واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز:
آمریکا در مذاکرات محرمانه حضور نظامی ایران در سوریه را رد کرد/واشنگتن بین تهران و ریاض میانجی گری می کند؟
بحث علنی میان ایران و آمریکا درباره حق غنیسازی یعنی تنها به اندازه مصرف عمومی است.
به گزارش نامه نیوز، «کی پی فابیان» سفیر هند در قطر در موسسه «مطالعات و ارزیابی دفاعی هند» (ایدسا) نوشت: مذاکره پنهانی ایران و آمریکا از سال 2011 شروع شد. گفتنی است، در ابتدا، گفتگوها درباره موافقت به انجام مذاکره بود و اینکه کجا و با چه کسی دیدار کنند. تا اینکه جان کری به عنوان رئیس کمیته روابط خارجی سنا دست به کار شد و در سفری به عمان از سلطان قابوس پادشاه این کشور درخواست کمک کرد.
به گزارش تیک، در ماه ژوئن 2013، حسن روحانی به عنوان رئیسجمهور جدید ایران انتخاب شد و کار خود را در ماه آگوست آغاز کرد و دو جلسه در همان ماه در شهر مسقط برگزار شد، اوباما رئیسجمهور آمریکا در دیداری که با نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در روز 30 سپتامبر در کاخ سفید داشت وی را از این نشستها باخبر ساخت و از آنجا که نتانیاهو از طریق اشخاص سعودی حاضر در مذاکرات در جریان این گفتگوها قرار گرفته بود برای وی خبر جدیدی محسوب نمیشد.
زمانی که لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، بر سر راه توافق در نشست ماقبل آخر کنفرانس ژنو ایستاد، ناراحتی خود را از این نشان داد که مذاکرات مهم در جایی دیگر برگزار شده است و وزیران خارجه به راهحلهایی دست یافته بودند. اما فرانسه تنها توانست ناراحتی و خشم خود را ابراز کند و نتوانست جلوی توافق را بگیرد.
نکته این است که اگرچه این توافق تنها درباره مسائل هستهای است، اما نشاندهنده آغاز تعامل و گفتگویی جدی و هدفدار میان آمریکا و ایران است. اگرچه اوباما خواستار آن بوده که در برخورد با ایران آن را به عنوان طرف گفتگو، مساوی بداند و ایران که از تحریمها رنج میبرد به آن پاسخ داده است. در مذاکرات مخفیانه، آمریکا مداخله نظامی ایران در سوریه را زیر سؤال برد. مشخص نیست که پاسخ ایران چه بوده است اما اکنون که سازمان ملل متحد نشستی را در خصوص مسائل سوریه در روز 22 ژانویه در ژنو اعلام کرده است، باید دید که ایران به این کنفرانس دعوت خواهد شد یا خیر. مهمتر این که باید دید آیا از سوی عربستان سعودی مخالفتی اعلام میشود یا نه.
اما بهتر است که به تاریخ گذشته برگردیم و رشته روابط ایران و آمریکا را بدست گیریم. در سال 1953، مصدق در انقلابی دموکراتیک و بدون خونریزی به قدرت آمد و شاه به رم فرار کرد. از آنجا که مصدق قصد ملی کردن صنعت نفت را داشت، انگلیس خواستار درگیری نظامی شد.
پس از مشورت آیزنهاور، رئیسجمهور وقت آمریکا، سازمان سیا کودتایی را با هزینه حدود ده هزار دلار ترتیب داد و برای بار دیگر محمد رضا پهلوی، شاه ایران که بعدها در انقلاب سال 1979 توسط {امام} خمینی سرنگون شد، را به مسند قدرت نشاند. هواداران {امام} خمینی در اعتراض به تصمیم کارتر به اعطای پناهندگی سیاسی به شاه، سفارت آمریکا را اشغال کردند. وزیر خارجه و سفارت آمریکا در تهران به کارتر توصیه کرده بودند که چنین کاری نکند. بحران گروگانگیری به مدت 444 روز به طول انجامید. اگر کارتر چنین تصمیمی نگرفته بود، روابط ایران و آمریکا میتوانست به گونهای دیگر باشد. در نهایت تصمیم نادرست وی به بهای انتخاب نشدن مجدد او در سمت ریاستجمهوری آمریکا تمام شد.
به زمان حال برمیگردیم. نکته مهم دیگر این است که اوباما علیرغم مخالفتهای اسرائیل، با توافق با ایران، به وضوح نشان داده است که محدودیتی در توانایی اسرائیل در شکلدهی و تأثیرگذاری بر سیاستهای آمریکا وجود دارد. تهدیدهای مکرر اسرائیل به حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران بدون حمایت آمریکا را نباید چندان باور کرد. در سال 1981، اسرائیل با کمک فرانسه حمله موفقی را به یکی از تأسیسات هستهای در عراق انجام داد که بعدها توسط دانشمندان فرانسوی افشا شد که آن مرکز برای تولید مواد برای ساخت سلاح هستهای مجهز نبوده است.
