت نيروهاى ظلمت درآمده به كوفه برده شدند.هفتاد و دو تن ياران شهيد او،بزرگترين حماسه بشرى را آفريدند و ياد خويش را در دل تاريخ و وجدان بشرهاىفضيلتخواه،ابدى ساختند.[28]به تعبير يكى از نويسندگان معاصر:«عاشورا،مائده بزرگ روحانسان است در تداوم اعصار،تجسم اعلاى وجدان بزرگ است در دادگاه روزگار،صلابتشجاعت انسان است در تجليگاه ايمان،طواف خون است در احرام فرياد،تجلى كعبهاست در ميقات خون،نقش بيدار گذرها و رهگذرهاست در كاروان دراز آهنگ زندگيها وعبورها،عاشورا،باز خوان تورات و انجيل و زبور است در معبد اقدام، ترتيل آيات قرآناست در الواح ابديت،خون خداست جارى در رگهاى تنزيل،حنجره خونين كوه«حرا»ست در ستيغ ابلاغ،درگيرى دوباره محمد«ص»است با جاهليت بنى اميه و شركقريش،تجديد مطلع رجزهاى«بدر»است و«حنين»،انفجار نماز است در شهادت وانفجار شهادت است در نماز،تبلور شكوهزاد جاودانگى حق است در تباهستان نابودباطل،هشدار خونين حسينيههاست در معبر اقوام،فرياد گستر انسانهاى مظلوم است درهمه تاريخ،دست نوازش انسانيت است بر سر بى پناهان،رواق سرخ حماسه است درتاريكستان سياهى و بيداد، قلب تپنده دادخواهان است در محكمه بشريت،طنين بلندپيروزى است در گوش آباديها، عطشى است دريا آفرين در اقيانوس حيات،«رسالتى» است بزرگ بر دوش«اسارتى»رهايى بخش،عاشورا آبروى نمازگزاران است و عزتمسلمانان،و سرانجام،عاشورا ركن كعبه است و پايه قبله و عماد امت و حيات قرآن وروح نماز و بقاى حج و صفاى صفا و مروه و جان مشعر و منا.و عاشورا،هديه اسلاماست به بشريت و تاريخ...».[29]*********عاشورا در نظر ديگران تاثيرى كه حادثه كربلا و قيام حسين بن على«ع»بر انديشه مردم جهان،حتى غيرمسلمانان داشته،بسيار است.عظمت قيام و اوج فداكارى و ويژگيهاى ديگر امام و يارانشسبب شده كه اظهار نظرهاى بسيارى درباره اين نهضت و حماسه آفرينان عاشورا داشتهباشند.نقل سخنان همه آن كسان كتاب قطورى مىشود.بويژه كه برخى از نويسندگانغير مسلمان مستقلا كتاب درباره اين حادثه نوشتهاند.در اينجا تنها تعدادى اندك از ايننظرها(از مسلمانان و غير مسلمانان)آورده مىشود:.[30]مهاتما گاندى(رهبر استقلال هند) :من زندگى امام حسين،آن شهيد بزرگ اسلام ابدقتخواندهام و توجه كافى به صفحات كربلا نمودهام و بر من روشن شده استكه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد،بايستى از سرمشق امام حسينپيروى كند. محمد على جناح(قاعد اعظم پاكستان) :هيچ نمونهاى از شجاعت،بهتر از آنكه امامحسين از لحاظ فداكارى و تهور نشان داد در عالم پيدا نمىشود.به عقيده من تماممسلمين بايد از سرمشق اين شهيدى كه خود را در سرزمين عراق قربان كردپيروى نمايند. چارلز ديكنز(نويسنده معروف انگليسى) :اگر منظور امام حسين جنگ در راهخواستههاى دنيايى بود،من نمىفهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه اوبودند؟پس عقل چنين حكم مىنمايد كه او فقط بخاطر اسلام،فداكارى خويش راانجام داد. توماس كارلايل(فيلسوف و مورخ انگليسى) :بهترين درسى كه از تراژدى كربلامىگيريم، اينست كه حسين و يارانش ايمان استوار به خدا داشتند.آنها با عملخود روشن كردند كه تفوق عددى در جايى كه حق با باطل روبرو مىشود اهميتندارد و پيروزى حسين با وجود اقليتى كه داشت،باعثشگفتى من است. ادوارد براون(مستشرق معروف انگليسى) :آيا قلبى پيدا مىشود كه وقتى درباره كربلاسخن مىشنود،آغشته با حزن و الم نگردد؟حتى غير مسلمانان نيز نمىتوانندپاكى روحى را كه در اين جنگ اسلامى در تحت لواى آن انجام گرفت انكار كنند. فردريك جمس :درس امام حسين و هر قهرمان شهيد ديگرى اين است كه در دنيااصول ابدى عدالت و ترحم و محبت وجود دارد كه تغيير ناپذيرند و همچنينمىرساند كه هر گاه كسى براى اين صفات مقاومت كند و بشر در راه آن پافشارىنمايد،آن اصول هميشه در دنيا باقى و پايدار خواهد ماند. ل.