تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
دستگاه آب یونیزه قلیایی کره‌ای
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1872120568
گزارش فارس از آخرین نفس‌های پرده‌خوانی در تبریز «مرشد؛ طاقت بیار!» این کوچ هنری ادامه دارد
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گزارش فارس از آخرین نفس‌های پرده‌خوانی در تبریز
«مرشد؛ طاقت بیار!» این کوچ هنری ادامه دارد
پرده‌خوانی یکی از شیوه‌های کهن نمایش است که در سال‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های مردم محسوب می‌شد که با پیشرفت تکنولوژی‌های رسانه‌ای، این هنر از یادها رفت و امروز تنها یک نفر به عنوان نماینده نسلی از پرده‌خوانان تبریزی باقی مانده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، با لباس سفید درویشی و سربند عمامه‌ای شکل و کشکول به دست وارد اتاق می‌شود و پرده را روی دیوار گچی خانه باز می‌کند. ترکیب پرده غبار گرفته و لباس‌های موروثی زمان را همین جا نگه می‌دارد. انگار همان زمانی می‌شود که نه تلویزیون بود و نه اینترنت و من یکی از تماشاچیانی هستم که گوشه‌ای از دایره کوچه و خیابانی خاکی ایستاده‌ام تا مرشد برایم قصه نقش‌های پرده‌اش را تعریف کند. نقل مرشد که تمام می‌شود تازه یادم می‌آید نه اینجا کوچه و خیابان است و نه من در میان جمعیتی مشتاق برای شنیدن روایت ایستاده‌ام. از وقتی کوچه‌ها باریک شد و خیابان‌ها پر از عبور ممنوع و مغازه‌دارها تجمع مقابل محل کسب‌شان را جریمه کردند، مرشد هم خانه‌نشین شد. هنر خیابانی ـ پرده‌خوانی به زیر سقف‌های کوتاه و چهاردیواری‌ها منتقل شد و دیگر داستان‌های مرشد به گوش امروزی‌ها نرسید. حمیدرضا اردلان، پژوهشگر موسیقی در مجموعه کتاب 30 جلدی خود در مورد این هنر می‌نویسد: پرده‌خوانی ایران از زمان صفویه تا امروز انقطاع تاریخی نداشته است. پیش از دهه 50 تعداد 700 مرشد در ایران فعالیت می‌کردند که امروز تعداد پرده‌خوانان کشور به 30 نفر کاهش یافته است. از این 30 پرده‌خوان هم تنها 10 نفر از آنها به اصطلاح کار می‌کنند.
"حاج علی مداحی" یکی از این 10 نفر است که به میراث باقی مانده از پدران خود وفادار مانده و برابر هجمه تکنولوژی و هنرهای مدرن، پرده تاریخی خانواده مداحی را تا به امروز حفظ کرده است. حاج علی 54 ساله می‌گوید: این هنر قهوه‌خانه‌ای بطور آبا و اجدادی به من رسید. 6 ساله بودم که همراه پدرم "علی اشرف مداحی" به مراسم نقالی و قهوه‌خانه‌ای می‌رفتم و از همان دوران در کنار او پرده‌خوانی را یاد گرفتم. پدرم همیشه تاکید داشت بدون وضو پرده را باز نکنم و پرده را فقط در دیوار مساجد و امامزاده‌ها بزنم و در هر جایی پرده را باز نکنم. هنوز هم در آغاز پرده‌خوانی را با خواندن پند و اندرز و اشعاری خاص آغاز می‌کنم و در انتها به گریه و ماتم ختم می‌شود. مداحی ادامه می‌دهد: این پرده که به پرده درویشی موسوم است تقریبا سن نامعلومی داشته و اینطور که تخمین زده‌اند عمر آن به 250 سال پیش می‌رسد ولی در واقع هیچ اطلاعاتی از آن در دست نیست. بطوریکه نه نقاش آن مشخص است و نه سن دقیق‌اش. پرده‌های پرده‌خوانی از 366 عکس و 170 مجلس تشکیل می‌شوند ولی این چون نیم‌پرده