محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832973394
امام سجّاد علیه السّلام و استراتژی تجدید حیات اسلام
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
امام سجّاد علیه السّلام و استراتژی تجدید حیات اسلام نويسنده:نوروز اکبری زادگان ویژگی های اجتماعی عصر امام سجاد (سلام الله علیه) حادثه عظیم عاشورا و قیام حیات آفرین حسینی (سلام اله علیه) در شرایط اجتماعی خاصی رخ داد که ارزش های الهی و دینی دچار تحریف و تغییر جدّی شده بود، به ویژه آن که بنی امیّه با قرائت خود از اسلام، پوستین اسلام را وارونه به تن کرده بودند. در حقیقت آن چه که فاجعه ی دردناک کربلا را آفریده بود ، عبارت بود از: « تحریف باورهای دینی و بازگشت دوباره به ارزش های عصر جاهلیّت ، تفوّق روحیه ی قبیله ای بر هنجارهای اسلامی عصر رسالت، به فراموشی سپردن سیره ی پیامبر مکرّم اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) ، ثروت اندوزی و گرایش به رفاه و تجمّل و تبدیل اشرافیّت مادی، برتری حربه ی ارعاب و تزویر بر عامل حق طلبی و ظلم ستیزی در روحیه ی اجتماعی مردم بویژه در حوزه ی کوفه ، رواج بی عدالتی و فساد بین رهبران سیاسی و بالتبع توده های مردم و عوامل دیگر.» 1 در چنین شرایطی بود که محبّت به امیرالمؤمنین علی (سلام الله علیه ) و عترت پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم) از قلوب مردم زدوده شده بود. و به جایش، دشمنی با اهل بیت (سلام الله علیهم) و طرف داری و دوستی بنی امیه شده بود، حقایق اسلامی واژگونه به مردم گفته می شد و مردم آلت دست و ابزاری برای مطالعِ نفرت آور بنی امیه بودند، مردم اصالت خود را از دست داده و مسخ دستگاه خلافت شده بودند.2 فی الواقع عصر امام سجاد (سلام الله علیه ) ، عصر تسلط و وحشت آفرینی بنی امیه و بنی مروان بر امور مردم عصر فشار و استبداد بود تا حدی که کسی جرأت و حق نداشت به خلیفه ی وقت موعظه و نصیحتی کند.3 به نقل برخی منابع تاریخی آن گاه که در مراسم حج در سال 65 ه. ق ، فردی عبدالملک بن مروان را به تقوی الهی سفارش کرد، مأموران خلیفه، او را در زیر مشت و لگد خود کشتند.4 بیدار سازی افکار عمومیِ جامعه ی اسلامی آن روزگار، به ویژه در حوزه ی شام که متأسفانه با قرائت بنی امیّه ، اسلام آورده بودند ، همواره یکی از رسالت های امام سجاد (سلام الله علیه ) در سفر اسارت از کربلا تا شام و سپس مدینه بود، تا جایی که بحث شورش امام حسین (سلام الله علیه ) بر علیه دستگاه خلافت، در منطق سیاسی و تبلیغات بنی امیه، به معنای خارج گیری و خروج از دین ترویج می شد. اما پُر واضح است که این مسأله مربوط به حوزه ی اجتماعی شام می شد، در حالی که این توجیه، اصلاً در کوفه مطرح نبود زیرا مردم آن جا شناخت نسبتاً خوبی از امام حسین (سلام الله علیه) داشتند و به خاطر آن حضرت را به کوفه دعوت نموده بودند. اما منطقه ی شام از آن روز که به تصرف مسلمانان در آمد، فرمان روایانی چون خالد بن ولید و معاویة بن ابوسفیان را به خود دید. مردم این سرزمین نه صحبت پیامبر (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) را دریافته بودند و نه روشِ اصحاب او را می دانستند. تنی چند از صحابه رسول خدا هم که بدان سرزمین رفتند و سکونت جُستند مردمانی بودند پراکنده از یک دیگر و در عامّه نفوذی نداشتند در نتیجه مردم شام کردار معاویة ابن ابوسفیان و