م.بويد :در طى قرون،افراد بشر هميشه جرات و پردلى و عظمت روح،بزرگىقلب و شهامت روانى را دوست داشتهاند و در همينهاست كه آزادى و عدالتهرگز به نيروى ظلم و فساد تسليم نمىشود.اين بود شهامت و اين بود عظمت امامحسين.و من مسرورم كه با كسانى كه اين فداكارى عظيم را از جان و دل ثنامىگويند شركت كردهام،هر چند كه 1300 سال از تاريخ آن گذشته است. واشنگتن ايروينگ(مورخ مشهور آمريكايى) :براى امام حسين«ع»ممكن بود كهزندگى خود را با تسليم شدن اراده يزيد نجات بخشد،ليكن مسؤوليت پيشوا ونهضت بخش اسلام اجازه نمىداد كه او يزيد را بعنوان خلافت بشناسد.او بزودىخود را براى قبول هر ناراحتى و فشارى به منظور رها ساختن اسلام از چنگالبنى اميه آماده ساخت.در زير آفتاب سوزان سرزمين خشك و در روى ريگهاىتفتيده عربستان،.[31]روح حسين فنا ناپذير است.اى پهلوان و اى نمونه شجاعت و اىشهسوار من،اى حسين! توماس ماساريك :گر چه كشيشان ما هم از ذكر مصائب حضرت مسيح مردم رامتاثر مىسازند،ولى آن شور و هيجانى كه در پيروان حسين«ع»يافت مىشود درپيروان مسيح يافت نخواهد شد و گويا سبب اين باشد كه مصائب مسيح در برابرمصائب حسين«ع»مانند پر كاهى است در مقابل يك كوه عظيم پيكر. موريس دوكبرى :در مجالس عزادارى حسين گفته مىشود كه حسين،براى حفظشرف و ناموس مردم و بزرگى مقام و مرتبه اسلام،از جان و مال و فرزند گذشت وزير بار استعمار و ماجراجويى يزيد نرفت.پس بياييد ما هم شيوه او را سرمشققرار داده،از زيردستى استعمارگران خلاصى يابيم و مرگ با عزت را بر زندگى باذلت ترجيح دهيم. ماربين آلمانى(خاور شناس) :حسين«ع»با قربانى كردن عزيزترين افراد خود و بااثبات مظلوميت و حقانيتخود،به دنيا درس فداكارى و جانبازى آموخت و ناماسلام و اسلاميان را در تاريخ ثبت و در عالم بلند آوازه ساخت.اين سرباز رشيدعالم اسلام به مردم دنيا نشان داد كه ظلم و بيداد و ستمگرى پايدار نيست و بناىستم هر چه ظاهرا عظيم و استوار باشد،در برابر حق و حقيقت چون پر كاهى بر بادخواهد رفت. بنت الشاطى :زينب،خواهر حسين بن على«ع»لذت پيروزى را در كام ابن زياد وبنى اميه خراب كرد و در جام پيروزى آنان قطرات زهر ريخت،در همه حوادثسياسى پس از عاشورا، همچون قيام مختار و عبد الله بن زبير و سقوط دولتامويان و برپايى حكومت عباسيان و ريشه دواندن مذهب تشيع،زينب قهرمانكربلا نقش برانگيزنده داشت. لياقت على خان(نخستين نخست وزير پاكستان) :اين روز محرم،براى مسلمانان سراسرجهان معنى بزرگى دارد.در اين روز،يكى از حزن آورترين و تراژديكترين وقايعاسلام اتفاق افتاد،شهادت حضرت امام حسين«ع»در عين حزن،نشانه فتح نهايىروح واقعى اسلامى بود،زيرا تسليم كامل به اراده الهى به شمار مىرفت.اين درسبه ما مىآموزد كه مشكلات و خطرها هر چه باشد،نبايستى ما پروا كنيم و از راهحق و عدالت منحرف شويم. جرج جرداق(دانشمند و اديب مسيحى) :وقتى يزيد،مردم را تشويق به قتل حسين ومامور به خونريزى مىكرد،آنها مىگفتند:«چه مبلغ مىدهى؟»اما انصار حسين بهاو گفتند:ما با تو هستيم.اگر هفتاد بار كشته شويم،باز مىخواهيم در ركابت جنگكنيم و كشته شويم. عباس محمود عقاد(نويسنده و اديب مصرى) :جنبش حسين،يكى از بى نظيرترينجنبشهاى تاريخى است كه تاكنون در زمينه دعوتهاى دينى يا نهضتهاى سياسى پديدار گشته است...دولت اموى پس از اين جنبش،به قدر عمر يك انسان طبيعىدوام نكرد و از شهادت حسين تا انقراض آنان بيش از شصت و اندى سال نگذشت. احمد محمود صبحى :اگر چه حسين بن على«ع»در ميدان نظامى يا سياسىشكستخورد، اما تاريخ،هرگز شكستى را سراغ ندارد كه مثل خون حسين«ع»بهنفع شكستخوردگان تمام شده باشد.