است، 175 عکس و شمایل و 37 مجلس را گرد هم جمع کرده است. در این روزگار هنر پرده‌خوانی، به صورت یک میراث فرهنگی ـ هنری غیرفعالِ ناکارآمد درآمده است و پرده‌های درویشی نیز ارزش کالای فرهنگی- هنری برای عرضه در موزه یافته‌اند. آن دسته از عوامل اجتماعی و فرهنگی و باورهای دینی که روزگاری پردۀ درویشی و پرده‌خوانی را پدید آورده و آن را در پناه خود در جامعه حفظ کرده بودند، اکنون تغییر یافته‌اند و جامعه متحول کنونی ایران دیگر نیاز نمی‌بیند که این رفتار آئینی- نمایشی را برای بهره‌مندی در زندگی معنوی خود حفظ و از آن حمایت و نگهداری کند. رضا معتمدی کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به انقضای ناخواسته تاریخ هنر پرده‌خوانی می‌گوید: پرده‌خوانی در تاریخ حیات فعال خود همگام با تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران پیش نرفته و سنت‌های رایج در آن بنابر اقتضائات روز جامعه تحول نیافته است. امروزه پرده‌خوانی پایگاه اجتماعی و جاذبه مذهبی گذشته خود را از دست داده است. وی معتقد است: در گذشته، پرده‌خوانی در جامعه سنتی و رمز گرای ایران کارکرد اجتماعی- مذهبی و آموزشی- هدایتی بسیار نیرومندی داشت. در جامعه رو به رشد و سنّت گریز امروز ایران، پرده خوانی دیگر نمی تواند نقش گذشته را ایفا کند. این هنر آئینی با این قالب سنتی همچون شماری دیگر از رفتارها و کنش‌های آئینی- نمایشی مانند سخنوری و نقالی از عرصه حیات اجتماعی مردم بیرون رفته و خواه ناخواه محکوم به زوال است.
این استاد دانشگاه همچنین تاکید می‌کند: البته نباید کوتاهی نقش سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری را در این بین نادیده گرفت. این سازمان به عنوان نهاد مسئول باید با حمایت از این هنر که با توجه به شواهد موجود امروز در تبریز رو به مرگ است، آخرین نفس‌های پرده‌خوانی را زنده نگه دارد. با تمام اینها هر قدر هم که حاج علی به عنوان تنها بازمانده پرده‌خوانان آذربایجان در پی حفظ سبک هنری و پرده تاریخی اش باشد، زور چرخ زندگی که براحتی قصد چرخیدن ندارد بیشتر از این حرف‌هاست. وی می گوید: زمان‌های گذشته خجالتی در کار نبود و پرده‌خوانان برای ترتیب معرکه، پرده‌های درویشی را معمولاً در محل تجمع و گذرهای پر رفت و آمد مردم مانند چهارسوها و میدان ها یا در شب‌های جمعه در گورستان‌ها بر دیوار می‌آویختند و با گردآمدن مردم پای پرده، پوشش روی آنها را بر می‌داشتند و به نقل داستان و پرده‌خوانی می‌پرداختند. مداحی ادامه می‌دهد: ولی امروز نگاه‌ها فرق کرده و مردم خیال می‌کنند پرده‌خوان کاسه گدایی بدست گرفته است. در گذشته‌های دور شخصی به نام «نقیب الممالک» هر سال مامور می‌شد تا مبلغی از طرف پادشاه بگیرد و به دست درویش‌های بدهد و این دراویش برای ترویج دین با ابزارهایی مانند پرده‌خوانی به مناطق دور و نزدیک می‌رفتند و از طرف دیگری تامین مالی می‌شدند. با چنین روش‌هایی حرمت پرده‌خوان و پرده‌خوانی هم حفظ می‌شد. حالا تمام منبع درآمد حاج علی مداحی را رفت و آمدهای گهگاه به چند قهوه‌خانه در مرکز شهر تامین می‌کند. قهوه‌خانه روزهای قدر تبریزی او و پرده‌اش را به خوبی می‌شناسند. البته گاهی هم که خیلی کم اتفاق