پیرامونیان او را سنت مسلمانی می پنداشتند.5 محیط اجتماعی آن روزگار از یک سو مراقبت مأموران شام بود و دستگاه خلافت مواظبت داشت تا مبادا از آل علی و خاندان (سلام الله علیهم) او نامی به نیکی برده شود و چنان در این کار سخت می گرفتند که مردم می کوشیدند خود را از چشم آنان دور نگه دارند، مبادا متهم شوند تا آن جا که امام سجاد (سلام الله علیه ) می فرمودند: در مکه و مدینه بیست تن نیست که ما را دوست بدارد.6 به خوبی می توان اذعان داشت که در نیایش های امام (سلام الله علیه ) در صحیفه ی سجادیه ، آیینه ای است که تصویر اجتماع آن روز (مخصوصاً مدینه) را در آن می توان دید. بیزاری از کردار و گفتار زشت مردم آن روز و پناه بردن به خدا از آن چه می بیند و می شنود و روشن نمودن راه درست در پرتو تربیت دین و قرآن و پاکیزه ساختن جان ها از آلایش. گویی امام می خواهد تا آن جا که ممکن است به زبان دعا ، مردم را از شیطان بِبُرد و به خدا پیوند دهد.7 امام سجاد (سلام الله علیه) بر سر دوراهیامام (سلام الله علیه ) پس از حادثه عاشورا بر سر یک دو راهی مهم تاریخی وجود داشت: * راه اول: یا باید با ایجاد هیجان و احساسات به یک ماجرا جویی و عمل متهورانه دست زند، پرچم مخالفتی برافرازد، حادثه شور انگیزی بیافریند، ولی بر اثر آماده نبودن ابزار لازم برای اقدام عمیق و پایداری، چون شعله ای فرو بخوابد و صحنه را برای ترکتازی های بنی امیه در میدان فکر و سیاست خالی کند. * راه دوم: و یا باید احساسات سطحی را به وسیله تدبیر ، پخته و سنجیده مهار کند و نخست مقدمه ی واجب کار بزرگ خود را فراهم آورد یعنی اندیشه راهنما و نیز عناصر صالح برای شروع کار اصلی – تجدید حیات اسلام و باز آفرینی جامعه اسلامی و نظام اسلامی را تأمین کند، عجالتاً جان خود و تعداد بسیار معدود یاران قابل اتکأ خود را حراست نماید و میدان را در برابر حریف ها رها نکند ... و تا زنده است به مبارزه ای بی امان ولی پنهانی مشغول باشد. امام علی بن الحسین (سلام الله علیه ) دومین راه را که بسی دشوار تر و حوصله گیرتر و قهرمانانه تر بود ، برگزید و سرانجام در سال 95 ه.ق ، جان بر سر آن نهاد.8 دو رویکرد مهمبه نظر ما نگرشی عمیق به تحولات اجتماعی عصر امام سجاد (سلام الله علیه ) می توان به دو روی کرد مهم اجتماعی عصر آن حضرت اذعان نمود که در استراتژی مبارزاتی امام (سلام الله علیه ) کاملاً تبین شده است و راه کارهای مناسب در رویارویی با آن ها از سوی امام همّام پیش بینی و تدبیر می شد: *روی کرد اول: مسأله گسترش قلمرو خلافت و امپراتوری اسلامی بود که به شدت از سوی دستگاه خلافت تعقیب می شد. فتح بیت المقدس و ارمنستان و خراسان در دوره خلفای سه گانه و تا حدی فراغت خلفای بنی امیه و بنی مروان از شورش های داخلی درون امپراتوری و بالاخره این گرایش حتی پس از دوره امام حسین (سلام الله علیه) نیز ادامه یافت. سیاست تلاش برای فتح قسطنطنیه و امپراطوری روم به شدت در دستور کار دستگاه خلافت بود تا آن که در 114 ه. ق فتح اسپانیا و گسترش امپراطوری اسلامی، تا قلب اروپا و رشته کوه های آلپ در جنوب فرانسه ، در پایان دوره امامت امام باقر (سلام الله علیه ) ، تحقق عینی یافت و در این خصوص قابل توجه است که گرایش گسترده اقوام و ملل مختلف به اسلام و یا حداقل مواجهه فکری و فرهنگی با آموزه های اسلامی آن هم در سطح بسیار گسترده تر از سابق، دستگاه امامت را بر آن می