هنوز مشخص نیست که مسیر پیش رو چیست. اگرچه آنچه که واضح است این است که اگر ایران کارهایی را که توافق کرده، انجام دهد دیگر دلیلی برای برنداشتن تحریمها وجود نخواهد داشت. بحث علنی میان ایران و آمریکا درباره حق غنیسازی یعنی تنها به اندازه مصرف عمومی است.
طبق توافقنامه ایران نباید اورانیوم را بیشتر از سطح 5 درصد غنی کند. در هر صورت، قطعنامه های شورای امنیت برای متوقف ساختن غنیسازی اورانیوم ایران به شدت نادرست است. ایران یکی از کشورهای عضو پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای است، پیمانی که حق استفاده صلحآمیز از فنآوری هستهای را برای کشورهای عضو به رسمیت میشناسد. بر اساس فیزیک پایه، غنیسازی برای اهداف پژوهشی و صنعتی، باید در سطحی مشخص انجام شود. شورای امنیت که تحت سلطه آمریکا است تنها به خاطر اینکه با ایران مانند کشوری طردشده رفتار میشد، چنین راهحلهای غیر قابل دفاعی را ارائه کرد.
برای عربستان سعودی این تغییرات ناراحتکننده است. مخالفت این کشور با هر گونه توافقی، غیر از تسلیم کامل ایران، مکرراً به آمریکا اعلام میشد. چطور این توافق میتواند بر روابط آمریکا و عربستان تأثیر گذارد؟
عربستان با وجود حاکمی سالخورده و بحران رهبری دوران سختی را میگذراند. رد عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط این کشور نشاندهنده اختلاف و ناسازگاری در مجلس سعودیها بود. عربستان همچنین از آمریکا به دلیل عدم اقدام نظامی علیه سوریه خشمگین است.
چنانچه این توافق موثر باشد و تحریمها برداشته شود، نفوذ ایران به جای عربستان سعودی در منطقه افزایش پیدا خواهد کرد. بر اساس گزارشهای منتشر شده، اگر ایران سلاح هستهای تولید کند، عربستان از پاکستان سلاح هستهای دریافت میکند. اگرچه هیچ دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم آمریکا عربستان را ترک کرده و ایران را متحد اصلی خود در منطقه خواهد دانست. اگر درگیری ایران و عربستان بیشتر شود، آمریکا باید میانجیگری کند و میان آنها صلح برقرار کند. به علاوه، انتظار میرود اگر این توافق به گسترش و تقویت روابط با ایران کمک کند، آمریکا به طور قابل توجهی نفوذ خود را در منطقه افزایش خواهد داد.
توانایی اسرائیل در کنترل و دستکاری سیاستهای آمریکا از طریق لابی حامی اسرائیل به طور جدی خدشهدار شده است. احتمال دارد که برخی جمهوریخواهان و حتی دموکراتها با برداشتن تحریمها مخالفت کنند، اما اگر ایران به وعدههای خود عمل کند، بسیار دشوار خواهد بود که دلیلی برای ادامه تحریمها پیدا کرد.
این توافق میتواند پیامدهایی برای ژئوپلتیک انرژی داشته باشد. اتحادیه اروپا از لحاظ انرژی به روسیه وابستگی بسیاری دارد و قصد دارد که این وابستگی را به مرور زمان کاهش دهد. غیر از روسیه، هم ایران و هم قطر از ذخایر گازی قابل توجهی برخوردارند.
آیا روزی میرسد که ایران از طریق ترکیه به اتحادیه اروپا گاز صادر کند یا خیر؟ پارس جنوبی میدان گازی مشترک بین ایران و قطر است که اگر هر دو کشور دست به دست یکدیگر دهند میتوانند مقدار زیادی از گاز آن را به اتحادیه اروپا صادر کنند.
از سوی دیگر، چنین اتفاقی میتواند درآمد گازی روسیه و نفوذ سیاسی این کشور را کاهش دهد. در حالی که دیگران به دلیل ادامه تحریمهای نفتی بیان کردهاند که این توافق سودی ندارد، اما برای هند اتفاقی خوشایند محسوب میشود. ایران با فرستادن معاون رئیسجمهور خود به هند برای در جریان گذاشتن این کشور از توافقنامه به سرعت پیش رفته است.
هم ایران و هم آمریکا در راه تأمین منافع خود و برقراری آرامش عاقلانه عمل کردهاند. اکنون بار مسئولیت بر دوش اسرائیل و عربستان سعودی خواهد بود.
1392/9/18
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]