خون حسين،انقلاب پسر زبير و خروجمختار و نهضتهاى ديگر را در پى داشت،تا آنجا كه حكومت اموى ساقط شد ونداى خونخواهى حسين،فريادى شد كه آن تختها و حكومتها را به لرزه درآورد. آنطون بارا(مسيحى) :اگر حسين از آن ما بود،در هر سرزمينى براى او بيرقى برمىافراشتيم و در هر روستايى براى او منبرى بر پا مىنموديم و مردم را با نامحسين به مسيحيت فرا مىخوانديم. گيبون(مورخ انگليسى) :با آنكه مدتى از واقعه كربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعههم وطن نيستيم،مع ذلك مشقات و مشكلاتى كه حضرت حسين«ع»تحملنموده،احساسات سنگين دلترين خواننده را بر مىانگيزد،چندانكه يك نوععطوفت و مهربانى نسبت به آن حضرت در خود مىيابد. نيكلسون(خاورشناس معروف) :بنى اميه،سركش و مستبد بودند،قوانين اسلامى راناديده انگاشتند و مسلمين را خوار نمودند...و چون تاريخ را بررسى كنيم،گويد: دين بر ضد فرمانفرمايى تشريفاتى قيام كرد و حكومت دينى در مقابل امپراتورىايستادگى نمود.بنابر اين،تاريخ از روى انصاف حكم مىكند كه خون حسين«ع»بهگردن بنى اميه است. سر پرسى سايكس(خاور شناس انگليسى) :حقيقتا آن شجاعت و دلاورى كه اين عدهقليل از خود بروز دادند،به درجهاى بوده است كه در تمام اين قرون متمادى هركسى كه آن را شنيد، بى اختيار زبان به تحسين و آفرين گشود.اين يك مشت مردمدلير غيرتمند،مانند مدافعان ترموپيل،نامى بلند غير قابل زوال براى خود تا ابدباقى گذاشتند. تاملاس توندون(هندو،رئيس سابق كنگره ملى هندوستان) :اين فداكاريهاى عالى از قبيلشهادت امام حسين«ع»،سطح فكر بشريت را ارتقا بخشيده است و خاطره آنشايسته است هميشه باقى بماند و يادآورى شود. محمد زغلول پاشا(در مصر،در تكيه ايرانيان) : حسين«ع»در اين كار،به واجب دينى وسياسى خود قيام كرده و اينگونه مجالس عزادارى،روح شهامت را در مردمپرورش مىدهد و مايه قوت اراده آنها در راه حق و حقيقت مىگردد. عبد الرحمان شرقاوى(نويسنده مصرى) :حسين«ع»،شهيد راه دين و آزادگى است.نهتنها شيعه بايد به نام حسين ببالد،بلكه تمام آزاد مردان دنيا بايد به اين نام شريفافتخار كنند. طه حسين(دانشمند و اديب مصرى) :حسين«ع»براى به دست آوردن فرصت و ازسرگرفتن جهاد و دنبال كردن از جايى كه پدرش رها كرده بود،در آتش شوقمىسوخت.او زبان را درباره معاويه و عمالش آزاد كرد،تا به حدى كه معاويهتهديدش نمود.اما حسين،حزب خود را وادار كرد كه در طرفدارى حق سختگير باشند. عبد الحميد جودة السحار(نويسنده مصرى) :حسين«ع»نمىتوانست با يزيد بيعت كندو به حكومت او تن بدهد،زيرا در آن صورت،بر فسق و فجور،صحه مىگذاشتو اركان ظلم و طغيان را محكم مىكرد و بر فرمانروايى باطل تمكين مىنمود.امامحسين به اين كارها راضى نمىشد،گر چه اهل و عيالش به اسارت افتند و خود ويارانش كشته شوند. علامه طنطاوى(دانشمند و فيلسوف مصرى) :(داستان حسينى)عشق آزادگان را بهفداكارى در راه خدا بر مىانگيزد و استقبال مرگ را بهترين آرزوها به شمارمىآورد،چندانكه براى شتاب به قربانگاه،بر يكديگر پيشى جويند. العبيدى(مفتى موصل) :فاجعه كربلا در تاريخ بشر نادرهاى است،همچنان كه مسببينآن نيز نادرهاند...حسين بن على«ع»سنت دفاع از حق مظلوم و مصالح عموم را بنابر فرمان خداوند در قرآن به زبان پيمبر اكرم وظيفه خويش ديد و از اقدام به آنتسامحى نورزيد.هستى خود را در آن قربانگاه بزرگ فدا كرد و بدين سبب نزدپروردگار،«سرور شهيدان»محسوب شد و در تاريخ ايام،«پيشواى اصلاح طلبان» به شمار رفت.آرى،به آنچه خواسته بود و بلكه برتر از آن،كامياب گرديد. جمع بندى : «از مجموعه گفتههاى نقل شده،اين جمع بندى به دست مىآيد: 1-امام حسين«ع»بدين جهات قيام كرد:به خاطر بقا و عظمت اسلام و حكومت قرآن،به خاطر مسؤوليت امامت،براى حفظ ناموس و شرف مردم،براى اصلاححال امت،به خاطر امر به معروف و نهى از منكر،به خاطر دفاع از مظلوم و مصالحعموم. 