واضح آرشیو وب فارسی:بازتاب آنلاین: آغاز ماموريت خرگوش يشمي برسطح ماه
روز شنبه، روز پرخبري در دنياي رويدادهاي فضايي بود؛ روزي كه ايران بار ديگر ميموني را راهي سفري زيرمداري كرد. ناسا درگير بررسي مشكل سيستم خنككننده ايستگاه بينالمللي فضايي در مدار زمين بود و بهدنبال راهحلي ميگشت تا شايد با ترتيبدادن راهپيمايي فضايي اين مشكل را حل كند.
اما خبر مهم تر بسيار دورتر از مدار زمين اتفاق مي افتاد؛ جايي كه چيني ها بار ديگر يكي از انحصارهاي طولاني به يادگار مانده از عصر مسابقات فضايي بلوك شرق و غرب را شكستند و بعد از اين كه سال ها پيش به سومين كشوري بدل شده بودند كه پس از شوروي و آمريكا به طور مستقل انسان را به مدار زمين فرستاده بودند، اينك به سومين كشور پس از اين دو بازيگر عصر طلايي كاوش هاي فضايي بدل شدند كه توانستند سفينه اي را با فرودي نرم بر سطح قمر زمين فرود آورند.
شبي كه ماه كامل در آسمان است، اگر به آن نگاه كنيد در بالا و سمت چپ قرص كامل ماه ناحيه اي وجود دارد كه به خليج رنگين كمان معروف است. اينجا جايي بود كه چيني ها با فرودي نرم بر آن نام خود را در تاريخ كاوش هاي فضايي ثبت كردند. آنچه روز شنبه در خليج رنگين كمان به نتيجه رسيد، انجام موفق بخشي از نقشه راه چيني ها براي كاوش ماه به شمار مي رود.
پس از سال ها بررسي و حضور برنامه ريزي شده در فضا، چيني ها برنامه اي براي سفر به ماه را مورد بررسي قرار دادند كه شامل سه مرحله اصلي بود. بخش اول اين ماموريت دربردارنده اعزام دو مدارگرد به مقصد ماه بود؛ گامي كه با موفقيت در سال هاي 2007 و 2010 انجام شد. بخش دوم اين ماموريت نيز شامل دو ماموريت مستقل مي شود و آنچه اين هفته رخ داد، گام اول از اين مرحله است.
اين ماموريت با نام عمومي چنگ ئي (Chang’e) انجام مي شود كه در فرهنگ عامه چين، نام ايزد بانويي موكل ماه است؛ الهه اي كه طبق آنچه داستان ها مي گويند و برخلاف بسياري از اسطوره هاي ديگر مربوط به ماه، همان جا سكونت دارد.
براساس يكي از افسانه هاي چيني زماني كه او در دوره اي از زندگي اش و پس از مواجهه با مشكلاتي به تنهايي به ماه مي رود، آنجا همنشين ديگري پيدا مي كند؛ خرگوش يشمي. اين خرگوش در اسطوره هاي ملل مختلف وجود دارد و در نگاه چيني ها و در ماه مشغول ساخت اكسير حيات است. اگر به ماه علاقه مند باشيد، حتما يكي از صورت هاي معروفي كه تاكنون توانسته ايد در ماه پيدا كنيد، همين خرگوش افسانه اي است.
اين خرگوش يشمي يوتو (Yutu) نام دارد و چيني ها اين نام را بر خودروي مه نورد رباتيكي گذاشته اند كه روز شنبه با موفقيت بر سطح ماه فرود آمد و ماموريت خود را آغاز كرد.
اين مه نشين رباتيك و مه نورد همراه آن دو هفته پيش، سفر خود را برفراز پيشران لانگمارچ چيني آغاز كردند. بلافاصله پس از پرتاب و در مدار زمين بود كه اين سفينه فضايي، باله هاي خورشيدي خود را باز كرد و همچنين چهار پايه محفظه فرود آن نيز آزاد شد و راه خود به سوي ماه را در پيش گرفت و پس از سفري چهار روزه خود را به ماه رساند.
شنبه گذشته و پس از چندبار اصلاح مدار سرانجام فرود دلهره آور اين كاوشگر آغاز شد. سفينه مه نشين در حالي كه پايه هاي فرود خود را باز كرده بود با كمك موتورهاي پيشراني كه فرود آن را كنترل مي كردند، آهسته به سطح ماه نزديك شد و در همين هنگام به بررسي محل فرود مي پرداخت. مه نشين پس از تائيد داده هاي حسگرهاي آن سرانجام به آرامي و در حالي كه با نزديك شدن به سطح سرعت فرود آن كاهش پيدا مي كرد، در شرايطي كه مه نورد يوتو را در دل خود داشت، بر ماه فرود آمد. بعد از تائيد فرود و بازگشت نخستين تصاوير، سطح شيبداري از مه نشين به سوي ماه باز شد و مه نورد از سفينه حامل خود جدا شد و قدم بر ماه گذاشت.
اين مه نشين، جرمي معادل ۱۴۰ كيلوگرم و ارتفاعي حدود ۱۵۰ سانتي متر دارد و براي اين كه بتواند شب هاي سرد و طولاني ماه را به سلامت پشت سر بگذارد، به يك سيستم گرم كننده با منبع راديوايزوتوپ مجهز است.
