واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رويارويي عمان و عربستان بر سر تشكيل اتحاديه منطقهاي
امكان اينكه طرح پيشنهادي عربستان مبني بر تبديل شوراي همكاري خليج فارس به اتحاديه امنيتي موردنظر اين كشور يعني اتحاديه سايه، تصويب شده و صورت عملي به خود بگيرد، بسيار ضعيف است.
تاكيد مجدد عربستان بر تبديل شوراي همكاري خليج فارس به اتحاديه سايه اختلاف و شكاف را بر سر نشست سران اين شورا در كويت گسترانيده است و در حاليكه دولت رياض بر اجراي اين طرح همچنان پاي مي فشارد و همه رسانه هاي خود را براي توجيه اين امر بكار گرفته است در مقابل عمان مخالفت هاي خود را با اين طرح علني تر كرده و حتي تهديد كرده است كه اگر اين طرح اجرايي شود عمان از اين شورا خارج خواهد شد .
طبعا اين موضوع چند سوال مطرح مي كند .نخست اينكه اهداف عربستان از طرح اين پيشنهاد چيست و چه اهداف اعلام نشده اي را در وراي آن دنبال مي كند؟دوم اينكه مخالفت عمان با اين طرح چيست و اينكه آيا عمان در ابراز اين مخالفت تنهاست و بالاخره سوم اينكه با توجه به اين شكاف ها چه چشم اندازي را مي توان براي آينده شوراي همكاري خليج فارس ترسيم و تصور كرد ؟
در پاسخ به سوال نخست بايد گفت هدف اصلي عربستان اين است كه بقيه اعضاء را در نگراني هاي خود شريك كند و آنها را همچنان در كنار خود نگه دارد .اين نگراني ها در اصل از نگرش هاي بدبينانه عربستان ناشي مي شود كه در شكل گيري اين فضا تبليغات و هجمه هاي غربي و اسرائيلي نيز بي تاثير نبوده است .
در واقع آنچه تاكنون فقط در سطح تبليغات مطرح بوده به عربستان به يك باور عميق تبديل شده است و ان اينكه اين كشور همچنان ايران را به عنوان يك تهديد براي خود مي بيند و نمي تواند فضاي غير ازآنچه تاكنون بوده را تصور كند .
از اينرو در حاليكه توافق هسته اي ميان ايران و گروه 5+1 براي حل موضوع هسته اي ايران از خيلي جهات مي تواند براي منطقه فرصت ساز باشد و زمينه هاي واقعي همكاري منطقه اي را ميان دو سوي آبهاي خليج فارس فراهم كند و به همين علت اين توافق با استقبال گسترده كشورهاي منطقه و جهان روبرو شده است اما عربستان در كنار اسرائيل آن را تهديد مي بيند و بر اساس اين باور نادرست مي خواهد آن را به ديگر كشورهاي منطقه نيز القاكند.
بر اين اساس مي توان گفت همان حس و نگراني كه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران عربستان را به فكر تشكيل شوراي همكاري خليج فارس انداخت مشابه همان حس آن را به فكر احياي طرح تبديل شوراي همكاري به اتحاديه انداخته است .
البته لازم به ياد آوري است كه عربستان دو سال پيش و در پي موج خيزش هاي مردمي در خاورميانه و شمال آفريقا اين طرح را پيشنهاد كرد و حتي در اين راستا از ديگر كشورهاي پادشاهي منطقه شامل اردن و مغرب نيز دعوت به عضويت كرد كه با استقبال آنها نيز روبرو نشد .اما در پاسخ به سوال دوم بايد گفت كه يكي از دلايل مخالفت عمان و ديگر كشورهاي عربي شامل قطر ،امارات عربي متحده و كويت اين است كه نمي خواهند هزينه سياست هاي بدبينانه و شكست خورده عربستان را بپردازند .
برخلاف عربستان اين كشورها همچنانكه در جريان سفر اخير دكتر ظريف به اين كشورها مشاهده شد با خوش بيني روند تحولات منطقه در پرتو توافق ايران و گروه 5+1 را دنبال مي كنند .گذشته از اينها هيچ يك از اصول و پيش زمينه هاي كه براي تشكيل اتحاديه لازم است در ميان اعضاي اين شورا ديده نمي شود. براي مثال اتحاديه منطقه اي معمولا با هدف ارتقاي منافع اقتصادي و تجاري و بستر سازي از آن براي همكاري هاي سياسي و امنيتي تشكيل مي شود.
در حاليكه براي اعضاي شوراي همكاري خليج فارس بخصوص عربستان ارتقاي منافع اقتصادي و تجاري اصلا در اولويت نيست و حتي حاضر است براي تامين اهداف سياسي و امنيتي مورد نظر خود ميلياردها دلار را بدون هيچ حساب و كتابي هزينه كند .
بنا بر اعلام صندوق بين المللي پول و موسسه تامين مالي بين المللي ، به يمن افزايش بهاي نفت خام ، مجموع توليد ناخالص داخلي اين كشورها در سال 2012 به هزار و 600 ميليارد دلار رسيد و پيش بيني مي شود اين رقم امسال نيز افزايش يابد.براساس محاسبات اين موسسه ، انتظار مي رود درآمدهاي نفتي شوراي همكاري خليج فارس در سال 2013 به رقم بي سابقه 740 ميليارد دلار برسد ؛ در حالي كه اين رقم در سال 2012 ، بالغ بر 680 ميليارد دلار بود.
درآمد سرانه در اين شورا نيز 33 هزار و 300 دلار برآورد شده است.بنا بر اعلام موسسه تامين مالي بين المللي ، پيش بيني مي شود دارايي هايي اين شش كشور كه در خارج سرمايه گذاري شده است ، امسال به دو هزار ميليارد دلار و در سال 2014 به دو هزار و 400 ميليارد دلار برسد.
همچنين برابر آماراعضاي شوراي همكاري خليج فارس 47 ميليون نفر جمعيت دارد كه 22 ميليون و 800 هزار نفر از آنها يعني 48 و نيم درصد كل جمعيت آن خارجي هستندكه اين هم از ديگر موانع موجود سر راه تشكيل اتحاديه به معناي واقعي آن است .
در مجموع از آنچه كه گفته شد امكان اينكه طرح پيشنهادي عربستان مبني بر تبديل شوراي همكاري خليج فارس به اتحاديه امنيتي مورد نظر اين كشور تصويب و صورت عملي به خود بگيرد بسيار ضعيف است اما در صورت اصلاح رويكرد بدبينانه عربستان مي توان به تشكيل نظام امنيتي جديد در خليج فارس كه بتواند همكاري دو سوي خليج فارس را با خود داشته باشد اميدوار بود .
احمد كاظم زاده
منبع: سياست ما
شنبه 23 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]