محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830746792
يادداشت/آذربايجان و استراتژي جديد در قبال جمهوري اسلامي ايران
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: يادداشت/آذربايجان و استراتژي جديد در قبال جمهوري اسلامي ايران
دولت آذربايجان پس از انتخابات اين كشور و انتقادات مطرح شده از اين انتخابات تلاش دارد تا تحكيم پيوندهاي خود با رژيم صهيونيستي و آمريكا را به عنوان خط مقدم مقابله و ايستادگي در برابر ايران معرفي كند.
به گزارش خبرگزاري فارس، فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در سال 1990 موجب شد كه كشورهاي مختلف در سه حوزه جغرافيايي با هويت مستقل‌تري پا به عرصه روابط بين‌الملل بگذارند. در اين بين كشورهاي دو حوزه آسياي مركزي و قفقاز جنوبي براي رهايي از بحران‌هاي اقتصادي و مسائل ناشي از فروپاشي شوروي نگاه ويژه‌اي به همسايگان خود داشتند تا بتوانند از امكانات و تجربيات آنها استفاده كنند كه يكي از اين كشورها جمهوري آذربايجان بود. به دلايل مختلف تحليل‌گران بر اين باور بودند كه اين كشور مي‌تواند روابط بسيار حسنه‌اي را در بالاترين سطح با ايران برقرار كند.
دستيابي آذربايجان به استقلال سياسي، فرصت بزرگي را پديد آورد تا اين كشور و همسايه جنوبي آن يعني ايران بر پايه اشتراكات تاريخي، قرابت مذهبي( آذربايجان داراي بيشترين ميزان جمعيت شيعه نسبت به كل جمعيت بعد از ايران است)، نزديكي قومي و زباني و تشابهات فرهنگي در كنار مسائل مشترك سياسي و اقتصادي خود برگي جديد از مناسبات دو جانبه را شكل دهند. اين روند به شكلي بود كه جمهوري آذربايجان در يكي از اولين اقدامات ديپلماتيك، تمايل خود را به عضويت در سازمان همكاري‌هاي اقتصادي (اكو) اعلام كرد كه مورد حمايت جمهوري اسلامي نيز قرار گرفت.
اما روند حوادث و جريان تعاملات بين دو كشور به سويي رفت كه باعث شد دو كشور روابط پر فراز و نشيبي را در اين بيش از بيست سال گذشته پشت سر بگذارند. البته جمهوري اسلامي ايران در اين سالها براي روابط خودش با آذربايجان اهميت بسياري قائل بوده است كه تلاش‌هاي ايران نيز مويد اين مطلب است؛ ايران هم جزو نخستين كشورهايي بوده كه تماميت ارضي جمهوري آذربايجان را به رسميت شناخته و هم سياست‌هاي جمهوري اسلامي ايران در منطقه هيچ‌گاه با جهت‌گيري مقابله با آذربايجان نبوده بلكه همواره سياست كمك به رشد و توسعه و استقلال آذربايجان را پيگيري كرده است.
با توجه به پيوندهاي عميقي كه در بالا به آنها اشاره شد، جمهوري اسلامي تاكيد دارد كه روابط بايد در همه ابعاد سياسي، فرهنگي و اقتصادي گسترش پيدا كند. با اين حال طرف آذري سياست‌هايي را سال‌هاي اخير در پيش گرفت كه موجب بي اعتمادي در روابط دو كشور شده است كه پاسخ به چرايي اين موضوع دلايل مختلفي را نشان مي‌دهد. از مهمترين اين دلايل مي‌توان به مسائل زير اشاره كرد.