از جمله ابزارهاي اين مه نورد مي توان به رادارهايي قوي و همچنين طيف سنج هايي براي بررسي ساختار شيميايي محل فرود اشاره كرد چهار دوربين راهبري و پانوراما نيز براي تصويربرداري دقيق از آن تهيه و بر آن نصب شده است و تلسكوپي نيز براي انجام رصدهاي نجومي از سطح ماه بر آن نصب شده است. نخستين تصاوير، از گام گذاشتن نرم و آرام و موفقيت آميز اين مه نورد بر سطح ماه خبر مي داد و طبيعي است چه شادي عظيمي سازمان فضايي و مردم چين را فراگرفت.
از سال 1976 تاكنون، اولين بار است كه سفينه اي با روش فرود نرم بر ماه قدم مي گذارد و طبيعتا نخستين بار است كه از آن زمان تاكنون رباتي در سطح ماه شروع به پرسه زني كرده است. داده هاي دست اولي كه اين مه نورد به زمين مي فرستد، بار ديگر بررسي هاي علمي ماه را رونق خواهد بخشيد اما فراتر از آن، اين ماموريت گام ديگري براي تحقق برنامه طولاني مدت چين به شمار مي رود.
چيني ها در اين مرحله يك بار ديگر مه نوردي را به ماه خواهند فرستاد و سپس گام نهايي خود و فاز سوم ماموريت رباتيك ماه خود را آغاز خواهند كرد. آنها در اين فاز قرار است طي چند ماموريت پي در پي به شكل رباتيك نمونه هايي از خاك ماه را جمع آوري كرده، آنها را به مدار ماه و از آنجا به زمين بفرستند تا در آزمايشگاه هاي زمين مورد بررسي قرار بگيرد.
اگرچه در اين مرحله آنها تمام تمركز خود را بر ماموريت رباتيك خود قرار داده اند، اما از هم اكنون برنامه طولاني مدتي را براي سفر انسان به ماه برنامه ريزي كرده اند. چيني ها نشان داده اند، بشدت به برنامه ريزي اعلام شده خود پايبندند و به همين دليل بايد اين برنامه ريزي و فعاليت آنها را با دقت دنبال كرد. براين اساس پروژه انساني سفر به ماه براي چيني ها حدود سال 2025 تا 2030 آغاز خواهد شد و اگر موفق شوند، پس از آمريكا به دومين كشوري بدل خواهند شد كه فضانوردي را به جايي دورتر از مدار زمين فرستاده اند.
موفقيت چيني ها حاصل برنامه ريزي طولاني و پايبندي به برنامه ريزي شان است. آنچه امروز به عنوان موفقيت چيني ها در كاوش هاي فضايي ـ چه در بخش سرنشين دار و چه در بخش رباتيك ـ شاهد آن هستيم، حاصل تلاشي طولاني و قديمي است و يكشبه و از دل خلأ به وجود نيامده است.
نكته مهم ديگري كه در بررسي موفقيت كاوش هاي فضايي چين نبايد از آن غفلت كرد، اين است كه به رغم برنامه ريزي طولاني و مطالعه و تحقيق گسترده آنچه چيني ها را قادر به انجام چنين ماموريت هايي كرده، رشد اقتصادي چشمگير اين كشور است. دومين اقتصاد بزرگ جهان امروز توان آن را دارد تا همزمان در بخش ماهواره اي، پيشران ها، سرنشين دار و نيز بخش كاوش هاي رباتيك گام هاي مستحكمي بردارد. توان اقتصادي در كنار نيروي انساني متخصص اينك چين را به دومين قطب كاوش هاي فضايي (حداقل اگر از منظر ملي و كشوري به داستان نگاه كنيم) بدل كرده است.
همين داستان درباره هندوستان هم ـ كه يكي از رقباي چين در آسيا در بخش فضايي به شمار مي رود ـ وجود دارد. آنها هم براساس رشد اقتصادي و نيروي انساني، روياهاي خود را در يكي از پيشرفته ترين جنبه هاي صنايع پيشرفته تحقق مي بخشند و امروز مدارگرد اكتشافي آنها در راه سياره سرخ است.
همزماني موفقيت اين ماموريت با دومين پرواز موفق ميمون ايراني در سفري زيرمداري شايد يادآوري مهمي براي فعالان بخش فضايي كشورمان باشد كه براي موفقيت دائمي در فضا نيازمند برنامه ريزي و نقشه راه مشخص و منظمي هستيم كه با اتكا به توان اقتصادي امروز و فرداي ما و براساس نيازها و ضرورت هاي واقعي حضور ما در فضا طراحي شده باشد.
ماه از دريچه چشمان چيني
چيني ها با فرود آرام مهنشين چانگاي و مهنورد يوتو بر سطح ماه به سومين كشور دنيا كه سفينهاي را برسطح تنها قمر زمين فرود آوردهاند، تبديل شدند و پس از 40سال بارديگر چشمهاي بشر را به تصاويري از سطح ماه خيره نمودند.
پوريا ناظمي / جامجم
يکشنبه 1 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: بازتاب آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]