داشت تا بتواند پاسخ گوی این فضای حیاتی جدید باشد زیرا هرگز دستگاه خلافت، کفایت لازم را دراین ارتباط نداشت. لذا تأسیس دانشگاه مدینه و تربیت شاگردان مهذّب و اندیشمند در دستور کار امام قرار می گرفت در حالی که دستگاه خلافت تصور چنین مواجهه ی عظیمی به ذهنش خطور نمی کرد. * روی کرد دوم: مسأله گسترش و تعمیق اندیشه اسلامی بود که با استراتژی مشخص توسط دستگاه امامت دنبال می شد. مشکلات اصلی این دوره عبارت بودند از: گسترش امپراطوری به هر قیمت ممکن ،سوء مدیریت و عدم هدایت تبلیغی امپراطوری عظیم اسلامی و بی کفایتی حاکمان غاصب، بی خبری و جهل مردم از اسلام، تبدیل خلافت به امارت و سلطنت ، چهره ی منافقانه بنی امیه، نشان دادن اوج خشونت و بی رحمی آنان در حوادث عاشورا و حتی در بازتاب های آن از سوی بنی امیه، کاهش قدرت معنوی پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) و اهل بیت مکرم (سلام الله علیهم) ایشان، و این که خلفای بنی امیه خود را در ردیف و هم شأن آن ها قرار می دادند، ضدیت با اهل بیت (سلام الله علیهم) و سبّ علی (سلام الله علیه ) از زمان معاویه تا سخت گیری های حجاج بن یوسف والی مدینه و ده ها مسأله دیگر...دشواری ها و مشکلات سیاسی بزرگ امام سجاد (سلام الله علیه ) این شرایط بسیار دشوار سیاسی را این گونه ترسیم می فرمایند: « چه بسا دشمن که شمشیر عداوتش را بر ضدّ من آخته، دم تیغش را برای ضربه زدن به من تیز کرده و سر نیزه را به قصد جان من تیز ساخته است، زهر های جان کاهش را برای کام من در جام ریخته و مرا آماج تیرهای خویش ساخته و چشم مراقبتش برای کنترل من نهفته است و مصمّم می باشد که به من گزندی برساند و تلخابه ی مرارت خود را به من بنوشاند»9 وجود مشکلات بزرگی بر سر راهِ مبارزات حق طلبانه ی امام (سلام الله علیه ) و محدودیت های آن حضرت حتی در روش های مبارزه، مسایل مهمی بود که می باید به گونه ای مطلوب، تدبیر می شد. مشکل اول: که در جامعه اسلامی آن روز وجود داشت، این بود که ، اجازه ی هر گونه فرصت علتی از امام (سلام الله علیه ) برای تبلیغ و هدایت گری جامعه اسلامی سلب شده بود به طوری که، آن حضرت نمی توانستند به طور آشکارا به تبلیغ آموزه های ناب دینی و شیعی بپردازند. * مشکل دوم: آن بود که امام (سلام الله علیه) مجالی نداشتند تا تشکیلات مقتدری را علیه دستگاه خلافت هدایت نمایند. علی رغم این ها می بایست روابط امام (سلام الله علیه ) با امت اسلامی در مسیر الهی خویش پیش می رفت و پیام های لازم به مردم می رسید تا اصول اسلامی همواره زنده و پا برجا بماند. سیاست های مبارزاتی امام (سلام الله علیه)در یک نگاه می توان سیاست های مبارزاتی امام سجاد (سلام الله علیه ) را در سه اصل مهم خلاصه نمود: *اصل اول: زنده نگه داشتن یاد و خاطره ی عاشورا (بیان حادثه عاشورا- کاشتن بذر نفرت در دل های مردم نسبت به امویان- معرفی مکتب اهل بیت (سلام الله علیهم) به ویژه در کوفه و شام)*اصل دوم: سامان دهی تشکیلات مخفی بر ضد حکومت (حمایت از قیام توّابین ، مختار و قیام مردم مدینه)* اصل سوم: فعالیت گسترده فرهنگی (روش نصیحت و ارشاد مردم ، تبیین معارف الهی در قالب دعا- آموزش و عرضه ی روش مناجات با خدا که مهم ترین آن ها مناجات خمسة عشر در مفاتیح الجنان است که در واقع یک دوره ی کامل عرفان اسلامی است- عرضه ی رساله حقوق که این اثر نشان گر جامع نگری ، دقت و واقع بینی