2-وصف قيام او:نهضت امام بر اساس اخلاق و شهامت و مصلحت عامه بود وجهادى به قصد دفع رذيلت و نشر فضيلت به شمار مىرفت. 3-تاثير قيام امام:مردم بيدار شدند،تظاهر به ديانت را به تعمق و ايمان بدل كردند. 4-اين مكتب به خلق عالم چه آموخت؟درس اين آموزشگاه،ابدى و اصولى است،از آزادى و عدالت و محبتحكايت مىكند،پاكى نظر را در مبارزه مىآموزد،نحوهامتناع از قبول ستم و رد استعمار را نشان مىدهد،غيرت،شجاعت،فداكارى،پايدارى در برابر مصيبات و ثبات بر طريق حق را تعليم مىدهد،حرمتسكوت رادر برابر باطل و فساد،مدلل مىسازد و ثابت مىكند كه حق و فضيلت،عدل وايمان،در هر شرايطى مىتوانند بر خودسرى و مكر و ستم و كفر،غلبه يابند.يارانصادق امام نيز،بهترين درس ايمان به خدا را به جهانيان آموختند و راه پيروزىملتها را گشودند و نشان دادند كه مؤمنان با كمى تعداد و نيرو،همچنانپيروزند...».[32]*********عاشورا و امر به معروف در فرهنگ عاشورا،حاكميت ظلم يزيدى بزرگترين منكر اجتماعى است و مبارزهبراى حاكم ساختن حق و قطع سلطه ستم،معروفى عظيم است.امر به معروف و نهى ازمنكر،از مهمترين فلسفههاى حماسه خونين كربلاست.سيد الشهدا در وصيتى كه نوشته وبه برادرش محمد حنفيه مىسپارد،مىفرمايد:«انى ما خرجت اشرا و لا بطرا و لا مفسدا ولا ظالما،انما خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى،اريد ان آمر بالمعروف و انهى عن المنكرو اسير بسيرة جدى و ابى على بن ابى طالب».[33] اين به وضوح،نقش امر به معروف و نهى ازمنكر را در حركت عاشورايى امام نشان مىدهد.در زيارتنامه آن حضرت هم اين موضوعمطرح است:«اشهد انك قد اقمت الصلاة و آتيت الزكاة و امرت بالمعروف و نهيت عنالمنكر و جاهدت فى سبيل الله حتى اتاك اليقين».[34]اين تعبيرات،نشان دهنده عمق اين فريضه دينى است كه در متن جهاد خونين همجلوهگر مىشود و دامنه امر به معروف و نهى از منكر،از واجبات و محرمات جزئى وفرعى و فردى،حتى به قيام براى اقامه قسط و سرنگونى حكومت باطل و تغيير نظام فاسداجتماعى هم گسترش مىيابد.[35]سيد الشهدا،پس از امتناع از بيعت با يزيد و برخوردهايىكه با وليد و مروان داشت،كنار قبر پيامبر«ص»آمد و شب را آنجا به مناجات گذراند،درضمن مناجاتش با خدا،عشق خود را به معروف بيان كرد و خواستار آنچه«خير»است دراين مسير شد:«اللهم انى احب المعروف و انكر المنكر و انا اسالك يا ذا الجلال و الاكرامبحق القبر و من فيه الا اخترت لى ما هو لك رضى و لرسولك رضى».[36]خدايا من معروفرا دوست مىدارم و منكر را زشت مىشمارم.اى خداى بزرگوار و صاحب كرم!به حقاين قبر و مدفون در آن از تو مىخواهم راهى و سرنوشتى برايم برگزينى كه رضاى تو وپيامبرت در آن باشد. *********عاشورا و انقلاب اسلامى نهضت عاشورا به لحاظ ماهيت اسلام خواهى،اصلاح طلبى و ظلم ستيزىاش،همواره الهام بخش انقلابيون و حركتهاى اصلاحى بوده است.انقلاب اسلامى ايران نيز ازآن سرچشمه سيراب شد و از محتواى عاشورا الهام گرفت.اين الهام گيرى هم از سوىرهبر انقلاب بود،هم از ناحيه مردم.شرايط سياسى و اجتماعى ايران قبل از انقلاب،شبيهدوران بنى اميه بود.فساد و ظلم حاكميت داشت،اسلام در حال نابودى بود،تبليغات ضداسلامى در اختيار طاغوت بود، ابتذال فرهنگى و غربزدگى،معروف شدن منكر،منكرشدن معروف،به زندان افتادن آزاد مردان،حيف و ميل بيت المال در راه عياشيهاىطاغوت،همه شرايطى را به وجود آورده بود كه اصلاحى عميق را مىطلبيد.تا زور بعنوانعامل استقرار حكومت نفى شود و معيارها حاكم گردد. امام امت«ره»،با الهام از عاشورا،روح حماسه و غيرت دينى را در مردم دميد،بهحكومت اسلامى و حاكميت ارزشهاى قرآنى فرا خواند،مفاسد رژيم طاغوت را برشمردو در دوران تبعيد هم از اين راه دست بر نداشت.مردم،مبارزات خود را بر ضد يزيد زمانهمىدانستند و از تبيين مفاسد معاويه،يزيد،ابن زياد و...