واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: اگر خونآشامها در دنیای مردگان متحرك، جزو اشرافیون هستند، زامبیها جزو لمپنهای پرولتاریا به شمار میآیند. هر دو این گروهها با گاز گرفتن طعمه، خود او را دچار مصیبت میكنند اما... زمانی كه دیگر جایی در جهنم نباشد مردگان به روی زمین میآیند.این جمله را در فیلم dawn of the Dead در سال 1978 شنیدیم تا توجیهی برای حضور زامبیها باشد؛ گرچه آنها از مدتها قبل در فیلمهای ژانر وحشت حضور داشتند. این روزها زامبیها بدل به شخصیتهایی باور پذیر شدهاند و آنها را میتوان علاوه بر فیلمهای ژانر وحشت در بازیهای كامپیوتری و كمیكهای مانگا سراغ گرفت و به نوعی آنها وارد جریان اصلی سرگرمی شدهاند. رد پای آنها در گفتار روزمره هم دیده میشود و اصطلاحاتی از جمله بانكهای زامبی، رایانههای زامبی و حتی تجمعات زامبی هم شنیده میشود. تجمعات زامبی، برای نخستینبار در سال2003 در توصیف افرادی به كار گرفته شد كه با ماسكهای زامبی اقدام به جمعآوری اعانه در پایتختهای دنیا میكنند. موج فیلمهایی كه قهرمانان آنها را زامبیها تشكیل میدهند تابستان امسال در راه است. فیلم كمدی- وحشت داگهاوس در این هفته در انگلستان به اكران در آمد و وودی هارلسون را هم میتوان در ماه آینده در فیلمی به نام «سرزمین زامبیها» دید. همچنین نازیهای زامبی بهعنوان پدیدهای جدید در فیلم «برف مرده» به مردم معرفی میشوند و نسخه سینمایی كتاب پر فروش تاریخ شفاهی جنگ زامبیها هم روی پرده خواهد آمد كه كارگردانی آن برعهده مارك فارستر سازنده آخرین فیلم جیمزباند است.همچنین ویدئو كلیپ تریلر كه در سال1983 انقلابی در كلیپسازی دنیا بهوجود آورد قرار است تا به موزیكال جدیدی در برادوی بدل شود. زامبیها فقط سینما را تسخیر نكردهاند بلكه در ادبیات هم ریشه دواندهاند و كتاب زامبیهای خشن اكنون در فهرست پرفروشترین كتابهای ماه قرار دارد و این سبب شده تا مجله تایم، زامبیها را هیولاهای رسمی دوران ركود اقتصادی بنامد. بروز این موج جدید و شهرت روز افزون زامبیها همانطور كه نویسندگان تایم اشاره كردند زاییده شرایط روز دنیاست. اگر خونآشامها در دنیای مردگان متحرك، جزو اشرافیون هستند، زامبیها جزو لمپنهای پرولتاریا به شمار میآیند. هر دو این گروهها با گاز گرفتن طعمه، خود او را دچار مصیبت میكنند اما نتیجه كارشان متفاوت است. خونآشامان افرادی شیك پوش هستند و با جذابیت طعمههایشان را شكار میكنند اما كمتر زامبیای را میتوان یافت كه خوش لباس باشد؛ ضمن اینكه چهره هایشان هم منزجركننده است. از سوی دیگر شیوه كارشان نیز متفاوت است و زامبیها كمتر حاضر هستند كه همچون مردگان، تحركی نداشته باشند و در جمعهای انبوه به حركت ادامه میدهند.زامبیها ریشه در مذهب آفریقایی- كاراییب «وودو» دارند و باور ساكنان هاییتی به زامبیها بیش از مردم سایر نقاط جهان است. در هاییتی این لغت برای افرادی استفاده میشود كه تحتتأثیر موادمخدر و یا طلسم جادوگران برای بردگی به كار گرفته میشوند. از این تعبیر در فیلمهای اولیه زامبیها در دهه1930 استفاده شد و زامبیها در این فیلمها موجوداتی قدرتمند ولی بیمغزند و توسط یك ذهن برتر هیپنوتیزم شده و دست به كارهای ناشایست میزنند. در فیلم زامبی سفید (1932) بلاگوسی نقش فردی را ایفا میكند كه زن جوانی را برای رسیدن به اهداف شومش اغوا میكند و در فیلم «با یك زامبی قدمزدم» (1943) داستانی مشابه جین ایر در قرن نوزدهم و با حضور زامبیها روایت میشود. ولی زامبیهای مدرنی كه این روزها ما میشناسیم در سال1968 و با فیلم «شب مردگان زنده» از جورج رومرو به دنیا معرفی شدند. در این فیلم كم خرج سیاه و سفید، گروه كوچكی از مردم ساكن در یك مزرعه دور افتاده در محاصره عدهای از مردگان متحرك قرار دارند و این موجودات به هر كسی كه دستشان برسد حمله میكنند. در این فیلم هرگز از كلمه زامبی استفاده نمیشود و حضور زامبیها هم به نوعی با تاثیر یك ماهواره سقوط