واضح آرشیو وب فارسی:جام نیوز:

شوراي انقلاب فرهنگي به مثابه ديوان محاسبات علم کشور
"شوراي عالي انقلاب فرهنگي" به عنوان عاليترين مسئول مديريت علم در كشور عليرغم بيش از 3 دهه مسئوليت، هنوز يك گزارش ملي از وضعيت علم ايران منتشر نكرده است. اين در حالي است كه گزارش سال تحصيلي گذشته پيش از آغاز سال تحصيلي جديد ميبايست در صحن شوراي عالي ارائه و تصويب شود.
به گزارش جام نیوز به نقل از رجانیوز ، 1- «پاياننامهها» از مهمترين اسناد علمي كشور هستند. در كشورهايي كه نظامات رسمي آموزش عالي مستقر و معتبر باشند «پاياننامه» آيينه بازنمايي كميت، كيفيت، جهت و محتواي مباحثات و مطالعات علمي محسوب ميشوند. اين نوع از قالبهاي ثبت تجارب و ديدگاههاي علمي، فارغ از كاركردهاي آموزشي و پژوهشي براي هريك از دانشجويان، اساتيد، گروههاي علمي، دانشكدهها و ... چارچوب واحدهاي تحليل كلان و ملّي علم، بيانگر آخرين وضعيت و سوگيري رشتههاي مختلف هستند.
2- در نظام آموزش عالي كشور كاركرد آموزشي پاياننامه بيشتر به مثابه «كار پاياني» يك دانشجو است كه تحت نظر استاد راهنما صورت ميپذيرد. در چارچوب اين كاركرد، هر پاياننامه به عنوان يك واحد تحقيق مستقل درك و ارزيابي ميشود. امّا آنچه كه از ديد نظامات عالي مديريت و سياستگذاري علم كشور پنهان مانده، كاركرد ديگر پاياننامهها در بازنمايي روندهاي علمي كشور در حوزه دانشهاي مختلف و ناظر به دانشكدهها، گروهها، اساتيد راهنما و... است. اصولاً مانيتورينگ پاياننامهها يكي از لوازم اصلي مديريت كلان علم در كشور است. بررسيها نشان ميدهد كه وزارت فرهنگ و آموزش عالي و نيز شوراي عالي انقلاب فرهنگي مانيتور مشخص و معتبري از روند توليد انبوه پاياننامههاي كشور ندارند. اين مسأله منجر شده هيچ ارزيابي دقيقي از كميت و كيفيت جريانات مختلف علمي در رشتههاي مختلف دستگاهي وجود نداشته باشد.
3- "شوراي عالي انقلاب فرهنگي" به عنوان عاليترين مسئول مديريت علم در كشور عليرغم بيش از 3 دهه مسئوليت، هنوز يك گزارش ملي از وضعيت علم ايران منتشر نكرده است. اين در حالي است كه گزارش سال تحصيلي گذشته پيش از آغاز سال تحصيلي جديد ميبايست در صحن شوراي عالي ارائه و تصويب شود. گزارش ملّي علم در حقيقت معادل گزارش تفريغ در حوزه بودجه ملي است كه طبق قانون اساسي، ديوان محاسبات كل كشور موظف است گزارش هر سال آن را در صحن علني مجلس ارئه كند تا به تصويب نمايندگان برسد. بديهي است همانطور كه تصميمگيري و برنامهريزي جهت بودجه سال آينده بدون در نظر گرفتن تفريغ ديوان محاسبات از بودجه سال گذشته غيركارشناسانه و غيرعلمي است، لازمه برنامهريزي درخصوص نظام آموزش عالي نيز به همين منوال وابسته به بررسي عملكرد مجموعه علمي كشور در سال تحصيلي گذشته است.
4- محتواي گزارش ملي سالانه علم كشور بايد حداقل مشتمل بر بررسي بخشهاي «مسأله شناسي»، «چارچوب نظري»، «روششناسي»، «نتيجهگيري» و «مورد مطالعه شده، تك تك پاياننامههاي دفاع شده در سال گذشته» باشد. اين گزارش ميتواند نشان بدهد كه در هريك از رشتههاي دانشگاهي (بصورت كلي يا به تفكيك گروهها/ دانشكدهها/ پژوهشكدهها و حتي تك تك اساتيد راهنما و مشاور) حوزة مسأله شناسي ، چارچوب نظري و روش شناسي به چه سمتي ميرود و از چه گرايشي برخوردار است. آيا هريك از دانشكدهها، گروهها، اساتيد راهنما يا مشاور، در فرآيند مسألهشناسي پاياننامههاي تحت اشراف خود تا چه ميزان اسناد بالادستي، نيازهاي اعلام شده رسمي كشور از سوي بخشها، سازمانها و نهادهاي مختلف در بخشهاي دولتي و خصوصي را مدنظر داشتهاند.پ آيا مثلاً چارچوبهاي نظري پاياننامههاي دفاع شده در رشتههاي علوم انساني و اجتماعي عنايتي به نظريات بومي يا اسلامي داشتهاند يا خير؟ آيا دانشجو را به لحاظ ديدگاههاي بوميتر سوقدادهاند؟ حتي ميتوان بررسي كرد كه در مقايسه با جدول كلّي نظريات مطرح در چارچوب يك رشته، چارچوبهاي نظري پاياننامههاي ايراني بيشتر به سمت و سويي از جدول مذكور تمايل دارند؟ به عبارت ديگر آيا تدريس و القاء نظريههاي علمي در چارچوب رشتههاي مختلف دانشگاهي متوازن است يا در انتخاب و آموزش نظريههاي علمي سوگيري وجود دارد؟ ميزان اين سوگيري چقدر است؟ آيا دانشجويان كشور از كليت ديدگاهها و مكاتب موجود در يك رشته يا يك زمينه مطالعاتي يك نماي كلّي دارند يا فقط تعداد خاص و گزينش شدهاي از نظريهها و مكاتب سالهاست كه به عنوان همه نظريات موجود در آن رشته به دانشجويان القاء شده و ميشود؟!
5- كيفيت پاياننامهها از شاخصهاي اصلي در نظام رتبهبندي دانشگاهها و مراكز آموزش عالي نيز هست. «رتبهبندي دانشگاهها» يكي از مهمترين و راهبرديترين وظايف نهادهاي مديريت علم – در اينجا وزارت علوم تحقيقات و فنآوري – هر كشور است. هرچند كه اين مسأله بنا به دلايل نگو! بمعناي واقعي كلمه همچنان در محاق مانده است، امّا در همين روال اجمالي نيز توجه جدّي به كيفيت پاياننامهها نميشود. مثلاً پژوهشكدهاي كه ساليانه فقط 10 پاياننامه را به فرجام ميرساند امّا «مسألهشناسي» آن ناظر به اسناد بالادستي نظام و مسايل واقعي كشور و انقلاب است چرا بايد از دانشكدهاي كه توان سالانه 100 پاياننامه عمدتاً غيرناظر به مسايل جدّي كشور توليد ميشود در رتبهبندي بالاتر نرود؟ به نظر ميرسد يكي از دلايل اصلي كمّي ماندن نظامهاي سنجش آموزش عالي در كشور تهيه نشدن گزارش ملي علم است. «گزارش ملي علم كشور» شاهكليد گشودن برخي دروازهها در نظام بروكراسي علمي كشور است كه در طول دهها سال گذشته موانع بزرگي بر سر راه آزاد شدن بسياري از ظرفيتهاي انساني و انقلابي بودهاند.
۱۳۹۲/۹/۲۶ - ۱۵:۲۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 29]