ذهنها به مفاسد و مظالم طاغوتيانمنتقل مىشد. مجالس محرم،منبرها،وعظها،نوحهها رنگ و حال و هواى سياسى وانقلابى گرفت.حتى شعارهاى مردم در راهپيماييهاى ضد طاغوتى،پيوند انقلاب وعاشورا را مىرساند(رهبر ما خمينيه،نهضت ما حسينيه).عاشورا محور بسيج مردم وشور گسترى بر ضد طاغوت شد. عنصر شهادت به مبارزه مردم جان و روح بخشيد. خانوادهها شهداى خود را به فرمان حسين زمان و محشور با شهداى كربلا مىدانستند. امام امت،در سخنرانيهايش و نيز در مصاحبهها،مشروعيتحكومتشاه را زير سؤال بردو خواستار تشكيل حكومت اسلامى بود.آنگونه كه سيد الشهدا«ع»نيز با امتناع از بيعت، لافتيزيد را نامشروع و غاصبانه دانست.نگرش سياسى به حادثه كربلا و درسآموزى از قيام عاشورا،سر لوحه دعوت امام خمينى و همفكران او بود و اعلام اينكه همهجا كربلا و هر روز عاشوراست،تاكيدى بر اين برداشت بود.قتل عام 15 خرداد،گرچهبظاهر سركوب نهضت امام بود،اما خونهاى شهدا و افشاگريها و مبارزات بعدى،اذهان رابراى يك انقلاب آماده ساخت. عاشوراى حسينى هم در ظاهر،با شهادت امام و يارانشبه پايان رسيد،ولى همان حادثه،بذر تحركها و بيدارگريهاى عظيمى را افشاند و به بارنشست.امام امت،با توجه به قدرت جذب، الهام،سازماندهى و شور آفرينى كربلا وعزاداريهاى ايام محرم و دستههاى عزادارى،اين سنت ديرين را بشدت،حمايت كرد. همچنانكه خطابه امام خمينى در 15 خرداد(12 محرم)آغاز اين نهضت بود، راهپيماييهاىتاسوعا و عاشورا نيز در آخرين سال حكومت رژيم پهلوى،ضربه نهايى را بر آن زد. امامتاكيد داشت كه روحانيون و خطبا،حد اعلاى استفاده را از منابر حسينى در ماه محرم وصفر داشته باشند.بهرههايى كه عاشوراى حسينى به پيروزى انقلاب رساند،فراوان بود. به تعبير امام امت:«اگر قيام حضرت سيد الشهدا«ع»نبود،امروز ما هم نمىتوانستيم پيروزشويم.».[37]«واقعه عظيم عاشورا از 61 هجرى تا خرداد 61 و از آن تا قيام عالمى بقية اللهارواحنا لمقدمه الفداء،در هر مقطع انقلاب ساز است.».[38] عاشورا و جبههها :پس از پيروزى انقلاب نيز،آنچه ملت را در مقابل استكبار جهانى،مقاوم و بى باك ساخت و امت انقلابى و رهبرى انقلاب،تن به سازش ندادند،همان درسعزتى بود كه از«هيهات منا الذله»ابا عبد الله آموخته بودند و آنچه كه در سالهاى دفاعمقدس،جبههها را گرم نگه مىداشت و سيل نيروى عظيم انسانى به جبههها سرازيرمىشد و فتح الفتوحها مىآفريد،درسهاى آموخته از كربلا و مكتب شهادت بود.امام امتفرمود:«انقلاب اسلامى ايران،پرتوى از عاشورا و انقلاب عظيم الهى آن است.»[39] و فرمود: «اين خون سيد الشهدا است كه خونهاى همه ملتهاى اسلامى را به جوش مىآورد.»[40]آنچه عاشورا داشت،يك بار ايدئولوژيكى و انگيزه مكتبى براى مبارزه بود.اين محتوادر ذهن رهبر انقلاب و در دل پيروان او شكل گرفت و نهضت را پديد آورد و پس ازپيروزى هم هشتسال دفاع خونين از انقلاب را اداره و تغذيه كرد.فرهنگ عاشورا والهام از اسوههاى كربلايى،حتى در وصيت نامهها،پيشانىبندها،شعارها،سرودها،نوحهها،تابلوهاى جبهه،رمز عمليات،مجالس ختم شهدا متجلى بود.وقتى فرماندهىمىگفت:«ما يك بار حسين را در كربلا تنها گذاشتيم و چهارده قرن،تحقير و تازيانه وتوهين و شكنجه چشيديم،هرگز مبادا اين بار حسين«ع»را تنها بگذاريم»[41] اين عمق تاثيرعاشورا را در دفاع مقدس ما نشان مىدهد. رزمندگان اسلام،به عشق حسين«ع»در جبههها تشنه جان مىدادند،انتظار و اميدحضور ابا عبد الله«ع»را بر بالين خود داشتند.آنچه به پيشانى بندها يا پشت لباسهاى رزمخود مىنوشتند،پيوند جبهه و كربلا را مىرساند،از قبيل:مسافر كربلا،زائر كربلا،يازيارت يا شهادت،هيهات منا الذله،يا قمر بنى هاشم،يا ثار الله،يا حسين شهيد،يا سيدالشهدا،عاشقان كربلا،كل يوم عاشورا،يا ابا عبد الله،لبيك يا حسين و...تابلو نوشتههاىجادههاى جبهه نيز الهام از فرهنگ عاشورا داشت.