واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: اين زبالهها دورريختني نيست مليحه مهدوي ردپاهاي اوليه اين گزارش از يك روستاي دورافتاده در مناطق شمالي كشور شروع شد. خانههايي كه تا يكسال قبل يخچال فريزر يك وسيله بيمعني اما از واقعيت هم نگذريم، اسباب پرهزينهاي بود كه در توان مالي اهالي اين روستا نبود چه برسد به تجهيزات خانگي مثل فر گاز يا توستر كه در شهرها در هر خانهاي پيدا ميشود. تجهيزاتي كه در تهران براي خريدش بايد قيمت بالايي پرداخت كرد با هزينهاي كم در اين روستا به فروش ميرسد. فر گاز 400 هزار توماني با قيمت 150 هزار تومان معماي پيچيدهاي در اين روستا نيست.زبالهها ي نفيسكسي كه خود را فروشنده و تنها پل ارتباطي مردم اين روستا ميداند، ميگويد: «تمامي اجناس دست دوم هستند و من با حداقل سود اين وسايل را در اختيار مردم قرار ميدهم.» اما با يك نگاه به اسباب و اثاثيه به اصطلاح دست دوم ميشود فهميد كه انتخاب كلمه دست دوم براي فر گازي كه هنوز ميشود تصوير واضح صورت را روي شيشه فر آن ديد كمي دور از انصاف است. مرد فروشنده ميگويد: «من اين وسايل را از خانوادههاي متمول تهيه ميكنم و اكثر اين اسبابها تنها دو ماه از خريدشان گذشته و صاحبان كالاها كه درگير به روز كردن اسبابهاي خود هستند، آنها را با قيمتي پايين ميفروشند.» مرد آرام طوري كه صدايش را فقط آدم كنارياش ميشنود، ميگويد: «نميدانيد داخل اين زبالههاي بالاي شهر چه خبر است.» ماجراي اجناس دست دوم در خانههاي يك روستاي قديمي با حرفهاي دلال اسبابهاي دست دوم پايان ميگيرد: «اين اولينبار نيست كه زبالهها نفيس شدهاند.»لپتاپ در زبالههاي شمال شهراجناس دست دوم مثل يك سرنخ موضوع را بهجاي ديگري كشاند، به زبالههايي كه در بعضي از نقاط شمالي و به زبان عاميانه، مناطق مرفهنشين تهران بهعنوان وسايل دورريختني در گوشه ديگر زبالهها قرار داده ميشوند و با نگاه متعجب عدهاي ديگر بدرقه ماشينهاي حمل زباله ميشوند. داستان اين اسبابهاي غيرقابل مصرف اما از زبان رفتگراني كه شانس نظافت اين محدوده شمالي را برعهده گرفتهاند، شنيدنيتر است اما صحبت كردن در مورد اين موضوع و مستندسازياش چندان براي آنها جالب بهنظر نميرسد.شايد خود آنها هم هنوز باور نكردهاند كه اين زبالهها دورريختني است اما كسي كه دلال اجناس دست دوم است از زبان يكي از همين رفتگرها نقل ميكند كه سال گذشته يك لپتاپ از داخل زبالهها پيدا كرده و وقتي به صاحبخانه آن را برميگرداند در كمال ناباوري متوجه ميشود كه هيچ اشتباهي در كار نبوده است.يكي از كارمندان روابط عمومي منطقه يك شهرداري اطلاعات پراكندهاي از اين قبيل زبالهها دارد. او مناطق شمالي و در واقع بالاي شهر را بيشترين مكانهاي مربوط به اين زبالههاي به اصطلاح خوب ميداند و توضيح ميدهد: «در منطقههايي مثل الهيه، ولنجك و فرمانيه از اين نوع زبالهها ميشود، پيدا كرد و اين اتفاق در روزهاي پاياني سال و آغاز سال جديد شدت بيشتري پيدا ميكند.»اين كارمندروابط عمومي منطقه يك شهرداري با لحني طنز ادامه ميدهد: «بعضي از مبلها كه بهعنوان زباله جلوي در خانهها گذاشته ميشود آنقدر نو و دست نخوردهاند كه حتي يك فرد از طبقه متوسط به بالا هم ميتواند آن را در پذيرايياش بگذارد و كسي هم نميفهمد كه دست دوم است.»دورريختنيهايي كه جهيزيه ميشوددو سالي است كه با ابتكار مسئولان شهري از تعداد وسايلي كه بهخاطر قديمي بودن كنار زبالهها قرار ميگيرند، كم شده و افراد كمبضاعت از اين دورريختنيهاي نفيس، سهم ميبرند. طرح «هبه» دو سالي است كه به دستور شهردار تهران در تمامي مناطق پايتخت به اجرا گذاشته شده و خوشبختانه شهروندان زيادي از آن استقبال كردهاند. كاميونتهاي حمل باري كه براي اين طرح در نظر گرفته شده، شبيه ماشينهاي حمل زباله نيست اما براي بيشتر شهروندان شناخته شده است.