امام سجاد (سلام الله علیه) در ابعاد مختلف زندگی است و این حقیقت را بازگو می نماید که امام (سلام الله علیه ) در اندیشه اصلاح فرد و جامعه از نظر فکری ، فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی بوده و از این رو به صدور چنین رساله ای اقدام نموده است.10 روش مبارزاتی تقیّه و آرمان های امام (سلام الله علیه ) آن چه بر اساس یک تأمل عقلی می توان گفت، آن است که تقیه خود یک فرمان عقلی است برای حفظ رزمنده در میدان مبارزه نه ترک میدان و جبهه را به دشمن سپردن، و در واقع نوعی استتار در جنگ است. در شرایط سخت مبارزه گاهی هرگونه اقدام عملی و علنی، مساوی خواهد بود با حذف خود در برابر حریف و دشمن، لذا امام (سلام الله علیه ) توانست با کاهش فشار سیاسی از سوی دستگاه خلافت، اساس موجودیت شیعه را حفظ و تثبیت نماید و خط اصلی هدایت اهل بیت (سلام الله علیهم) را گسترش دهد و سلامت دینی جامعه را تضمین نماید. امام (سلام الله علیه ) می فرمودند: خداوند هر گناهی از مؤمن را می آمرزد مگر دو گناه را : یکی : ترک تقیه و استتار در مواردی که تقیه لازم است. دیگری: ضایع ساختن و بیهوده گردانیدن حقوق برادران دینی.11 حقیقتی که در دوران خلافت بنی امیه رخ داده بود، سیاست راندنِ ائمه ی معصومین (سلام الله علیهم) در حاشیه سیاست و صحنه های اجتماعیِ جامعه اسلامی آن روز بود که به شدت از سوی بنی امیه پیگیری می شد. علی رغم جدا کردن امام (سلام الله علیه) از توده های مردم که گرفتار سیاست غیر دینی دستگاه خلافت نیز شده بودند، فرصت برآمده ای بود تا امام سجاد (سلام الله علیه ) چند محور عمده را در طرح و تثبیت امامت خویش، مد نظر داشته باشند. تأکید بر الهی بودنِ منصب ائمه (سلام الله علیهم) و نشان دادن این مفهوم که امامان شیعه از مرتبه طهارت و عصمت برخوردارند و پاسداران دین و ارزش های الهی هستند و همواره رهبریِ دین و دنیای مردم را نیز به عهده داشته اند، از سوی امام سجاد (سلام الله علیه )، سیاست شایسته ای بود که با همه ی توان تعقیب می شد. بر این اساس بود که امام (سلام الله علیه ) می فرمودند: « رب صل علی اطائب اهل بیته الذین اخترتهم لامرک و جعلتهم خزنه علمک، حفظه دینک و خلفائک فی ارضک و حججک علی عبادک...»12 امام سجاد (سلام الله علیه ) تحقق آرمان های حقیقی جامعه اسلامی آن روز را در عینیت بخشیدن به حاکمیتِ ائمه معصومین (سلام الله علیهم) می دانست و با پیام های آموزنده خود، روح انتظار و امید را زنده می کرد و جامعه را به سمتِ نیل به حاکمیت حق و حکومت الهی رهنمون می شد. بر این اساس می فرمودند: « اللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد و عجّل الفرج و الروح و النصره و التمکین و التأیید لهم ...» بار الهی! در فرا رسیدن و گشایش دشواری ها و نیز پیروزی و سر فرود آوردن مردم برای ائمه (سلام الله علیهم) و قرار گرفتن امکانات در اختیارشان تعجیل فرما...»13 استراتژی فرستادن درود بر پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) و تأکید بر امامت اهل بیت (سلام الله علیهم) آن بزرگوار، می توانست حاوی رازها و پیامد های متعددی باشد که موجب بیم دستگاه خلافت می شد، زیرا: *اولاً : تکرار صلوات ها بر پیامبر (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم) و خاندانش، پیام های اعتقادی سیاسی داشت که از طرفی موجب تثبیت موضع دستگاه امامت می شد و