واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ناسا و روزهاي دشوار پيشرو-قسمت دومدر قسمت قبل به دوره افول ناسا در دودهه اخير پرداختيم و اکنون به بررسي نقش دکتر گريفين در اعتلاي دوباره اين سازمان و همچنين معرفي رقباي سرسخت آن مي پردازيم. ستاره راهنمادکتر گريفين يازدهمين رئيس ناسا در طي تاريخ پنجاه سالاش، و شايد مقتدرترين و لايقترين مدير ناسا در دهههاي اخير به حساب ميآيد. او بود که از سخنان هيجانبرانگيز «جورج بوش» مبني بر بازگشت انسان به ماه و رفتن به مريخ به عنوان يک پيشنهاد راهبردي فضايي نهايت بهره را برد و توانست ميلياردها دلار بودجه اضافي براي ناسا به دست آورد.هم اکنون بيش از 17 ميليارد دلار صرف اجراي ماموريتهاي اکتشافي و تحقيقاتي به مريخ و ساير سيارات ميشود. علاوه بر اين، ميلياردها دلار صرف تحقيقات گسترده برفراز مدار زمين ميشود که با هدف پاسخگويي به پرسشهاي گوناگون در ارتباط با مسائل آب و هوايي، زمينشناسي و محيط زيست صورت ميپذيرند. ناسا هماکنون در حال اسکن کردن عالم به وسيله چندين تلسکوپ مداري بزرگ است تا به پرسشهاي کليدي در ارتباط با انفجار بزرگ و کرانههاي جهان هستي پاسخ قابل قبولي بدهد.
با اين همه، نزديک به دو سوم بودجه ناسا صرف پروازهاي فضايي سرنشيندار (شاتلها) و اداره ايستگاه فضايي ميشود. اگر چه در چارت سازماني ناسا به پروژههاي مرتبط به اين دو حوزه، عنوان «کاوشهاي فضايي» داده شده است، اما حقيقت امر آن است که بخش عمده ماموريت شاتلها و عمليات مربوط به ايستگاه فضايي بينالمللي، در داخل جو و نه در مرزهاي دوردست فضا صورت ميپذيرد. شايد به همين دليل است که بسياري از دانشمندان ناسا بر اين اعتقادند که بايستي بخش قابل ملاحظهاي از بودجهاي که صرف اجراي ماموريتهاي سرنشيندار به فضا ميشود، به بخش روباتيک و هوش مصنوعي منتقل شود، آقاي گريفين اما با اين مسئله مخالف است و در توجيه نظر خود، به پيشرفتهاي خيره کننده ناسا در «ده آپولوها» و نقش پررنگ فضانوردان در کاوشهاي فضايي اشاره ميکند و ميافزايد: «رفتن به فضا بدون حضور انسان و صرفا از طريق ارسال روياتها، به علوم فضايي جنبهاي غيرانساني و ناملموس ميدهد.» حقيقت آن است که در دوران اوج حضور انسان در فضا، سهم ماموريتهاي سرنشيندار ناسا از کل بودجه اين سازمان، فقط يک ششم بود. با اين حال، بايستي نظرات و علائق مالياتپردازان آمريکايي که تامينکننده اصلي بودجه ناسا به شمار ميآيند، را نيز مد نظر داشت.هم اکنون ناسا به دنبال جانشينهاي شايستهاي براي شاتلهاي فضايي است و يکي از بهترين گزينههاي موجود براي ناسا، نسل جديد موشکهاي فضايي موسوم به «آرس» (Ares) و فضا پيماهاي مدرن «اوريون» (Orion) است که به عقيده مديران ارشد ناسا ميتوانند راه را براي گردشگري فضايي بدون نياز به گذراندن دورههاي آموزشي طاقتفرسا و محدوديتهاي فراوان هموار سازند.