غلامرضا مددي، قائممقام شركت خدمات اجتماعي- رفاهي شهرداري تهران در مورد اين طرح و استقبال شهروندان ميگويد: «نسبت به سال گذشته ما شاهد افزايش 300 درصدي استقبال شهروندان بودهايم و حتي بعضي از شهرستانها هم نسبت به اين طرح علاقه نشان دادهاند.»بيشتر كالاهايي كه در اين طرح توسط مردم هديه شده، لوازم خانگي بوده كه با جمعآوري آنها جهيزيههاي بسياري تهيه شده است.البته اينكه كلمه «دورريختني» به اين وسايل تعلق گرفته به اين معني نيست كه مردم آنچه را كه اصلا قابل استفاده نيست به كاميونتهاي حمل كالاها سپردهاند.هرچند مديرعامل شرکت خدمات اجتماعي و رفاهي شهرداري تهران 50 تا 60 درصد اجناس و اسباب جمعآوري شده را نيازمند به بازسازي و نوسازي ميداند اما اين مساله كاملا طبيعي است. اجناس چه دست دوم باشد و چه نباشد، همين كه حس مسئوليت آدمها با يك طرح برانگيخته ميشود جاي شكر دارد.زبالههايي كه داخل كيسهزباله جا نميشوندبا وجود اينكه كاميونتهاي مربوط به حمل كالاها با يك تماس تلفني به منزل شهروندان براي دريافت كالا ميروند اما براي عدهاي ديگر از مردم در اصطلاح مرفه، شماره گرفتن و درخواست كردن از شهرداري براي فرستادن يك كاميون حمل اثاثيه هم يك كار بيهوده و البته پرزحمتي بهحساب ميآيد. يكي از كارمندان شهرداري منطقه يك در اين مورد توضيح ميدهد: «براي عدهاي از مردم مرفه حتي اين تماس ساده هم دردسر دارد و بهقول معروف حوصلهاي براي اين همه تشريفات نيست.»پيدا كردن دورريختنيهاي نو و قيمتي در هر فصلي از سال اتفاق ميافتد اما اينكه در ايام نزديك به عيد اين موضوع بيشتر ديده ميشود براي همه روشن است. دورريختنيها داخل كيسههاي زباله جا نميشوند يعني هيچ كيسهزبالهاي تا بهحال براي قالي، مبل، تلويزيون و ميز ناهارخوري توليد نشده است. زبالهها ي نفيس اما جاي دوري نميرود و در نهايت اجناس نويي كه بهخاطر قديمي بودن دورريختني نام ميگيرند نصيب زبالهجويان شبانهاي ميشود كه مثل هديه بابانوئل داخل كفشهاي قبل از كريسمس، زبالهها را با اشتياق زيرورو ميكنند.به عقيده بسياري، ايده اوليهاي كه باعث شد طرح «هبه» در تهران اجرا شود بهخاطر همين وسايل قابل استفاده بود كه با اجراي اين طرح تا ميزان زيادي از اين دورريختنيهاي نوكاسته شد. البته تعداد اجناسي كه به عنوان زباله بيرون انداخته ميشود در مقايسه با وسايلي كه مردم به نام دست دوم به فروش ميگذارند، كم است. ايرانيان به بهانههاي مختلف در مناسبتهاي گوناگون وسايل خود را كه بيشتر اوقات دست دوم هم نيست به افراد نيازمند هديه ميدهند.مفاهيم با شرايط جديد زاده ميشونداحساسات جديد با طرحهاي جديد زادو ولد ميكنند و مفاهيم جديد همراه با اين مسئوليتها در مردم ريشه ميكند. اين مساله اصلا كماهميت نيست، اينكه توانستهايم روحيات مردم را نسبت به چيزهايي كه پيرامونشان قرار دارد، تغيير دهيم و بهگونهاي كنيم كه با نگاهي جديد و البته سازنده به آن نگاه كنند خود معجزه است.ردپاها از يك روستا شروع ميشود و با زبالههايي در نقطه ديگر به پايان رسيد اما در مفهوم زباله كه هميشه بيتوجه به آن رد شدهايم و برايمان مفاهيمي نهچندان آشنا داشت، يك زندگي ساخته شد، طرحي شكل گرفت و وظايفي جديد همراه با اين طرح معنا پيدا كرد.طرح «هبه» شايد پلهاي باشد از اولين نردبان رسيدن به افقي مشترك براي سهيم شدن در همه چيزهايي كه ميتوانيم با ديگران قسمتش كنيم و نگذاريم دورريختني لقب گيرد. حتي اگر زبالههايي باشد كه براي بعضيها «آشغال» و براي ديگران «قابلاستفاده» دانسته ميشود.منبع: تهران امروز
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 300]