از سوی دیگر هشداری بود که دستگاه خلافت ، جانشینی شایسته برای پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) نیست و نیز چهره ی منافقانه ی آنان را افشأ می نمود. *ثانیاً : موجب حفظ و گسترش مبانی اعتقادی شیعه می شد که بر خلاف این تصوّر ، حاکمیت اموی، برای محو آن ها می کوشید. ثالثاً : کوبنده ترین شعارها بر علیه غاصبان خلافت به حساب می آمد. در یک بررسی نهایی از فعالیت های سیاسی امام سجاد (سلام الله علیه ) می توان نتیجه گرفت: در مجموع دوران زندگی، امام (سلام الله علیه ) با فعالیتی آرام و زیر پرده و در جهت سازندگی افراد صالح و قوام بخشیدن به طرز فکر شیعی در ذهن پیروان و مبارزه با تحریف ها همراه بود... البته این روش به ظاهر مسالمت آمیز، به هیچ وجه، موجب آن نشد که امام (سلام الله علیه ) خود و یارانش همیشه از آسیب قهر و کین دستگاه قدرت و خلافت بنی امیه در امان بمانند...»14 حقوق مردم در نظام سیاسیامام سجاد (سلام الله علیه ) در استراتژی کلان فرهنگی خود، از آن جا که مردم و حاکمان سیاسی معاصر خود را در مسیر اصلی آرمان های اسلامی نمی دید و دور نمای یک تعامل حقیقی برای تحقق اندیشه ها و آرمان های الهی را جریانی دو سویه از سوی مردم و حاکمان سیاسی قلم داد می کرد، بر انجام حقوق و تکالیف این دو قشر مهم اجتماعی ، تأکید می ورزیدند. لذا امام (سلام الله علیه) حاکمان را در یک نگرش اجتماعی و الهی به رعایت حقوق مردم در نظام سیاسی متکی بر آرمان های اسلامی، تشویق می فرمودند: *حق رعیّت : « حقوق مردمی که تحت مدیریت و حکومت تو به سر می برند این است که بدانی، تو در پرتو برخی ویژگی ها و توانمندی ها بر سر آنان سروری و فرمانروایی یافته ای، پس سزاوار است که از موقعیت فرمان پذیری آنان سوء استفاده نکرده،بر ایشان رحم آوری و آنان را مورد حمایت و شکیبایی قرار دهی... قدرت خویش را با لطف و رحمت به بندگان خدا بیامیزی و از این طریق خداوند را سپاس گزاری. زیرا دوام نعمت ها در پرتو شکر است و پایداری حکومت و فرمان روایی در سایه ی رأفت و رحمت و دل سوزی برای خلق ...ولا قوة الا بالله ...»15 در فقره فوق الذکر می توان گفت که سخن آن حضرت ، بر چند مطلب مهم دلالت دارد: این که تو بر آن ها قدرت داری و آن ها مقهور تو اند و قدرت نزد تو امانتی است که میزان امانت داری تو با واگذاری این امانت سنجیده می شود. رعیّت و زعامت بر آن ها نیز امانت است و رعایت حقوق ملت، نشان امانت داری است ... لذا امام (سلام الله علیه) راه و روش صحیح امانت داری را به ما می آموزد تا از عهده امتحان الهی بر آییم.16 استراتژی انفاق از آن جا که امام سجاد (سلام الله علیه ) برای حاکمان غاصب بنی امیه، کفایت لازم را برای رهبری امت اسلامی قایل نبودند و با توجه به این که از سوی آنان نیز، تلاشی برای مقابله با فقر اجتماعی و اقتصادیِ جامعه اسلامی، صورت نمی گرفت، خود رأساً به این مهم می پرداختند.