كرده بر زمین توجیه میشود ولی هیچكدام از اینها مهم نیست بلكه چیزی كه اهمیت دارد عدمكنترل این زامبیهای مدرن توسط یك ذهن برتر است. در واقع عكسالعمل آنها غریزی است و غریزه به آنها حكم میكند تا در پی شكار انسانها باشند. آنها در صفهای به هم پیوسته حركت میكنند و تنها راه از میان بردنشان نابودكردن مغزشان است. در پایان دهه1960 كه سینما با فیلمهایی چون ایزیرایدر با گیشه آشتی كرده بود و بهنظر میرسید میتوان به سینما بهعنوان صنعتی پردرآمد نگاه كرد، اكران فیلمهایی چون «شب مردگان زنده» نوعی حركت انفعالی و بر خلاف جریان اصلی به شمار میآمد كه تمامی اصول ژانر وحشت را تغییر داد و تصویری به تماشاگر ارائه كرد كه هنوز هم برای آنها هراسآور است. متأسفانه در آن زمان سوای منتقدان، جریان اصلی سینما كاملا بیتفاوت از كنار اكران این فیلم مهم گذشتند و تنها تبلیغات شفاهی بود كه باعث شد فیلم بتواند همچنان در بین علاقهمندان جدی سینما جایگاه خود را حفظ كند؛ علاقهمندانی كه در آن دوره به سیاستهای جاری آمریكا در ویتنام اعتراض میكردند و شاهد رویدادهای سیاسی مهمی در اروپا بودند.اما با تمام اینها یك دهه طول كشید تا رومرو وفاداریاش به زامبیها را با فیلم Dawn of the dead اثبات كند. در این دنباله رنگی در یكی از سكانسها 4انسان كه از حمله زامبیها در داخل یك فروشگاه بزرگ جان سالم به در بردهاند دیالوگ جالبی دارند. یكی از شخصیتها با تعجب میپرسد آنها دارند چهكار میكنند؟ چرا به اینجا آمدهاند؟ و دوستش با آرامش به او میگوید: این بازگشت غریزی حافظه است. اینجا همان جایی است كه همیشه عادت داشتند بیایند، اینجا برایشان مهم بود. زامبیها در این فیلم بهعنوان مصرفكنندگان دائمی معرفی میشوند و جالب اینكه 30سال بعد شاهدیم كه آنها در تبلیغات محصولات مختلف مصرفی از گوشیهای موبایل و نوشیدنیهای انرژیدهنده تا كولههای كوهنوردی مورد استفاده قرار میگیرند و بهنظر میرسد همه پذیرفتهاند كه خرید هم امری غریزی است و مغز چندان در آن تاثیری ندارد. با آغاز دهه1980 سینمای وحشت چهره تازهای بهخود گرفت و فیلمهای وحشت تینایجری كه سرآمدشان سری فیلمهای كابوس خیابان الم استریت بود سینماها را پر كرد و البته قهرمانان سابق ژانر وحشت جایگاهی دیگر یافتند. آنها دیگر قرار نبود مردم را بترسانند بلكه شوخیهای فیلم عمدتا در حضور آنها انجام میشد و در فیلمهایی چون «بازگشت زندگان مرده» و یا قسمت دوم «مرده شرور» به قدری در این موضوع زیادهروی شد كه برخی آنها را در ژانر تازهای به نام وحشت-اسلپ استیك قرار دادند. اما نسل تازهای از زامبیها در راه بودند. فیلمهای 28 روز بعد از دنی بویل و یا بازسازی فیلم Dawn of the Dead توسط خود رومرو اعتبار گذشته زامبیها را به آنها بازگرداند؛ هرچندكه این بار زامبیها همچون گذشته كند حركت نمیكردند و برخی معتقد بودند این زامبیها بیش از آنكه مرده باشند تحتتأثیر ویروسهای تازه به این شكل در آمدهاند.ولی این بار نیز شیوه حركت و یا نحوه خلق آنها اهمیتی نداشت بلكه تعبیر حضور آنها با توجه به جریانات اجتماعی و سیاسی روز تماشاگر را به فكر میانداخت. رومرو یا به زعم علاقهمندان ژانر وحشت سلطان زامبیها، از آن پس 5 فیلم دیگر با حضور آنها دارد و در هركدام جزئیات جدیدی به شخصیت آنها افزوده است و این جزئیات آنها را هرچه بیشتر در متن تحولات جامعه امروز بشری قرار میدهد. در فیلم فیدو با بازی بیل كانلی ما متوجه میشویم كه زامبیها میتوانند دوست داشتنی باشند و یا در فیلم Shaun of the Dead آنها حتی قادر به بازی كامپیوتری هستند. به تعبیر اجتماعی امروز، زامبیها میتوانند نماینده گروهی طردشده از جامعه باشند؛ همچون آشوبگران مسابقات فوتبال یا كسانی كه تحتتأثیر آنفلوانزای خوكی یا حتی بیماری ایدز هستند. این افراد همیشه تهدیدی برای جامعه محسوب میشوند اما همچنان بخشی از جامعه را تشكیل میدهند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 630]