روابط گسترده با غرب و اسرائيل
جمهوري آذربايجان چند سال بعد از استقلال سعي كرد با فاصله گرفتن از مسكو، منافع خود را در رابطه با آمريكا، اسرائيل و نهادها و ساختارهاي غربي همچون ناتو تعريف كند. شكل دادن به اين روابط باعث وقوع اتفاقاتي در آذربايجان شد مانند؛ تلاش‌ها براي استقرار سپر دفاع موشكي آمريكا در خاك آذربايجان كه قطعاً معطوف به ايران است، دامن زدن به مشكلات قومي كه موجب تهديد تماميت ارضي ايران است، برقراري روابط بسيار نزديك با اسرائيل و تردد تروريست‌هاي اسرائيلي كه بارها با هشدار از سوي نهادهاي امنيتي ايران روبه‌رو شده است، برگزاري كنفرانس‌هاي ضد ايراني متعدد و دامن زدن به اختلافات در حوزه درياي خزر تنها بخشي از اقدامات دولت آذربايجان در اين سالها بوده است. اينگونه اقدامات طبعاً با منافع و امنيت ملي ايران كاملاً متناقض است.
در اين ميان يكي از مهمترين دلايلي كه باعث تيرگي روابط دو كشور مي‌شود، روابط روبه گسترش آذربايجان با اسرائيل است. به نظر مي‌رسد هدف اصلي اسرائيل از همكاري با آذربايجان ممانعت از گسترش نفوذ ايران در منطقه است. از سوي ديگر آذربايجان از نظر تاريخي يك كشور مسلمان شيعه محسوب مي‌شود، كه بر همين اساس سياستگذاران اسرائيلي بسيار مشتاق‌اند تا با افزايش سطح روابط با آذربايجان اين استنباط را كه اسرائيل به طور ذاتي يك كشور ضد مسلمانان است را از بين ببرند.
رژيم صهيونيستي با توجه به نزديكي آذربايجان به ايران نگاهي استراتژيك به توسعه حوزه نفوذ خود در جمهوري آذربايجان داشته و اين امر را با برنامه‌اي دقيق و فارغ از تبليغات درحال پيشبرد دارد. اين در شرايطي است كه روند فزاينده گسترش حضور رژيم صهيونيستي در گستره‌هاي اجتماعي، اقتصادي، تجاري، سياسي و امنيتي آذربايجان رفته رفته ابعاد جديدي مي‌بايد و حتي بر طبق اخبار اين كشور به پايگاه جاسوسان اسرائيلي عليه ايران تبديل شده است.
بر اساس اسناد منتشر شده توسط پايگاه ويكي ليكس در آوريل سال 2011؛ رژيم صهيونيستي از خاك آذربايجان در 4 سال اخير براي انجام اقداماتي استفاده كرده كه اين اقدامات به موازات تردد برخي از تروريست‌هاي مرتبط با ترورهاي انجام شده در ايران روي داده است. عمق روابط تل آويو و باكو را مي‌توان بر اساس اسناد ويكي ليكس از سخنان الهام علي‌اف درك كرد كه روابط آذربايجان و رژيم صهيونيستي را همچون كوه يخ بزرگي مي‌داند كه تنها يك‌دهم آن قابل مشاهده است.
بيداري اسلامي و آذربايجان
قدرت سياسي در آذربايجان به جز دوران كوتاه اوايل دهه 1990 تماماً در انحصار خاندان علي‌اف بوده است. علي‌اف پدر از سال 1993 تا 2003 و سپس علي‌اف پسر از سال 2003 تا كنون قدرت را در انحصار خود داشته‌اند. از سوي ديگر سياست‌هاي ضد ديني دولت علي‌اف‌ها به خصوص در دوره الهام علي‌اف و برگزاري انتخابات كاملاً مهندسي شده در اين كشور باعث شد كه آذربايجان تحت تاثير تحولات خاورميانه قرار بگيرد.