رقباي فراوان و سرسختناسا از همان آغاز، رقباي سرسخت و پرتلاشي داشته است که نخستين آنها، سازمان هوافضاي شوروي سابق (روسيه کنوني) و قويترين آنها، سازمانهاي فضايي اروپا، ژاپن و چين به شمار ميآيند. نزديکتر شدن رقبا به ناسا از لحاظ فني و علمي موجب شده تا تلاشهاي آقاي گريفين براي جذب بودجه بيشتر براي فعاليتهايي چون فرستادن انسان به ماه و مريخ، جديتر و پردامنهتر شود. علاوه بر سازمانهاي فضايي ملي و دولتي، بسياري از شرکتهاي خصوصي نيز در راستاي رفتن به فضا و يا نقش آفريني در زمينه اکتشافات و اطلاعرساني فضايي گام بر ميدارند. برنامه پروازهاي تجاري به فضا چند سالي است که آغاز شده است و گردشگران فضايي در حال نامنويسي در آژانسهاي مسافرتي فضايي هستند. جديدترين تحول در اين زمينه، به آماده شدن «ريچارد گريوت»، از طراحان موفق و مشهور بازيهاي رايانهاي، براي مسافرت به ايستگاه فضايي در اکتبر سال جاري (2008) مربوط ميشود. بهطور کلي، روند «گردشگري فضايي خصوصي» به گونهاي پيش ميرود که موجبات ناخشنودي ناسا را فراهم کرده است؛ چرا که موفقيت اين سازمان را در برابر رقيب ديرينهاش يعني سازمان هوافضاي روسيه که گامهاي مثبت و اميدوارکنندهاي در زمينه بردن گردشگران خصوصي به فضا برداشته است، تضعيف ميکند.رفتن آقاي گريوت به فضا صرفا با انگيزههاي گردشگري و ماجراجويانه صورت نميپذيرد بلکه داراي اهداف علمي و تحقيقاتي نيز هست؛ قرار است آقاي گريوت، چند داروي پروتئيني مخصوص را در فضا مصرف کند که به عنوان غذاي فضانوردان در سفرهاي فضايي توليد ميشود. علاوه بر اين، قرار شده است تا او چند «ايميل گرانقيمت» براي دوستان و همکارانش بر روي زمين بفرستد. (گرانقيمت از آن جهت که ناسا در ازاي فراهم آوردن امکانات براي ارسال اين ايميلها،350 هزار دلار از او طلب کرده است!)يکي ديگر از رقباي اصلي ناسا، شرکت گوگل است که اگر چه در زمينه اينترنت فعاليت ميکند، اما در عرصه اطلاعرساني فضايي، نقش مهم و حساس بر عهده دارد.چندي پيش «اريک اشميت»، مدير اجرايي شرکت گوگل، از ناسا خواست تا با ايجاد سيستمهاي باز اطلاعاتي، کاربران اينترنت را با فضا و اکتشافات فضايي آشناتر کند. شرکت گوگل به نوبه خود گامهاي مهم و ارزشمندي در اين زمينه برداشته است: پروژههاي انقلابي و معروفي چون Google Earth و Google Moon و Google Mars همگي با استفاده از اطلاعات جمعآوري شده از ناسا به مرحله اجرا درآمدهاند. حال زمان آن فرا رسيده تا ناسا خود راسا و مستقيما وارد کارزار شود و راه خود را از گوگل که خواهان جمعآوري و ارائه اطلاعات جمعآوري شده توسط شرکتهاي فضايي وابسته به خود است، جدا کند. بد نيست بدانيد که چندي پيش، گوگل يک جايزه 30 ميليون دلاري تعيين کرد که به نخستين انساني که بتواند بر روي ماه رانندگي کند، اعطا خواهد شد.آري، هنگامي که در سال 1961، تصاوير تلويزيوني مربوط به راهپيمايي «نيل آرمسترانگ» و «باز آلدين» بر روي ماه جهان را تکان داد، هنوز شرکت گوگل به وجود نيامده بود تا بتواند با ايجاد سيستمهاي مجازي، در عرصه اطلاعرساني فضايي نقشآفريني کند. بنابراين بايد منتظر ماند و ديد که رقابت ناسا و گوگل در اين زمينه به چه نتايجي منتهي خواهد شد. گردآوري: محسن مرادي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 339]