بنابر آن چه برهی منابع تاریخ بیان می کنند، ابتدا انفاق مالی در دستور کار امام (سلام الله علیه ) قرار می گیرد و برای رفع فقر و محرومیت مردم، خانواده هایی را تحت تکفّل خود می گیرند.17 برخی منابع تاریخی رقم خانواده ها را تا 400 نیز ذکر کرده اند که خود حکایت از فقر عمومی عجیبی داشت در حالی که بسیاری از آنان نیز نمی دانستند که از کدام منبع مالی، تغذیه می- شوند.18 بخش دیگری از عطایای امام سجاد (سلام الله علیه ) به صورت کاملاً محرمانه بوده که مرحوم علامه مجلسی (رحمت الله علیه) گزارشات مبسوطی را در این رابطه ذکر کرده اند.19 جلوه دیگری از استراتژیِ انفاق امام (سلام الله علیه ) ، انفاق علمی و فرهنگی بود که توسط خود حضرت و تربیت یافتگان مکتبش انجام می شد. امام (سلام الله علیه ) در فرصتی تاریخی که برایش حاصل شده بود، به ویژه آن گاه که فرصت بیشتری پیدا کرد، مکتب علمی و دینی خود را پایه گذاری نمود و مسجد پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلَیهِ و آلِه و سَلَم ) در مدینه را به عنوان پایگاه اصلی خود قرار داد و به تدریس فقه و معارف دینی پرداخت و بنایی محکم از مکتب علمی و دینی فراهم کرد تا امامان بعدی بتوانند آن را تکمیل نمایند. حتی امام (سلام الله علیه ) جلسه ی علمی ذکر روایت داشت و عده ای می آمدند و روایتی را عرضه می کردند که اگر درست بود امام (سلام الله علیه ) آن را تأیید می نمود و به گرمی به استقبالِ تدریس و نشر معارف دینی تشیع می پرداخت.20 حقوق فرمانروا در نظام سیاسی در استراتژی کلان فرهنگی امام سجاد (سلام الله علیه ) حقوق حاکمان سیاسی ، مکمّل نقش مردم در نظام سیاسی اسلام قلم داد می- گردد چنان که امام (سلام الله علیه ) می فرمایند: ..... فاما حق سائسک بالسلطان.... و اما حق فرمانروا و پیشوای تو در حکومت آن است که بدانی ، تو وسیله ی آزمایش و امتحانِ او هستی و او هم گرفتار به تو است، به دلیل سلطنت و قدرتی که خداوند به او داده و بر تو حکومت دارد. باید بدون طمع، ناصح و خیر خواه او باشی و با او در نزاع و جنگ بیرون نیایی، زیرا او بر تو مسلط است و درگیری و نزاع، موجب نابودی تو و او خواهد بود و تا آن جا که رضایت او را جلب کنی در مقابلش تواضع و نرمش داشته باشی، مشروط به این که در این فروتنی و تواضع، دینت را حفظ کنی و باید که در این مسیر از خدا یاری بجویی و هرگز نه با عزت و قدرتِ او درگیر شوی و نه با او دشمنی بجویی، که اگر چنین کردی هم او را ناسپاسی کرده ای و هم خود را، و هر دو را در معرض هلاکت قرار داده ای، چه این که تو او را در اقدام علیه خود یاری نموده ای و در ظلم او نسبت به خود شریکی.21 نکاتی که در مورد این فراز به نظر می آید عبارتند از: 1-در این فقره از حقوق اجتماعی ، حضرت به بیان حقوق ائمه می پردازند که به معنای عام آن عبارتند از سلطان، حاکم، معلم، پدر یا مادر و ...2- باید توجه داشت که در تعریف نظام سیاسی اسلام، قدرت و حکومت، منفعت و غنیمت نیست بلکه میدان آزمایش است و انجام یک مسؤولیت خطیر است.3- مسأله مهم تدبیر امور مردم که نیازمند قدرت و توان حکومتی است، در واقع پذیرشِ یک مسؤولیت اجتماعی بزرگ به معنای قبول یک امانت و تلاش در جهت استقرار اهداف الهی آن است.پی نوشت ها : 1.اکبری زادگان، نوروز: عاشورا خروش بیداری ، اصفهان ، نشر فهمیده، 1382، ص207.2.کاویانی، الف: امام سجاد(سلام الله علیه ) ، قم ، نشر حرّ ، صص 49و 48.3. قائمی، علی: پیشوای ساجدان امام علی بن الحسین (سلام الله علیهم) ، قم ، نشر امیری، 1376، ص93.4. مسعودی: مروج الذهب، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، دارالمعرفة ، بیروت، بی تا، ج2، ص134.5. شهیدی، دکتر سید جعفر: زندگی علی بن الحسین (سلام الله علیهم)، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374، ص65.6. همان: ص104، به نقل از شرح نهج البلاغه، ج4، ص104 و بحارالانوار، ج46، ص143 و الغارات، ص573.7. همان: ص105.8. خامنه ای (حفظه الله) ، حضرت آیت الله العظمی سید علی: شخصیت و سیره ی معصومین، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهران، 1383، صص66و 65.9. امام سجاد(سلام الله علیه ) : صحیفه ی سجادیه، دعای 49.10. مولوی نیا، محمد جواد: تاریخ چهارده معصوم (سلام الله علیهم) ، مؤسسه انتشاراتی امام عصر ، 1384، صص 222 تا 236.11. قائمی، علی: پیشوای ساجدان ، ...