غير از تعبيرات ياد شده كه گاهى درتابلو نوشتهها هم ديده مىشد،عباراتى اين چنين نيز،گوياى اين حقيقت است:هر كهدارد هوس كرب و بلا بسم الله، اگر خسته جانى بگو يا حسين،وعدهگاه حزب الله صحنابا عبد الله،رزمندگان تا كربلا راهى نمانده،راه قدس از كربلا مىگذرد،پيش به سوى حرمحسينى،بسيجى مسافر جادههاى پر پيچ و خم كربلا و...دهها جمله ديگر.[42]نامگذارى برخى از عمليات نيز با الهام از نهضت عاشورا بود.عمليات محرم،مسلم بنعقيل،عاشورا،ثار الله،كربلاى 1 تا 10 و...از اين نمونههاست. رمز عمليات نيز گاهى ازاسامى مبارك حماسهسازان كربلا بود كه رزمندگان،شورى عاشورايى پديد مىآورد،همچون:يا حسين فرماندهى،يا ابا الفضل العباس،يا زينب،يا ابا عبد الله الحسين،همين كهرزمندگان خود را در مسير اهداف عاشورا مىديدند،شور مىگرفتند و همين كهخانوادههاى آنان به جبهه حسينى سرباز مىفرستادند،صبور و مقاوم مىشدند، شهيدانجبههها را مسافران بازگشته از كربلا مىدانستند(اين گل پرپر از كجا آمده؟از سفر كرب وبلا آمده)و عزيمت به جبهه را حركت به سوى حرم حسينى مىديدند(گرفتهايم جان بهكف و به كربلا مىرويم،پيش به سوى حرم حسينى)جانبازان بى دست را،اقتدا كنندگانبه قمر بنى هاشم مىدانستند و مادران و خواهران و دختران شهدا را درس آموخته اززينب و سكينه«ع»مىيافتند و مادر چند شهيد را به«ام البنين»تشبيه مىكردند و درحمايت از رهبرى انقلاب و اطاعت فرمان جهاد او،شعار«ما اهل كوفه نيستيم حسين تنهابماند»سر مىدادند.شبهاى حمله،با نوحه خوانى و سينه زنى و عزادارى براى امامحسين«ع»روحيه مىگرفتند. در آن سالها،عزيمت به جبهه،پاسخ به نداى«هل من ناصر»حسين زمان بود وجبهههاى غرب و جنوب كشور،«كربلاى ايران»محسوب مىشد و شهدايى كه بهعاشوراييان تاريخ مىپيوستند، سيراب شدگان از فرات عشق و علقمه يقين بودند و حتى«مفقود الاثر»ها،گمشدگانى در«حريم كربلا»تلقى مىشدند.اين باورها و برداشتها بود كهبه امت ما آرامش و اطمينان مىبخشيد و رزمندگان را براى رفتن به جبهه،بىتابمىساخت.انقلاب اسلامى ايران و دفاع مقدس،در اهداف،انگيزهها،شيوه مبارزه،روشهاى دفاع،روحيه مردم،شهادت طلبى و صبر، الهام گرفته از عاشوراست،تا پايان نيزبه اين فرهنگ وفادار مىماند. *********عاشورا و سقيفه ديد جريان شناسانه در حوادث،ريشه حادثه عاشورا را در انحراف نخستين دررهبرى حكومت مىبيند كه در«سقيفه بنى ساعده»اتفاق افتاد.اگر جمعى از امت پيامبر،نيم قرن پس از رحلت رسول الله«ص»در كربلا فرزند رسول الله را شهيد كردند،زمينه آندر حوادث گذشته و غصب خلافت و تصدى آل ابو سفيان نسبت به حكومت اسلامى وكنار زدن ائمه از ولايت و رهبرى بود.از اين رو در زيارت عاشورا كسانى لعن مىشوند كهآغازگر ظلم بر اهل بيت پيامبر و بنيانگذار ستم به ذريه رسول خدا«ص»بودند،و نيز كسانىكه به آن ستم نخست راضى شدند،همكارى يا سكوت كردند و زمينهساز آن بودند،تاآنجا كه براى جنگ با عترت پيامبر، تمكين كردند:«لعن الله امة اسست اساس الظلم و الجورعليكم اهل البيت و لعن الله امة دفعتكم عن مقامكم و ازالتكم عن مراتبكم التى رتبكم الله فيهاو لعن الله امة قتلتكم و لعن الله الممهدين لهم بالتمكين من قتالكم...». در ماجراى كربلا،همه آنان كه از آغاز،اهل بيت را از صحنه اجتماعى و سياسى امتكنار زدند و بر غصب حكومت اسلامى توطئه كردند،تا آنان كه بر كشتن او گرد آمدند وهمراهى و متابعت كردند،شريكند.اين نكته در جاى ديگر زيارت عاشورا مطرح است: «اللهم العن اول ظالم ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له على ذلك،اللهم العن العصابةالتى جاهدت الحسين و شايعت و بايعت و تابعت على قتله،اللهم العنهم جميعا».