می‌افتد بعضی سازمان‌ها در خلال برنامه‌های خود از وی برای اجرای یک آیتم کوتاه پرده‌خوانی دعوت می‌کنند. حاج علی از قول مساعد حمایتی‌ای که شهردار سابق تبریز در آخرین روزهای کاری خود به او داده هم سخن می‌گوید. قولی که تنها در حد حرف ماند و جدی گرفته نشد. برای پیگیری قول نصفه و نیمه علیرضا نوین، سراغ اکرم حضرتی رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تبریز می‌روم. حضرتی با بیان اینکه اطلاعی از وجود همچون پرده پرقدمتی در تبریز ندارد، می‌گوید: اگر واقعا چنین پرده‌‌هایی در تبریز وجود دارند به سازمان فرهنگی هنری شهرداری مراجعه کنند. اگر کارشناسان قدمت آن را تائید کردند من هم برای حفظ آن کمک می‌کنم. حضرتی در حالی از این روش پیگیری یاد می‌کند که در دهه محرم سال‌های گذشته در برنامه‌های ویژه سازمان فرهگی هنری شهرداری تبریز از این پرده‌خوان دعوت به اجرای برنامه و تجلیل شده بود! این اولین بار نیست که درگیر و دار فراموشی و ارجاع مسئولان به یکدیگر اصل ماجرا فراموش می‌شود و مثل همیشه زود دیر می‌شود. این هراس از فراموشی وقتی بیشتر می‌شود که حاج مداحی می‌گوید: یک پرده دیگر هم داشتم که در سال 56 به قیمت هزار و 500 ریال به یک پرده‌خوان زنجانی فروختم. حاج علی که هنوز حتی زیر پوشش بیمه هنرمندان هم قرار نگرفته، از بی‌وارثی هنرش اظهار نگرانی کرده و می‌گوید: همیشه به پسرم می‌گویم این هنر را یاد بگیرد تا پرده خوانی از خانواده ما قطع نشود ولی خوب علاقه‌ای ندارد. دو سال قبل هم در هفته فرهنگی تبریز در تهران چند نفری از جوانان علاقه برای یادگیری پرده‌خوانی نشان دادند که من هم با اشتیاق برای تداوم این هنر قبول کردم حداقل به این مشتاقان انگشت شمار آموزش دهم ولی آنها هم نیامدند. کمی بالاتر از خانه مشروطه تبریز، چند سالی می‌شود خانه تاریخی صحتی با تابلوی موزه مردم شناسی محرم تبریز افتتاح شده است. موزه‌ای که می‌تواند مکانی مناسب برای نگهداری پرده تاریخی آخرین پرده خوان خطه آذربایجان باشد. اقدامی که هم می‌تواند گامی کوچک برای حفظ میراث فرهنگی و هنری شهر و هم جبران کننده روزهای بی خبری از این پرده خوان کهنه کار باشد؛ چرا که اعتبار موزه‌ها به گردآوری همین باقی مانده‌های تاریخی در کنار یکدیگر است. حاج علی مداحی می‌گوید: وصیت کرده‌ام خانواده‌ام پس از من این پرده را به یکی از موزه‌های کشور اهدا کنند تا به عنوان میراثی برای آیندگان نام و نشانی از هنر پرده‌خوانی باقی بماند. این یعنی کوچ یکی دیگر از میراث استانی که در بی‌خبری مسئولان میراث فرهنگی سر از استان‌هایی دیگر در می‌آورد. وقتی صحبت از "تنها" و "آخرین" و فقط یک نفر می‌شود، ماجرا کمی فرق می‌کند. تنها و آخرین یعنی در پشت بند این یک نفر قرار نیست ظهوری جدید اتفاق بیافتد و پایان این فرد یعنی پایان این عدد واحد. تبریز و تاریخ هنر تبریز برای بقای مفردهای خود نیاز به حمایت و نگهداری این آخرین‌ها دارد. .................................. نگارنده: سحر فکردار عکاس: علی عباسپور ................................... انتهای پیام/60001/ع40
92/11/06 - 13:10
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 116]
-
گوناگون
پربازدیدترینها