، ص253.12. امام سجاد (سلام الله علیه ) : صحیفه ی سجادیه ، دعای 47، روز عرفه، ص259.13. ترابی، احمد: امام سجاد (سلام الله علیه ) ، جمالِ نیایش گران، آستان قدس رضوی ، 1373، ص320.14. خامنه ای (حفظه الله) ، حضرت آیت الله العظمی سید علی: شخصیتو سیره ی معصومین ، ...، ص75.15. امام سجاد (سلام الله علیه ) : رسالة الحقوق ، ترجمه محمد سپهری ، مؤسسه انتشارات دارالعلم، قم، 1373، ص122.16.یثربی (حفظه الله)، آیت الله: سیری در رساله حقوق امام سجاد (سلام الله علیه ) ، ناشر فرهنگ آفتاب، 1382، ج2، ص56.17. اربلی، علی بن عیسی: کشف الغمه فی معرفة الائمه: تحقیق سید هاشم رسولی ، مکتبة بنی هاشمی ، تبریز، 1381ق، ج2، ص78.18. ابن شهر آشوب: مناقب آل ابی طالب، دارالاضواء، بیروت، 1405 ق ، ج3، ص104.19. مجلسی، علامه محمد باقر (رحمت الله علیه): بحارالانوار، ج46، ص88 به بعد.20. ابن سعد: طبقات الکبری ، مؤسسه آل البیت، لاحیاء التراث ، بیروت، 1416 ق، ج5، ص160.21. یثربی (حفظه الله ) ، آیت الله : سیری در رساله حقوق، ...، ج اول، صص 486 و 485.فهرست منابع 1- ابن سعد: طبقات الکبری ، مؤسسه آل البیت (سلام الله علیهم) ، الاحیاء التراث ، بیروت، 1416 ق ، ج5.2- ابن شهر آشوب: مناقب آل ابی طالب، در الاضواء ، بیروت، 1405 ق ، ج3.3- اربلی، علی بن عیسی: کشف الغمه فی معرفة الائمه، تحقیق سید هاشم رسولی، مکتبة بنی هاشم، تبریز ، 1381 ق ، ج2.4- اکبری زادگان ،نوروز: عاشورا خروش بیداری ، اصفهان ، نشر شهید فهمیده، 1382.5- امام سجاد(سلام الله علیه ) : صحیفه ی سجادیه ، دعای 49، دعای 47.6- امام سجاد (سلام الله علیه ) : رساله الحقوق (سیری در رساله حقوق) ، ترجمه محمد سپهری، مؤسسه انتشارات دارالعلم، قم، 1373.7- ترابی، احمد: امام سجاد (سلام الله علیه ) جمال نیایشگران ، آستان قدس رضوی، 1373.8- خامنه ای (حفظه الله) ، حضرت آیة الله العظمی سید علی: شخصیت و سیره ی معصومین (سلام الله علیهم) ، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت ، تهران، 1383.9- شهیدی، دکتر سید جعفر: زندگانی علی بن الحسین (سلام الله علیهم) ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374.10- قائمی، علی: پیشوای ساجدان امام علی بن الحسین (سلام الله علیهم) ، قم، نشر امیری، 1376.11- کاویانی ، الف: امام سجاد (سلام الله علیه ) ، قم، نشر حر، بی تا.12- مجلسی، علامه محمد باقر (رحمت الله علیه) ، بحارالانوار، ج46.13- مسعودی، مروج الذهب، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید، دارالمعرفه ، بیروت، بی تا، ج2.14- مولوی نیا، محمد جواد: تاریخ چهارده معصوم (سلام الله علیهم) ، مؤسسه انتشاراتی امام عصر (سلام الله علیه )، 1384.15- یثربی ، آیة الله: سیری در رساله حقوق ، نشر فرهنگ آفتاب ، 1382، ج1 و2.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 413]
-
گوناگون
پربازدیدترینها