واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: تأملي بر توافق روسيه و آمريكا در مورد سوريه
مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي در تحليل سياسي خود، تأملي بر توافق روسيه و آمريكا در مورد سوريه داشته است.
به گزارش حوزه پارلمان باشگاه خبرنگاران، مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي در تحليل سياسي خود، تأملي بر توافق روسيه و آمريكا در مورد سوريه داشته است.
پس از آنكه گزارش كارشناسان سازمان ملل متحد استفاده از سلاحهاي شيميايي در منازعه سوريه را تأييد كرد و عزم آمريكا براي حمله به اين كشور قوت گرفت، پيشنهاد روسيه براي نظارت بينالمللي بر انبارهاي تسليحات شيميايي سوريه و در نهايت، امحاي آنها اميدها براي جلوگيري از بروز جنگي ديگر در خاورميانه را زنده كرد؛ اين پيشنهاد به شكلگيري نوعي توافق ميان روسيه و آمريكا انجاميد. اين توافق بر سر بحران سوريه چند ويژگي خاص داشت:
ـ هرچند كنشگران منطقهاي و بينالمللي پرشماري در بحران سوريه دخيل و درگير بودند ولي توافق بر سر اين بحران عملاً بين دو بازيگر اصلي رخ داد و ساير بازيگران نيز از آن تمكين كردند. البته در اين توافق برد با بازيگراني بود كه در جبهه حمايت از دولت قانوني بشار اسد قرار داشتند.
ـ دولت سوريه بهمنظور گرفتن بهانهها از دست جبهه غرب به رهبري آمريكا اعلام كرد كه اين توافق را اجرا ميكند.
ـ اين توافق برآمده از نوعي زورآزمايي ديپلماتيك و چانهزني سياسي بود نه برخاسته از سازوكار حقوقي.
ـ سازمانهاي منطقهاي از قبيل ناتو، اتحاديه عرب و شوراي همكاري خليج فارس هيچ نقشي در پيشبرد اين توافق ايفا نكردند.
ـ عليرغم اينكه اين توافق بين دو قدرت بزرگ جهاني صورت گرفت اما ايران بهعنوان يك قدرت منطقهاي با قرارگيري در كنار دولت سوريه نقشي بازدارنده در برابر تصميمات جنگي آمريكا ايفا كرد و با متصور ساختن واقعيت افزايش هزينههاي حمله، در انصراف واشنگتن از مبادرت به اقدام نظامي عليه سوريه و در نهايت رسيدن به توافق با روسيه نقش بسزايي ايفا كرد. همچنين رئيسجمهور ايران در ترغيب دولت سوريه به پذيرش اين توافق و ارائه پيشنهاد دولت روسيه به دمشق بسيار تأثيرگذار بود.
بجز آمريكا كه بهواسطه آسيبهاي حيثيتي و تسليم شدن در برابر ابتكار روسيه از بازندگان توافق اخير به حساب ميآيد، ساير بازندگان اين توافق را ميتوان بهشرح ذيل فهرست كرد:
1. تركيه: دولت اردوغان با توجه به نابسامانيهاي داخلي بهشدت نيازمند يك جنگ خارجي بود تا بتواند ملت خود را در برابر تهديدي هرچند تصنعي بسيج كند. كاهش شديد احتمال بروز جنگ اين دولت را با نوعي سردرگمي مواجه ساخت و عملاً سياست خارجي تركيه در قبال بحران سوريه را به شكست كشانيد.
2. ارتجاع عرب: ارتجاع عرب هويتي سازشكارانه در قبال نظام سلطه دارد و با تهديدگريهاي اسرائيل نيز مماشات ميكند؛ ازاينرو، نظام سياسي حاكم بر سوريه را كه در جبهه مقاومت قرار دارد برنميتابد. اين توافق ارتجاع عرب را عملاً منفعل ساخت چراكه بسياري از كشورهايي كه در اين مقوله ميگنجند وعده كمكهاي لجستيكي و مالي به آمريكا در صورت حمله داشتند.
3. رژيم صهيونيستي: هرچند طرح خارج كردن سلاحهاي شيميايي از سوريه ميتواند ضريب امنيتي اين رژيم را بالا ببرد ولي در هرحال تداوم حيات نظام سياسي سوريه نوعي شكست براي اين رژيم به شمار ميآيد.