در اين بين دولت علي‌اف تحت فشارهاي مختلف داخلي و بين‌المللي با فرافكني ايران را مسئول تحولات داخلي آذربايجان دانست به طوري كه بر اساس اسناد منتشر شده توسط ويكي ليكس در سال 2010، الهام علي‌اف در شرايط مختلف ايران را مسئول تحريك‌هاي مذهبي در آذربايجان دانسته و اقداماتي مانند قطع شبكه سحر و دستگيري خبرنگار محلي ايران در باكو و چندين اقدام ديگر مانند عدم اجازه ورود به نماينده فرهنگي مقام معظم رهبري به آذربايجان را در دستور كار قرار داد. اما واقعيت آن است كه اتفاقات اين كشور نه به دليل اقدامات ايران بلكه ناشي از سياست‌هاي غلط دولت آذربايجان مانند؛ ممنوعيت رسمي حجاب در مراكز آموزشي و دولتي، ممنوعيت رسمي پخش اذان در مساجد و منع ورود جوانان و دانش آموزان به مساجد و حتي تخريب اماكن مذهبي بوده است. در كنار اين موارد شرايط دموكراسي در اين كشور نيز شرايط نابساماني است. بر اساس بررسي‌هاي مراكز معتبر در سال 2013 نمره كلي دموكراسي در اين كشور 64/6، امتياز آزادي انتخابات 7 و شرايط فساد در اين كشور نيز نمره 75/6 را نشان مي‌دهد. توجه به اين نكته ضروري است كه بدترين شرايط دموكراسي با نمره 7 مشخص مي‌شود. از حيث آزادي مطبوعات بر طبق برخي منابع اين كشور جايگاه 162ام از بين 178 كشور را در اختيار دارد.
اين موراد يعني اقدامات ضد ديني و شرايط وخيم دموكراسي، آذربايجان را به يك كشور مستعد براي تحت تاثير قرار گرفتن از جريان تحولات عربي خاورميانه كه به دنبال اسلام‌خواهي و آزادي‌خواهي هستند تبديل كند، از جهتي روابط دو كشور(ايران و آذربايجان) در دو دهه اخير بسيار شكننده بوده اما در چند سال اخير شرايط وخيم‌تري پيدا كرده است. به نظر مي‌رسد بعد از انتخابات اخير در آذربايجان كه با پيروزي دوباره الهام علي‌اف برگزار شد و اعتراض نهادهاي مختلف داخلي و بين‌المللي را درپي داشت و تشديد نگراني دولت آذربايجان از تحولات بيداري اسلامي در خاورميانه و احتمال افزايش تاثير آن بر آذربايجان، دولت اين كشور تصميم گرفته تا با تحكيم پيوندهاي خود با رژيم صهيونيستي و آمريكا، جمهوري آذربايجان را به عنوان خط مقدم مقابله و ايستادگي در برابر ايران معرفي كند و از اين راه بتواند حمايت بيشتر غرب در صورت شكل‌گيري حوادث در آذربايجان را به دست آورد و هم چشم‌پوشي آنها در قبل وضع وخيم دموكراسي و حقوق بشر در اين كشور را كسب كند.
اين استراتژي آذربايجان كاملاً اشتباه به نظر مي‌رسد زيرا بايد گفت كه آذربايجان بايد به اين نكته توجه داشته باشد كه يك كشور كوچك در كنار كشور بزرگي مانند ايران است كه علاوه بر اينكه قدرت اول منطقه است و از اوراسيا تا خاورميانه را تحت‌تأثير خودش قرار داده، مي‌تواند هم سرمنشأ چشمه‌هاي معنوي براي مردم آذربايجان باشد (از جهت تاريخي و فرهنگي و زبان و ادبيات) و هم اينكه در زمينه رشد و توسعه اقتصادي آذربايجان كمك‌دهنده باشد و اينگونه اقدامات آذربايجان جز لطمه دراز مدت به منافع خود تاثير بسزايي بر ايران نخواهد داشت. به عنوان مثال بعد از تحركات مرزي آذربايجان جمهوري اسلامي مجبور به بستن مرزهاي بيله سوار و جلفا شد كه در همان ساعات اوليه كمبود سوخت در نخجوان آذربايجان به شدت احساس شد كه اين موضوع كوچك كاملاً نشان دهنده برتري استراتژيك ايران بر جمهوري آذربايجان از هر حيث است.
*سهيل خيري-كارشناس ارشد مطالعات منطقه‌اي
انتهاي پيام/
يکشنبه 24 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]
-
گوناگون
پربازدیدترینها