[43] توطئه سقيفه،تلاشى از سوى شرك شكستخورده در جبهههاى بدر و احد و حنينبود،تا دوباره به سيادت جاهلى خود برسند و سفيانيان كوشيدند انتقام كشتههاى خود رااز آل پيامبر،از طريق سلطه يافتن بر خلافت و تار و مار كردن بنى هاشم و عترت رسولبگيرند. طرح شورا و بيعتساختگى سقيفه،ظاهرى فريبنده براى اعمال آن سياست بود. به قول نير تبريزى: كانكه طرح بيعتشور افكندخود همانجا طرح عاشورا افكند چرخ در يثرب رها كرد از كمانتير كاندر نينوا شد بر نشان[44]هواداران سقيفه،در سپاه كوفه بودند.امام حسين«ع»روز عاشورا با بدن مجروح، آنانرا«شيعيان آل ابى سفيان»خطاب كرد كه نه دين داشتند،نه حريت.ابن زياد وقتى با سربريده حسين«ع»در طشت طلايى رو به رو شد،با چوبى كه در دست داشت بر لبهاى آنسر مطهر مىزد و مىگفت:«يوم بيوم بدر»[45]يزيد بن معاويه نيز پس از كشتن امام وسرمستى از پيروزى بر آن حضرت،در پيش چشم فرزندان او كه به اسارت در كاخ او بردهشده بودند،آرزو كرد كه كاش نياكان كشته شدهاش در بدر،زنده بودند و به يزيد مىگفتنددستت درد نكند. كشتن حسين«ع»و يارانش را در مقابل كشتههاى بدر دانست،منكروحى و نزول جبرئيل شد و گفت اگر از آل احمد انتقام نگيرم،از نسل خندف نيستم...[46]حضرت زينب«ع»با خطاب«يابن الطلقاء»به يزيد،اشاره به نيكان مشرك او كرد،كه درفتح مكه،پيامبر آزادشان كرد، امام سجاد«ع»نيز به يزيد گفت:جد من على بن ابى طالب،در جنگ بدر و احد و احزاب، پرچمدار رسول الله بود،اما پدر و جد تو،پرچمدار كفاربودند.[47] كربلا،صحنه تجديد كينههاى مشركان و منافقان بر ضد آل الله بود و همان قدرتسياسى را كه ميراث رسول خدا بود و غاصبانه به دست دشمن افتاد،بر ضد عترت رسولبه كار گرفتند و اين از شگفتيهاى تاريخ است!سيد الشهدا«ع»در خطابه خويش در عاشورابه سپاه كوفه چنين فرمود:شمشيرى را كه ما به دستتان داديم،عليه ما تيز كرديد و به روىما شمشير كشيديد و آتشى را كه بر دشمنان شما و ما افروخته بوديم،بر خود ما افروختيدو با دشمنان خدا بر ضد اولياء الله همدستشديد: «فشحذتم علينا سيفا كان فى ايدينا وحششتم علينا نارا اضرمناها على عدوكم و عدونا...»[48] و در نقل ديگر:«سللتم علينا سيفا فىرقابنا و حششتم علينا نار الفتن...فاصبحتم البا على اوليائكم و يدا عليهم لاعدائكم»[49] آيا اينهمان سخن ابو بكر بن عربى نيست كه حسين«ع»به شمشير جدش كشته شد«ان حسيناقتل بسيف جده»؟[50]تيرى را كه عمر سعد،صبح عاشورا به سوى اردوى حسينى رها مىكند و تيرى را كهحرمله بر گلوى على اصغر«ع»مىزند،تيرى نيست كه در سقيفه رها شد و بر قلب پيامبرنشست؟و آيا آن تير،بر حنجره اصغر نشستيا بر جگر دين فرود آمد؟چه خوب وعميق دريافته و سروده است،مرحوم آية الله كمپانى: فما رماه اذ رماه حرملهو انما رماه من مهد له سهم اتى من جانب السقيفهو قوسه على يد الخليفه و ما اصاب سهمه نحر الصبىبل كبد الدين و مهجة النبى[51] اگر واقعه شوم سقيفه نبود،هرگز جنايتهاى بعدى كه اوج آن در عاشورا بود،پيشنمىآمد و مسير تاريخ اسلام و شيعه به گونه ديگرى بود. اگر پيمان مردم با«ولى»بوداگر پيوند با آل على بود نه فرمان نبى از ياد مىرفتنه رنج و زحمتش بر باد مىرفت نه زهرا كشته مىشد در جوانىنه مىشد خسته از اين زندگانى نه خون دل نصيب مجتبى بودنه پرپر لالهها در كربلا بود نه زينب بذر غم مىكاشت در دلنه مىزد سر ز غم بر چوب محمل بقيع ما نه غم افزاى جان بودنه ويران و چنين بىسايه بان بود[52]*********عاشورا و شعر فارسى نام كتابى است كه مجموعه«تركيب بند»هاى معروف شعراى بزرگ را درباره امامحسين«ع»و حادثه عاشورا در بر دارد.اين كتاب كه به اهتمام«حسن گل محمدى»فراهمشده است،14 تركيب بند معروف را از محتشم كاشانى و ديگران دارد و 263 صفحه است. درباره سيد الشهدا و حادثه عاشورا،مجموعههاى شعرى متعددى به زبان عربى،فارسى،تركى و...تدوين شده است و شاعران در طول تاريخ،با زبان ماندگار شعر،به ترسيم اينحماسه جديد و مظلوميتهاى اهل بيت پرداختهاند.