4. سازمانهاي منطقهاي: سازمانهاي منطقهاي از قبيل اتحاديه عرب و شوراي همكاري خليج فارس نه تنها نقش فعالي براي كاهش بحران نداشتند، بلكه عملاً بر طبل جنگ ميكوبيدند. توافق اخير، اهداف اين سازمانها را نيز ناكام گذاشت.
5. جنگطلبان اروپايي: كشورهاي بريتانيا و فرانسه كه تلاش گستردهاي را براي مشروعيت بخشيدن به مداخله نظامي در سوريه در شوراي امنيت بهعمل آوردند، عملاً توجيههاي خود را بيموضوعيت يافتند و با سردرگمي مواجه شدند.
6. سازمان ملل متحد: انفعال سازمان ملل متحد و بهطور خاص ناتواني شوراي امنيت در حل سازنده بحران سوريه و متعاقب آن، شكلگيري توافق ميان روسيه و آمريكا بر سر اين بحران در عمل چانهزني قدرتمحور را جايگزين سازوكارهاي حقوقي بينالمللي نمود و بار ديگر ضعفها و نارساييهاي اين سازمان جهانشمول در حفظ صلح و امنيت بينالمللي را آشكار ساخت.
7. مخالفان مسلح و جبهه تكفيري: اين دو جريان معارض دولت سوريه كه عليه نظام سياسي اين كشور دست به سلاح بردهاند و با اقدامات تروريستي عليه شهروندان سوري ويرانيهاي زيادي را در اين كشور به بار آوردهاند بهدنبال تحمل شكستهاي اخير در جبهه ميداني تلاش ميكردند با استقبال از حمله نظامي موقعيت تضعيف شده خود را بهبود بخشند. منتفي شدن جنگ، هرچند بهطور موقت، موضع آنها را بيش از پيش تضعيف كرد.
ازسوي ديگر، مهمترين برندگان اين توافق را نيز ميتوان بهشرح ذيل فهرست كرد:
ـ روسيه: روسيه با نمايش خود بهعنوان قدرتي همپايه آمريكا عملاً خود را از ساير قدرتهاي بزرگ جدا كرد و با بهدست گرفتن ابتكار عمل، تمايل خود براي كمك به حل بحران سوريه بهطور خاص و عزم راسخ براي كمك به حفظ صلح و امنيت بينالمللي را بهطور عام نشان داد. بدينسان روسيه وجهه بينالمللي خود را ارتقا داد و در عين حال قدرتش را نيز به رخ جهانيان كشيد.
ـ جمهوري اسلامي ايران و جبهه مقاومت: جمهوري اسلامي ايران بهعنوان مهمترين مدافع سوريه هرگونه تضعيف دولت بشار اسد و ازجمله حمله نظامي به اين كشور را مغاير مصالح جبهه مقاومت ميداند. ازاينرو منتفي شدن اقدام نظامي عليه دولت سوريه دستاورد و موفقيت بزرگي براي اين كشور و اضلاع جبهه مقاومت ازجمله حزبا... لبنان بهحساب ميآيد.
ـ سوريه: دولت سوريه كه با مقاومت و ايستادگي، نقش اول را در ناكام ماندن طرحها و توطئههاي شورشيان و حاميان بينالمللي آنها داشته است، اينبار هم توانست با حفظ موضع اقتدار و نمايش توان بازدارنده خود مانع از حمله نظامي آمريكا شود.
در مجموع، توافق روسيه و آمريكا مهر تأييدي بر ناكامي شوراي امنيت سازمان ملل متحد در ايفاي وظيفه اصلي خود يعني حفظ صلح و امنيت بينالمللي بود، وظيفهاي كه آشكارا در ماده (24) منشور ملل متحد مورد تأكيد قرار گرفته است. ازسوي ديگر، اين توافق نشان داد كه جهان امروز نظمي را در خود دارد كه نهتنها تكقطبي نيست، بلكه حاوي قطبهاي چندگانهاي است كه ميتوانند قطبي را كه داعيه سيطرهجويي دارد مهار كنند. ازسوي ديگر توافق اخير كه منجربه كوتاه آمدن و عقبنشيني آمريكا از اقدام نظامي عليه سوريه شد بيش از هر چيز قدرت و انسجام جبهه مقاومت را در منطقه و جهان به تصوير كشيد. از اين منظر، اين توافق .ميتواند دستاورد ديگري براي جبهه مقاومت باشد.
انتهاي پيام/
شنبه 23 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]