واضح آرشیو وب فارسی:فارس: /ياداشت/يلدا؛ شبي كه مهر و ماه به هم ميرسند
يلداي ايراني، شبي كه خورشيد از نوزاده ميشود و در افسانهها و اسطورههاي ايراني حديث ميلاد عشق است شبي كه مهر و ماه به هم گره ميرسند.
به گزارش خبرگزاري فارس از سنندج يلدا برگرفته از واژهاي سرياني است و مفهوم آن «ميلاد» است، زيرا برخي معتقدند كه مسيح در اين شب به دنيا آمد و ايرانيان باستان اين شب را شب تولد الهه مهر «ميترا» ميپنداشتند و به همين علت اين شب را جشن ميگرفتند و گرد آتش جمع ميشدند و شادمانه پايكوبي ميكردند.
شب يلدا يكي از جشنهاي دوران كهن كه شب مظهر تاريكي و تباهي و وحشت بوده واغلب سعي مي كردند كه شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پليدي و تباهي در آن راه نيابد شب يلدا يكي از طولاني ترين شب هاي سال است يعني تسلط تاريكي بر زمين از تسلط نور خورشيد و روشنايي مي كاهد. و چون فرداي اين شب روشنايي بر ظلمت غالب و روز طولاني مي شود، ايرانيان تولد دوباره خورشيد را كه مظهر روشنايي است جشن ميگيرند.
يلداي ايراني، شبي كه خورشيد از نو زاده ميشود. يلدا در افسانهها و اسطورههاي ايراني حديث ميلاد عشق است كه هر سال در «خرم روز» مكرر ميشود.
ماه دلداده مهر است و اين هر دو سر بر كار خود دارند كه زمان كار ماه شب است و مهر روزها بر ميآيد. ماه بر آن است كه سحرگاه، راه بر مهر ببندد و با او در آميزد، اما هميشه در خواب ميماند و روز فرا ميرسد كه ماه را در آن راهي نيست.
سرانجام ماه تدبيري ميانديشد و ستارهاي را اجير ميكند، ستارهاي كه اگر به آسمان نگاهكني هميشه كنار ماه قرار دارد و عاقبت نيمه شبي ستاره، ماه را بيدار ميكند و خبر نزديك شدن خورشيد را به او ميدهد و ماه به استقبال مهر ميرود و راز دل ميگويد و دلبري ميكند و مهر را از رفتن باز ميدارد. در چنين زماني است كه خورشيد و ماه كار خود را فراموش ميكنند و عاشقي پيشه ميكنند و مهر دير بر ميآيد و اين شب، «يلدا» نام ميگيرد، حال از آن زمان هر سال مهر و ماه تنها يك شب به ديدار يكديگر ميرسند و هر سال را فقط يك شب بلند و سياه و طولاني است كه همانا شب يلداست.
جشن شب چله، همچون بسياري از آيينهاي ايراني، ريشه در رويدادي كيهاني دارد نور، روز و روشنايي خورشيد نشانههايي از آفريدگار ميباشد در حالي كه شب تاريكي و سرما نشانههايي از اهريمن و مشاهده تغييرات مداوم شب و روز مردم را به اين باور رسانده بود كه شب و روز يا روشنايي و تاريكي در يك جنگ هميشگي به سر ميبرند.
روزهاي بلندتر روزهاي پيروزي روشنايي بود درحالي كه روزهاي كوتاهتر نشانهاي از غلبه تاريكي براي در امان بودن از خطر اهريمن در اين شب همه دور همجمع ميشدند و با برافروختن آتش از خورشيد طلب بركت ميكردند.
جشن يلدا در ايران امروز نيز با گرد هم آمدن و شبنشيني اعضاي خانواده و اقوام در كنار يكديگر برگزار ميشود.
آيين شب يلدا يا شب چله، خوردن آجيل مخصوص، هندوانه، انار و شيريني و ميوههاي گوناگون است كه همه جنبهٔ نمادي دارند و نشانهٔ بركت، تندرستي، فراواني و شادكامي هستند و در اين شب هم مثل جشن تيرگان، فال گرفتن و حاضران با انتخاب و شكستن گردو از روي پوكي و يا پري آن، آيندهگويي ميكنند.
يكي ديگر از رسمهاي بينظير شب يلدا گرفتن فال حافظ است اگر رسمها و آيينهاي ديگر يلدا را ميراثي از فرهنگ چند هزار ساله بدانيم، ولي فال حافظ گرفتن در شب يلدا در سدههاي اخير به رسم هاي شب يلدا افزوده شده است كه شاهنامه خواني و قصه گويي پدربزرگ و مادربزرگ دور كرسي براي كوچكترها نيز، از آيين هاي اين شب ميباشد كه خاطرات شيريني براي بزرگسالي آنها فراهم مي آورد
اميد است در بلند ترين شب سال، زيباترين خاطرهها را در كولهبار پاييزي خود ذخيره كنيد.
=============
ياداشت از الهام اماني
=============
انتهاي پيام/79016/س30
شنبه 30 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 39]