شاعرانى چون محتشم كاشانى،صباحىبيدگلى،وصال شيرازى،قاآنى شيرازى،سروش اصفهانى،نير تبريزى،عمان سامانى و... از جمله اينانند كه در قالب تركيب بند يا مثنوى و قطعه به مرثيه سرايى دربارهسيد الشهدا«ع»پرداختهاند.[53] با توجه به تشويقى كه امامان نسبت به سرودن شعر دربارهحادثه كربلا و مظلوميت دودمان پيامبر و نشر فضايل اهل بيت داشتهاند،راز اينهمه سروده،ديوان، مجموعههاى شعر و مدايح و مراثى پيرامون مصائب و فضايل عترت،آشكارمىشود. ورود حماسه كربلا به حيطه شعر و ادب،يكى از عوامل ماندگارى آن نهضت بودهاست،چرا كه قالب تاثير گذار و نافذ شعر و مرثيه،ميان دلها و حادثه عاشورا پيونده زده واحساسها و عواطف علاقهمندان را به آن ماجرا وصل كرده است.اين ويژگى در شعرهاىغير فارسى نيز وجود دارد و ادبيات عاشورايى،از غنىترين ذخيرههاى فكرى واحساسى شيعه است.از سوى ديگر حماسه كربلا در زبان شعرى شاعران تاثير نهاده وادبيات را پر بار ساخته است.رابطهاى متقابل ميان شعر فارسى و عاشورا وجود دارد و هردو به ماندگارى و جلوه يكديگر كمك كردهاند.برخى شاعران نيز ماندگارى نام خود رامديون شعر سرودن درباره اهل بيت و عاشورا و مظلوميت ابا عبد الله«ع»اند و گاهى با يكشعر،شهره و جاويد شدهاند،همچون محتشم. پی نوشتها:1- بقره،آيه 249. 2- غرر الحكم. 3- من لا يحضره الفقيه،ج 4،ص 416. 4- اعيان الشيعه،ج 1،ص 593. 5- ينابيع المودة،ص 406. 6- نفس المهموم،ص 135. 7- لهوف،ص 81. 8- مقتل الحسين،مقرم،ص 357. 9- لغتنامه،دهخدا. 10- مجمع البحرين،طريحى.11- فصلنامه هنر،شماره 2،ص 163،مقاله«پژوهشى در تعزيه». 12- روزنامه«رسالت»(3/4/72)،ص 5 گزارش«شوق كربلا». 13- گزارشى از اين مراسم در اردبيل،در كيهان(2/4/73)،ص 17 چاپ شده است. 14- لغتنامه،دهخدا. 15- موسوعة العتبات المقدسه،ج 8،ص 19. 16- ناسخ التواريخ،ج 2،ص 185. 17- تفصيل ماجرا در«بحار الانوار»ج 45،ص 100 به بعد و در امالى صدوق،ص 76 به بعد. 18- آرامگاههاى خاندان پاك پيامبر،سيد عبد الرزاق كمونه،ص 302. 19- مجمع البحرين. 20- بحار الانوار،ج 44،ص 266،زيارت ناحيه مقدسه(من امة). 22 بحار الانوار،ج 45،ص 95. 23- همان،ج 44،ص 284،وسائل الشيعه،ج 10،ص 394. 24- وسائل الشيعه،ج 10،ص 394،سفينه البحار،ج 2،ص 196. 25- سفينة البحار،ج 2،ص 196. 26- صحيفه نور،ج 9،ص 57. 27- همان،ج 14،ص 265. 28- درباره عاشورا،از جمله ر.ك:«عاشورا فى الاسلام»از عبد الرزاق الموسوى المقرم. 29- تلخيص شده از«قيام جاودانه»،محمدرضا حكيمى،ص 94 به بعد. 30- نقل از كتاب«درسى كه حسين به انسانها آموخت»،شهيد هاشمىنژاد،ص 447،رهبر آزادگان و منابع ديگر. 31- البته امام حسين«ع»در صحراى كربلا شهيد شد،نه ريگزارهاى عربستان! 32- رهبر آزادگان،ص 67. 33- حياة الامام الحسين،ج 2،ص 246 و 288. 34- مفاتيح الجنان،زيارتهاى مختلف امام حسين«ع» 35- در اين زمينه ر.ك:«عنصر امر به معروف در نهضت امام حسين»از شهيد مطهرى. 36- بحار الانوار،ج 44،ص 328،مقتل خوارزمى،ج 1،ص 186. 37- صحيفه نور،ج 17،ص 60. 38- همان،ج 16،ص 219. 39- همان،ج 18،ص 12. 40- همان،ج 15،ص 204. 41- چكيده مقالات كنگره امام خمينى و فرهنگ عاشورا،ص 104. 42- در اين زمينه ر.ك:«فرهنگ جبهه»مهدى فهيمى. 43- مفاتيح الجنان،زيارت عاشورا،ص 457. 44- ديوان«آتشكده»،نير تبريزى،ص 59. 45- بحار الانوار،ج 45،ص 154. 46- همان،ص 167،البداية و النهاية،ج 8،ص 192(ليت اشياخى ببدر شهدوا...). 47- بحار الانوار،ج 45،ص 135. 48- مقتل الحسين،خوارزمى،ج 2،ص 6،مناقب،ج 4،ص 110،(با اندكى تفاوت در لفظ). 49- بحار الانوار،ج 45،ص 8،موسوعة كلمات الامام الحسين،ص 424. 50- الام�
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 290]
-
گوناگون
پربازدیدترینها