واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش ميدهدشب يلدا در فرهنگ مردم سيستان/شبي با فرهنگ بومي
شب آغاز زمستان، با نام «شب چله» در سيستان يا همان «شب يلدا» در فرهنگ ايرانيان نام برده ميشود كه در هر منطقهاي رسم و رسوم خاص خود را دارد.
به گزارش خبرگزاري فارس از زاهدان، واژه «يلدا» به معناي «زايش زادروز» و تولد است، ايرانيان باستان با اين باور كه فرداي شب يلدا با دميدن خورشيد، روزها بلندتر ميشوند و تابش نور ايزدي افزوني مييابد، آخر پاييز و اول زمستان را شب زايش مهر يا زايش خورشيد ميخواندند و جشن بزرگي برپا ميكنند و از اين رو به دهمين ماه سال دي (به معناي روز) ميگفتند كه ماه تولد خورشيد بود.
معاون اداره كل ميراث فرهنگي و گرشگري، صنايع دستي سيستان در زمينه آيين شب يلدا در فرهنگ مردم سيستان، اظهار داشت: بسياري از پژوهشگران هم روزگار ما بر اين باورند كه سنتهاي مسيحي امروز بسيار وامدار فره و فرهنگ ايرانيان است و هم ريشگي كريست با كريستمس نيز دور از اين باورها نيست.
عليرضا خسروي بيان كرد: افزون بر اينها در سيستان نامهاي محلي ديگري نيز براي ماههاي قمري وجود داشته كه هنوز هم در ميان سپيد مويان سيستان كاربرد دارد و از ماه شوال نيز آغاز ميشده است و به روشني نشان ميدهد كه در سيستان سنتهاي كهن گاه شماري و تقويم وجود داشته و پاسداشت شب چله و آگاهي از زمان دقيق آن و درك انقلاب زمستانه ريشه درهمين توان علمي دانشي مردمان سرزمين هيرمند فرمند دارد كه با اصول اقتصاد معيشتي دامپروري و كشاورزي پيوند داشته است.
شب يلدا آغاز زايش دوباره خورشيد
اين مسئول ادامه داد: در سيستان شب چله به جاي واژه يلدا با همان مفاهيم فراگير، در ميان مردم به كار ميرود و اين شب بلندترين شب سال و آغاز زايش دوباره خورشيد و بازگشت گرما و روشني به زندگي است كه چله بزرگ نام دارد و تا دهم بهمن به درازا ميكشد و پس از آن چله خورد يا كوچك آغاز ميشود و تا بيست اسفند ادامه مي يابد، در سيستان براي شب چله از پيش آماده ميشدند.
وي اذعان داشت: در اين شب سفرهاي بزرگ از دست بافتههاي سيستان پهن ميشد و با خوراكيهاي خوشمزهاي كه پيشتر آماده كرده بودند تزيين ميكردند.
خسروي گفت: از هندوانههايي كه از لابه لاي و كاه وخنكاي كاهدان تابستان را به زمستان پيوند ميدادند تا كشتههاي شيرين خوش خور خربزه به نام چولي (با فتح چ –و)و پودر خوشمزه ومقوي شيرينك كه از جوشاندن گوشت با تخمه هندوانه به همراه گندم نيم كوب درست ميشد در اين خوردني بسيار مقوي معجون به دست آمده درآفتاب خشك وسپس دست آس والك ميشد وافزون براينها پودر خوشخور ديگري به نام ستو (با فتح س وتشديد ت) از تركيب پودر جوي آبدارو بوداده شده با شكرونبات دست آس شده براي اين شب تهيه ميشد.
معاون اداره كل ميراث فرهنگي و گرشگري، صنايع دستي سيستان خاطرنشان كرد: خوردني خوشمزه و زمستانه ديگري كه براي اين شب آماده ميشد، دوشو (دوشاب) نام دارد كه از تركيب خرماي خوب مضافتي به همراه روغن زرد حيواني كه در يك مشك آماده براي اين شب رسانده ميشد و البته انواع تخمههاي شور هندوانه و خربزه و البته انار سيستان كه در يك سفره بزرگ در اين شب گذاشته ميشود و اعضاي فاميل با رفتن به خانه سپيد مويان و سالخوردگان اين شب را در حلقه خانواده و بزرگان و شنيدن روايتهاي كهن و شاهنامه به صبح ميرساندند.
اين مسئول ادامه داد: اين شعر نيز مربوط به همين شب برجاي مانده است:
«خاردن شيرنك ودوشو چه مزه ميده امشو»
خسروي افزود: در سيستان واژههاي كهن سال و پير با زندگي و تدبير هم خانواده هستند پيران نماد كهن سالي هستي و موي سپيدشان نيز در اين شب بلند، نشان خرد و تدبير و به روشنايي و سپيده رساندن شبهاي طولاني زندگي مردم است.
شب يلدا، نخستين شب زمستان و طولانيترين شب سال است كه ايرانيها طي رسوم كهن خود، دور هم جمع ميشوند و ضمن ديد و بازديد، تفأل زدن به ديوان حافظ شيرازي، خوراكيهاي خاصي مانند هندوانه، انار، آجيل و غيره را مصرف ميكنند.
انتهاي پيام/75004/ش40
جمعه 29 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 58]