واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: همشهريآنلاين:غلامحسین مصاحب ریاضیدان و دانشنامهنویس ایرانی و سرپرست دايرهالعمارف معروف مصاحب در سال 1289 در خیابان جلیل آباد در منطقه ۴ تهران در خانوادهای با سطح سواد و دانش بالا به دنیا آمدپدر بزرگش، میرزا غلامعلی، خوشنویس، پدرش طبیب و مادرش شاعر بود. وی ۴ خواهر و برادر داشت. او در همان محل به مدرسه رفت و در سالهای تحصیلات ابتدایی علاقه زیادی به ریاضیات بروز داد و با خواندن جبر و هندسه در دوران متوسطه، علاقه وی به ریاضیات بیشتر شد. مصاحب علاوه بر ریاضیات، زبانهای عربی و فرانسوی و انگلیسی را نیز در حد عالی فرا گرفت. وی همچنین به زبانهای روسی و آلمانی نیز در حد استفاده از منابع آشنایی داشت. وی در سال ۱۳۱۶ ازدواج کرد و برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. پس از بازگشت، تدریس را در دانشسرای عالی به طور جدی در سال ۱۳۲۰ آغاز نمود. در سال ۱۳۲۴ برای تکمیل تحصیلات به انگلستان رفت و در سال ۱۳۲۷ به اخذ درجه دکتری در ریاضیات از دانشگاه کمبریج نایل آمد و در همین سال به عضویت انجمن ریاضیدانان انگلیس نیز درآمد. وی در انگلستان شاگرد خاص برتراند راسل، رياضیدان و فیلسوف نامدار انگلیسی بود. مصاحب پس از بازگشت مشاغل عمدهای را در وزارت علوم و آموزش عالی عهده دار شد که مهمترین آنها پست معاونت فنی وزارت مدکور در کابینه دکتر مصدق بود. ایشان در جریان سالهای آشوب و کودتا دستگیر و به سازمان سه کرج منتقل شد. دکتر مصاحب در سال ۱۳۰۹ مجله ریاضیات مقدماتی و عالی را تأسیس کرد و یازده شماره از آن را منتشر نمود. در سال ۱۳۴۰ به خدمت در بخش ریاضی دانشسرای عالی پرداخت و سال ۱۳۴۲ به درجه استادی نائل آمد. وی برای جبران کمبود استاد ریاضی در کشور، به تأسیس موسسه ریاضیات در دانشسرای عالی در سال ۱۳۴۵ اقدام نمود که هم اکنون نیز تجت عنوان مؤسسه تحقیقات ریاضی دکتر مصاحب در دانشگاه تربیت معلم تهران به فعالیت ادامه میدهد. او مؤسس پروژه دایرةالمعارف فارسی بود که گفته میشود از حیث ویراستاری و دقت و نمونه خوانی از دقیقترین آثاری است که به فارسی منتشر شده است. اين دائره المعارف با كمك دكتر همايون صنعتيزاده، مدير وقت انتشارات فرانكلين پا گرفت، اما به دليل كنار زده شدن صنعتي زاده امكان ادامه همكاري مصاحب هم فراهم نشد و در نهايت دائره المعارف مصاحب بعد از 40 سال از سوي انتشارات امير كبير منتشر شد، در حالي كه به نوشته عبدالحسين آذرنگ«به جز جلد نخست كه تمامي مراحل كار آن زير نظر مصاحب انجام شد، تا حرف ف جلد دوم را نيز با اشراف مصاحب انجام شد،اما از حرف ف تا پايان جلد دوم و كل جلد سوم را مصاحب در انتشار نهايي آن دخالتي نداشت» از مصاحب كتابهاي آنالیز ریاضی، كه نخستين اثر در زمینه آنالیز است و به زبانهای بینالمللی ترجمه شده است،فرهنگ جغرافیایی؛ مدخل منطق صورت در دایره المعارف فارسی؛ تئوری مقدماتی اعداد، به بازار كتاب عرضه شده است كه كتاب آخري پس از انقلاب موفق به اخذ جایزه بهترین کتاب سال در ایران شد. دكتر مصاحب بعد از كناره گيري از دائرهالمعارف فارسي تمام عمر خود را وقف رياضيات كرد به نحوي كه در 21 مهر سال 1358، هنگامي كه،آخرين صفحه كتاب عظيم تئوري مقدماتي اعداد را از چاپخانه گرفته بود، غلطگيري نمود، سكته كرد و از صندلي فرو افتاد در حالي كه قلم در ميان انگشتان فسرده وي جاي داشت.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 291]